Ne fshatin Dukat te Vlores, prej 35 vitesh Musa Ferruni, pasionin per kostumet popullore e vazhdon ende. Musai eshte 58 vjec dhe jeten e tij ai ja ka kushtuar veshjeve popullore. Musain e njohin te gjithe jo vetem ne fshatin e tij Dukatin por edhe jashte kufijve te vendit per veshjet tradicionale qe ai krijon.
Nje dhome te shtepise se tij ne Dukat Musai e ka kthyer ne punishte me dy makina qepese dhjetra vjecare. Musai tregon se profesionin e ka te trasheguar nga gjyshja dhe nena e tij por sot eshte i vetmi qe vijon te beje kostume popullore per grupet polifonike.
“Per fatin e mire kam tre vajza dhe te treja kane qepur dhe qendisur njesoj si une” – shprehet Musai. Per me shume ndiqni videon:
Alfabeti fonetik egjiptian dhe gjuha shqipe.
Thot-i, ngulmon Katapano, është themeluesi i besimit të DRITËS dhe shkencës kulte të mistereve, është gjithashtu botërisht i njohur si shpikës i shkrimit.
Pikërisht, duke studiuar me shumë kujdes këtë autorësi të fundit, Profesor Katapano zbuloi se Thoti Fliste Shqip dhe se, në hartimin e hieroglifëve të alfabetit fonetik egjiptian, ai u mbështet gjithherët nga fjalët e kësaj gjuhe. Ndërkohë, vargu i ideogramave që e përbëjnë, në këtë rast, kanë një vlerë të vetme fonetike: përfaqësojnë vetëm tingullin nistor – zanor apo bashkëtingëllor – të fjalës shqipe, të cilës i referohet.
Ja disa shembuj nga “Thoti fliste shqip” të zhvilluara pak më tej përmes gjuhës shqipe:
Gërma A përfaqësohet nga shqiponja, pasi pellazgët, ilirët dhe arbërit shqiponjën e kanë quajtur AIN. Shqiponja si simbol përfaqëson parimin e dritës, parimin jetësor mashkullor, frymëdhënës i lëndës. Më kujtohet kur isha fëmijë, shkonim shpesh në fshat te gjyshja me prindërit, të cilët në disa raste më kishin lenë atje një ose më shumë muaj. Dëgjoja gjyshen e ndjerë se si dilte shpesh nga shtëpia dhe shkonte të shikonte pulat që kullosnin prapa shtëpisë në kopshtin aty pranë. Ngrinte kokën nga qielli për të parë dhe kur konstatonte se lart aty rrotull fluturonin shqiponja apo skifterë, ajo thërriste duke tundur dorën: Ain, Ain, Ain, me qëllim që t’i trembte ato nga frika se mos i rrëmbenin pulat e shkujdesura, ose u tërhiqte vëmendjen pulave që të fshiheshin. Kujdes se mbi kokat tuaja po sillen rrotull shqiponjat=AIN, skifterët, shpendët grabitqarë. Thirrja Ain, Ain, nuk ishte e re dhe një shpikje e gjyshes sime, por e trashëguar brez pas brezi. Edhe Thot-i kur krijoi alfabetin fonetik egjiptian 12 mijë vjet më parë, jo pa qëllim simbolit të shqiponjës i vendosi shkronjën A (a).
AIN=Shqiponjë=A në alfabetin fonetik egjiptian.
Gërma B përfaqësohet nga një këmbë deri në pjesën poshtë gjurit. Ç’lidhje ka këmba me gërmën B, do të pyesni me të drejtë ju. BROF (në këmbë) shpreh gjendjen karakteristike të njeriut, të qenies që mendon, në pozicionin drejt, me kryet lartë, duke vështruar pareshtur qiellin. Brof në këmbë, është një fjalë apo një shprehje tejet kuptimplote në gjuhën shqipe, ardhur nga ilirishtja dhe kjo nga pellazgjishtja. Brof=Ngrehu në këmbë, çohu në këmbë. Brof=Ec në këmbë. Brof=Qendro në këmbë dhe vështro yjet, kundro diellin, lufto për të mbrojtur Atdheun tënd, mprehi qetë dhe lëro tokën, vrapo për të përcjellë lajmin e parë të fitores.
B=Brof=Ngrehu, Qëndro, Ec, Vrapo në Këmbë.
Gërma D përfaqësohet nga një dorë e shtrirë, pasi vetëm tek pellazgët-ilirët-shqiptarët dorës i thuhet DORË. Përfaqëson punën e dorës së njeriut; të gjithë ndërhyrjet e njeriut për zotërim, me qëllim që gjërat të bëhen pasuri, të mira të dobishme në funksion të jetës së njeriut. Dora i shtrihet mikut, Dora shkruan historinë, Dora ndëshkon armikun, Dora përkëdhel, Dora qep, Dora mbjell, Dora korr, Dora tregon Universin, Dora drejton anijet…
Dora=D në alfabetin fonetik egjiptian.
Gërma G = GATH = mbërthej, rrethoj, (gardh) vend i rrethuar, për ata që konsideroheshin jo të përshtatshëm shpirtërisht dhe fizikisht, ose për pronën, tokën, kopshtin. Gardhi lindi kur pellazgo-ilirët kaluan nga bashkësia primitive në familje të veçanta patriakale, të cilat nisën të kufizonin pronën e tyre, kasollet, tokën, vathën, duke i kufizuar nga pronat e fqinjëve. Lindja e gardhit ishte procesi i parë i ndarjes nga prona kolektive në bashkësinë primitive të pellazgëve të lashtë, e cila u bë më e qartë në kohën e ilirëve. Por fjala Gath që ka lindur gërmën e parë të tingullit nistor G, ka edhe kuptimin e vathit që rrethonte dhëntë në kohët e vjetra, por edhe në ditët tona. Pra, një vend ku strehoheshin bagëtia pasi ktheheshin nga kullota, ose gjatë stinës së dimrit, rrethohej me shkurre dhe thupra shkurresh dhe quhej Garth, ose…
Gath=G në alfabetin fonetik egjiptian.
Germa H përfaqësohet nga një gërshet, pasi në shqip (arbërisht) gërsheta quhej HJETË, gërshetë=hjetë, kordon, thurje, kryqëzim të tufave të flokëve, të litarëve prej liri. Në jetën ezoterike, pra kur një njeri nga dera princërore vdiste, bëhej balsamosja e trupit të tij. Zakonisht përdoreshin fasha të lyera me esenca dhe dyllë, të cilat kryqëzoheshin apo thureshin si gërsheta për të krijuar një izolim më të sigurt dhe të tendosur mirë që t’i rezistonte kohës. Gërma H ezoterikisht përfaqëson tre planet e jetës: fizike, hyjnore, shpirtërore, na mëson Katapano.
H=Hjetë=Gërshetë.
Gërma K = KUFË përfaqësohej nga enë ujë mbajtëse, kupë, tas, pasi shqiptarët e lashtë enën që mbante ujë ose qumësht e quanin KUFË=enë mbajtëse e ujit. KUFË=enë prej balte të pjekur, enë balte me një vesh për të mbushur ujë në një guvë të fshehur, duke e hedhur në një enë më të madhe si shtamba, ose diçka e ngjashme, ose enë vere. Kjo enë gjatë procesit të zënies së djathit përdoret shumë në baxho për të hedhur apo hequr qumështin, hirën, apo në punishtet e verës etj. Mund të përdoret edhe si Kallëp për derdhje metalesh të çmueshme si ari apo argjendi.
KUFË=K, në alfabetin fonetik egjiptian.
Gërma F përfaqësonte një nepërkë të rrezikshme dy-brirëshe, pasi në dialektin gegë në Malësi, nepërka quhej FJERË. Zvarranikët, sipas shkencës moderne, janë qeniet e gjalla që u shfaqën të parat mbi Tokë, pasi planetin ta kishte mbuluar bimësia, sipas Katapanos.
Fjerë (zvarranik) që del nga bimësia ku ka qëndruar e fshehur dhe zvarriten në tokë. Fjerë=nepërkë e rrezikshme që qëndron fshehur poshtë barit, gurëve apo shkurreve dhe që fishkëllen sapo i afrohet ndonjë rrezik, apo kërcënon dikë që kalon pranë saj, gjuan insekte apo brejtës toke. (Ç.H)
FJERË=F, në alfabetin fonetik egjiptian.
Gërma L përfaqësonte një LUAN, pasi pellazgët, ilirët, etruskët ishin të parët që e quajtën këtë kafshë me emrin LUAN. Të parët banorë të Mesdheut nga Europa kontinentale e deri në kufijtë shkretëtiror të Afrikës pellazgët, ishin të parët që e quajtën mbretin e kafshëve me emrin LUAN. Ata panë së pari një luaneshë që po luante me këlyshët e saj dhe e quajtën Luan. Pra, një kafshë që luante, lozte, që vraponte dhe që gjuan familjarisht. Mashkulli me kreshtën e tij të fuqishme dhe madhështore prinë grupin në shtegtimet ushqimkërkuese dhe që luan, vrapon, sulet mbi prenë e vet për të kapur, rrëzuar dhe vrarë. Më pas vrapojnë pjesëtarët e tjerë të familjes për të ndarë gjahun. (Ç.H)
Pra, Luan=L, në alfabetin fonetik egjiptian, e kështu me radhë deri në shkronjën e fundit të këtij alfabeti shpikur nga Thot-i, duke u mbështetur te gjuha pellazgo-iliro-shqipe.
Përfundimet e studimeve të Xhuzepe Katapanos të kryera në të gjitha drejtimet për 40 vjet, na dëshmojnë se në tokat e Nilit dhe jo vetëm atje, flitej shqip 12.000 vjet më parë. Kjo do të thotë se gjuha pellazge, ILIRISHTJA është shumë më e vjetër se sa besohet zakonisht. Kultura e sjellë në Egjipt nga pellazgët, të cilët konsideroheshin popull i lirë, ose Populli i Lirisë, është shumë e lashtë së paku më shumë se 12.000 vjet, duke kapërcyer edhe shumë parashikime të kumtuara si hipoteza pune në libra apo revista të ndryshme shkencore botërore.
Të nderuar ndjekës shqiptar dhe bijë shqiptarësh, për më shumë ju ftoi të lexoni librin, “Traktati i origjinës së shqiptarëve”. Aty do të gjeni fakte dhe vetëm fakte të vërteta dhe shkencore mbi origjinën tonë pellazgo-ilire dhe gjuhën e shkruar shqipe, të cilat na janë fshehur dhe manipuluar prej shekujsh.
Kur kishte pak javë që virusi COVID-19 shp ërtheu kudo në botë, edhe në Shqipëri, më 29 prill të vitit të kaluar kantautori Kujtim Prodani i kushtoi këngë këtij virusi.
“Ju flet Corona..!”, titullohej kënga ku Prodani i cili duke i sjellë disa vargje virusit, pak muaj më vonë ndërroi jetë. Ai hu mbi be tejën sot, disa ditë pasi ishte i shtruar në spitalin “Shefqet Ndroqi.
Prodani u shua në moshën 57-vjeçare duke lënë pas një trashëgimi të madhe për artin shqiptar Elva
Ministrja e Kulturës, Elva Margariti, përmes një statusi në Facebook, shprehu ke qardhjen dhe ngushëllimin për të afërmit e këngëtarit të mirënjohur, i cili vinte nga një familje artistësh.
“Nuk gjej fjalë të përshkruaj trishtimin që ndjej nga humbja e parakohshme e kantautorit Kujtim Prodani. Djali që i këndoi Tiranës, dashurisë, jetës sot iu bashkua prindërve të tij të nderuar Anita e Agim Prodani… Është shumë herët për t’u ndarë nga ky mik i mirë i të gjithëve”.
Viti që lamë pas do të mbesë në kujtesën e të gjithëve si viti që na ndërgjegjësoi për rëndësinë dhe lidhjen që kemi me njëri-tjetrin. Ishte një vit i vështirë, jo vetëm për shkak të Koronavirusit që na ndryshoi mënyrën e jetës dhe na ndau përgjithmonë nga njerëz të afërt, por dhe si viti ku u desh t’i jepnim lamtumirën disa prej ikonave të artit dhe jetës publike në Shqipëri. Me shumë respekt dhe mall për ata që hum bën bet ejën e fundit, duam të bëjmë një përmbledhje duke i kujtuar këta artistë dhe personazhe, në zenitin e shkëlqimit të tyre si për t’i falënderuar për emocionet që na kanë dhënë.
Xhevdet Feri: Xhevdet Feri, një nga aktorët më të talentuar të kinematografisë shqiptare ndërroi jetë në moshën 59-vjeçare, më 16 janar 2020, për shkak të një sëmundjeje të rëndë. Në një postim të mëvonshëm, e bija e aktorit, Bora, u shpreh se ai kishte simptoma të ngjashme me Covid.
Nexhmije Pagarusha: Në fillim të vitit të kaluar, pikërisht më 7 shkurt u bë e ditur se ka ndërruar jetë bilbili i muzikës shqipe, Nexhmije Pagarusha. Ikona, e cila ishte 86 vjeçe, ka lënë gjurmë në diskografinë e muzikës së mirëfilltë.
Gëzim Kruja: Më 5 prill, aktori i humorit, një nga legjendat e komedisë shkodrane, Gëzim Kruja u nda nga jeta në moshën 80-vjeçare. Gëzim Kruja e nisi karrierën që në moshën 13-vjeçare, fillimisht si amator e më vonë u aktivizua me estradën profesioniste të Shkodrës.
Rikard Ljarja: Më 20 prill, Rikard Ljarja, një nga ikonat më të shquara të kinematografisë shqiptare ndërroi jetë në moshën 77-vjeçare si pasojë e një sëmundjeje të rëndë. Pas studimeve, punoi si aktor në teatrin “Migjeni” në Shkodër dhe më pas si aktor, regjisor dhe skenarist në disa nga filmat më të njohur të kohës.
Maks Velo: Më 7 maj, u nda nga jeta në moshën 84-vjeçare piktori, arkitekti, shkrimtari dhe studiuesi Maks Velo. I specializuar në arkitekturë, në 1960-ën, Velo mori pjesë në projektin e parë që u bë në Tiranë. Gjatë viteve 1978-1979 ai u arrestua nga regjimi i asaj kohe dhe u dënua me 10 vite burg, vite të cilat e frymëzuan për një pjesë të mirë të krijimtarisë së tij të mëvonshme.
Moikom Zeqo: Më 15 qershor, Moikom Zeqo, studiuesi, kritiku dhe shkrimtari i njohur, u nda nga jeta në moshën 71-vjeçare. Shkrimtari, i lindur në Durrës la pas plot 62 vepra me poezi, me studime arkeologjike, si dhe skenarë filmash kinematografikë e televizivë me karakter kulturor dhe arkeologjik.
Besim Zekthi: Më 28 qershor 2020, mjeshtri i valles popullore shqiptare, Besim Zekthi, u nda nga jeta në moshën 84-vjeçare. Ai humbi betejën pas një sëmundjeje të rëndë në banesën e tij në Tiranë. Zekthi, një nga emrat më të shquar të valles popullore, spikati që prej fillimit për talentin e tij dhe shprehjen e traditës së folklorit shqiptar përmes lëvizjeve të trupit.
Shpresa Vreto: Më 28 shtator, Shpresa Vreto, shkrimtarja për fëmijë dhe skenariste e disa filmave u nda nga jeta në moshën 76-vjeçare. Skenarët e saj më të famshëm, janë përshtatur në disa prej filmave më të njohur shqiptarë. Në 1987-ën, Vreto shkroi skenarin e filmit vizatimor “Mirela” e ndërsa në 1981-in bashkë me Xhanfize Kekon realizuan skenarin e filmit “Kur Xhirohej një Film”.
Avni Mula: Më 29 tetor, kompozitori i shquar shqiptar ndërroi jetë në moshën 92-vjeçare. Avni Mula ishte këngëtar lirik dhe kompozitor i suksesshëm, autor i këngëve të njohura si “Valsi i lumturisë”, “Vajza me kaçurrela”, “Shqipëri, o vendi im” etj.
Koço Devole: Më 8 nëntor, aktori dhe regjisori Koço Devole u nda nga jeta në moshën 75-vjeçare, pas infektimit me Covid i cili i ndërlikoi gjendjen shëndetësore sepse vuante nga leucemia.
Lumturi Blloshmi: Më 27 nëntor, Lumturi Blloshmi, piktorja e njohur shqiptare ndërroi jetë si pasojë e Covid-19. Ajo krahasohej shpesh me Frida Kahlo-n për shkak të krijmtarisë së saj. Blloshmi ishte ndër artistet e para që lëvroi performancën dhe instalacionin në vendin tonë.
Ismet Peja: Më 23 nëntor qyteti i Gjakovës, mbarë Kosova e Shqipëria mbeti pa këngëtarin e njohur, Ismet Peja. ”Robi s’plaket kur vjen mosha, robi plaket kur do vetë”, është një nga këngët e tij më të dashura e shndërruar sot në emision televiziv.
Të gjithë e mbani mend zonjën e pëllumbave te filmi “I vetëm në shtëpi”.
Ishte ajo që ndihmoi Kevinin e vogël të shpëtonte nga dy burrat që donin ta kapnin.
Por vitet kalojnë dhe sot ajo është 75-vjeçe. Brenda Fricker duket se ka mbetur vetëm, dhe kështu pritet t’i kalojë festat e fundvitit.
Jeton në Dublin, dhe ka deklaruar në një emision radiofonik se festën do ta kalojë vetëm, pa njeri pranë.
“Do të gënjeja nëse do të thoja se do të kaloj Krishtlindje të lumtura, pasi unë jam e vjetër dhe e vetmuar. Do të mbyll perdet dhe do të fik celularin. Do të shikoj ndonjë program me qenin tim pranë. Kështu do e kaloj”, tha Fricker.
Në vitin 1988, pas 9 vitesh martesë me regjisorin Barry Davies, Brenda u nda dhe nuk u martua më. /noa.al/
Këngëtarja e famshme me origjinë shqiptare, Anna Oxa ka qenë e ftuar në rubrikën “Tani mund të këndosh” tek E Diela Shqiptare.
Ajo jeton në Itali dhe gjithë karrierën e saj e ka zhvilluar po në këtë vend.
E pyetur nga Ardit Gjebrea nëse është e vërtetë që ajo është mbesa e Enver Hoxhës, sipas mediave italiane, Anna shprehet se është spekulim.
Ardit Gjebrea: Çfarë nuk kemi dëgjuar, që emri yt është Ilirjana, që je mbesa e Enver Hoxhës, cila është Anna e vërtetë?
Anna Oxa: Ti e di që një pjesë e medias në Itali, në vend që të informojnë, de zinformojnë. Sajon histori, s ajon farefisin, nuk he ton, nuk vëzhgon. Fakti është që unë nuk kam të bëj me aspak me këtë histori. Unë jam goca e Qazimit nga Kruja.
Ardit Gjebrea: Kur ke ardhur për herë të parë në ’96-ën dhe kur ke thënë në skenë “jam goca e Qazimit nga Kruja”, e gjithë publiku uou.
Anna Oxa: Jam prezantuar kështu me historinë e vërtetë.
Ardit Gjebrea: Më kujtohet që kemi ardhur këtu bashkë dhe ke qenë e para femër që je futur në xhaminë e Krujës.
Anna Oxa: Po është e vërtetë, kam qenë femra e parë që kam hyrë në një xhami, pikërisht këtu ku është historia e familjes sime dhe historia e Shqipërisë.
Drejt fundit…! Pothuajse “vaksina” është gati…! Nuk është as Pfizer, as Moderna dhe as Oksfordi…! Por janë Ata, që japin edhe 97,5 % garanci…! Parodistët e Vlorës ! Me parodinë e re të tyre, këtë rradhë me “Felicitá-në” e Albanos dhe Rominës… Afrim Agalliu dhe Agron Hamo, si përherë, të papërsëritshëm në artin e tyre…! ( nga nesër në kanalin e tyre në youtube dhe rrjetet sociale…)
