Orikuminews

Çeku social është një ndihmesë në para që u njihet të moshuarve të shtresave më të varfëra të popullsisë, apo më saktë, atyre pa të ardhura ose me të ardhura të ulëta, nën një kufi të përcaktuar me ligj

Sipas të dhënave më të reja të INPS-it (që i përkasin vitit 2016) të përfshira nëRaportin vjetor 2017 mbi “Komunitetin shqiptar në Itali” të ministrisë së Punës, janë shqiptarë rreth 11.250 përfitues të çekut social,nga 30.450 jokomunitarë që marrin këtë ndihmesë ekonomike.

Ç’është çeku social

Kur është miratuar vite më parë, mosha në të cilën mund të kërkohej ishte 65 vjeç, por vitet e fundit, kjo moshë po rritet (ashtu si edhe mosha e pensionit nga puna). Për 2018-tën për të kërkuar pensionin social i moshuari duhet të ketë mbushur 66 vjeç e 7 muaj.

Fillimisht çeku u njihej vetëm italianëve dhe shtetasve të BE-së rezidentë në Itali, më pas (në vitin 1998) kjo e drejtë u shtri edhe për të gjithë të huajt jokomunitarë me lejeqëndrim të paktën njëvjeçar. Në vitin 2000 u vendos që nga të huajt jokomunitarë të mund të përfitonin vetëm ata me kartë qëndrimi dhe në vitin 2008 kriteret e përfitimit të çekut u shtrënguan edhe më shumë duke vendosur që të huajt jokomunitarë të kishin jo vetëm kartën e qëndrimit por edhe 10 vjet rezidencë të vazhdueshme në Itali.

Për vitin 2018 shuma e çekut social është 5.889,00 euro (ose dyfishi, 11.778 €, për personat e martuar) dhe u jepet të moshuarve pa të ardhura ose me të ardhura nën shumën e çekut, e në këtë rast të fundit, të moshuarve u takon diferenca mes çekut të plotë dhe asaj që ata fitojnë. Jepet në shuma nga 453,00 euro për 13 këste në vit.

Kanë të drejtën e çekut social të plotë të gjithë të moshuarit e pamartuar që nuk kanë asnjë të ardhur dhe të martuarit që kanë të ardhura familjare më të ulëta se çeku social.

Kanë të drejtën e çekut në masë të reduktuar të gjithë të pamartuarit me të ardhura nën shumën e çekut dhe të martuarit me të ardhura familjare nga shuma e një çeku deri në dyfishin e tij.

Dhënia e çekut social nis nga dita e parë e muajit pasues të paraqitjes së kërkesës.

Kujdes! Çeku social ka gjithnjë karakter të përkohshëm pasi çdo vit verifikohet përmbushja e kriterit të të ardhurave nën shumën e çekut dhe i rezidencës efektive në Itali, shkruan Shqiptari i Italisë.

E drejta e çekut nuk u kalon trashëgimtarëve (si pensioni nga puna, për shembull, që me vdekjen e pensionistit, një pjesë i kalon bashkëshortes dhe bijve të mitur). Çeku nuk është as i transferueshëm jashtë Italisë, pra nuk jepet jashtë shtetit. Dhënia e çekut social pezullohet nëse personi qëndron jashtë italisë për më shumë se 30 ditë rresht. Një vit pas pezullimit e drejta e çekut humbet plotësisht.

Paraqitja e kërkesës

Kërkesa paraqitet online në INPS përmes shërbimit përkatës (e gjeni në butonin “Accedi al servizio” lart në të djathtë apo në fund të kësaj faqeje të Institutit italian të sigurimeve shoqërore). Në brendësi gjeni edhe udhëzimet e nevojshme.

Kërkesa mund të paraqitet edhe përmes numrit të gjelbër 803.164 (falas nga rrjeti i telefonisë fikse) ose 06.164.164 (nga celularët).

Mënyra e tretë dhe më e këshillueshme e paraqitjes së kërkesës është ajo përmes patronateve që gjenden gjithandej në Itali ku personel mjaft i kualifikuar dhe me eksperiencë, jo vetëm jep të gjitha informacionet rreth dokumentacionit të nevojshëm, por edhe përpilon dhe paraqet kërkesën për të interesuarit.

Në tre muajt e parë të vitit (nga 3 janari deri në 30 mars) kanë kaluar në status pasiv 3652 biznese, sipas listës së përditësuar nga tatimet të subjekteve me status pasiv në vend. Në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë ka një rritje të ndjeshme me 45% të subjekteve të mbylluara. (Në tre muajt e parë të një viti më parë, numri i subjekteve të mbyllura ishte 2523). Ndërsa në krahasim me tre muajt e parë të 2016-n, numri i subjekteve është dyfishuar (shih grafikun).

Rritja e numrit të bizneseve të mbyllura lidhet me pasojat e krizës dhe formatimit të ekonomisë drejt zinxhirëve të mëdhenj tregtarë, çka po godet subjektet e vogla, por edhe me uljen e pragut të TVSH-së nga 5 në 2 milionë lekë, efektiv që nga 1 prilli. Tatimet njoftuan pak kohë më parë se është konstatuar shtimi i numrit të aplikimeve pranë Qendrës Kombëtare të Biznesit, për çregjistrim apo pezullim të aktivitetit, nga tatimpagues që janë penalizuar për shkelje të ndryshme nga administrata tatimore, që kanë ndryshuar përgjegjësinë tatimore si dhe tatimpagues të cilët, për herë të parë, hyjnë në skemën e TVSH-së dhe regjistrime të menjëhershme në po të njëjtën njësi nga persona të lidhur me tatimpaguesit që e zotëronin më parë këtë aktivitet.

Ndërsa nga një sondazh që Monitor zhvilloi me 100 biznese që kishin kaluar në status pasiv në shkurt 2018, rezultoi se 67% e të anketuarve dhanë krizën si arsye kryesore të mbylljes së biznesit të tyre, duke e argumentuar me rënien e fuqisë blerëse, rritjen e konkurrencës, kostove të larta operative, etj. Prej tyre, 20% e të pyeturve, ose 14% e totalit, u përgjigjën se do të emigronin ose ishin jashtë vendit aktualisht.

Pjesa tjetër e të anketuarve, rreth 33%, dhanë arsye të tjera mbi mbylljen e aktivitetit, nga të cilat mbizotëronin problemet shëndetësore. (Rreth 27% e atyre që dhanë një arsye tjetër përveç krizës, që përbënte 9% të totalit të subjekteve të anketuara, thanë se ishin problemet shëndetësore që i kishin detyruar të mbyllnin aktivitetin).

Në krahasim me katër sondazhet e zhvilluara vitin e kaluar, ka një rritje të lartë të përqindjes së atyre që dhanë si arsye emigracionin dhe sëmundjet si shkak për mbylljen e biznesit.

Të vendosur përballë mungesave të alternativave në vend, shumë të rinj, dikur me biznes, kanë gjetur rrugën e emigracionit. Sikurse biznesi, rruga drejt emigracionit nuk merret nga kushdo, prandaj dhe nuk është çudi që individë me shpirtin e sipërmarrjes ndërmarrin nismën për të filluar një jetë të re larg Shqipërisë.

Në tre muajt e parë të vitit, rrethi që ka pasur më shumë subjekte që kanë kaluar në status pasiv ishte Tirana, me 1302 biznese ose 35% të totalit. Kryeqyteti ka dhe numrin më të lartë që bizneseve që ushtrojnë aktivitet në vend, me rreth 40% të totalit. Më pas renditet Durrësi, me 489 subjekte të kaluara në status pasiv dhe në vend të tretë është Korça, me 280 ndërmarrje të mbylluara (shih grafikun).

Sipas tatimeve, një subjekt transferohet nga regjistri aktiv në regjistrin pasiv në rast se përmbushet, të paktën, një nga kushtet e mëposhtme:
-nuk ushtron më veprimtari tregtare për një periudhë tatimore prej 12 muajsh të njëpasnjëshëm;
-nuk dorëzon deklaratën tatimore për një periudhë tatimore prej 12 muajsh të njëpasnjëshëm;
– deklaron në QKR pezullim veprimtarie tregtare për një periudhë më shumë se 12 muaj të njëpasnjëshëm apo pa afat të përcaktuar/Monitor

Qindra qytetarë janë mbledhur sot që prej orës 08:00 të mëngjesit para Drejtorisë së Policisë së Tiranës, për të protestuar kundër arrestimeve të qytetarëve në Kukës.

Në tubim janë të pranishëm deputetë të Partisë Demokratike dhe Lëvizjes Socialiste për Integrim.

Të arrestuarit gjatë protestës kundër taksës në Kukës janë sjellë në Tiranë. Protesta e djeshme në Kukës kundër këtyre arrestimeve do të vijojë në kryeqytet.

Protestuesit kanë bllokuar rrugën para Drejtorisë së Policisë, ndërsa numri i pjesëmarrësve po vjen e rritet më shumë. 23 kuksianët u arrestuan gjatë mesnatës, pasi akuzohen nga prokuroria për shkatërrim të pronës private dhe për dhunë ndaj forcave të policisë. Edhe pse u arrestuan në Kukës, ata janë sjellë në Tiranë, për motive që ende nuk dihen pasi policia nuk ka dhënë asnjë shpjegim.

Në një reagim të Avokatit të Popullit, bëhej e ditur, se policia ka shkelur proceduarat për arrestimin e tyre, ndërsa edhe trajtimi i tyre në komisariate në Tiranë, nuk ka qenë i mirë. Pakënaqësi ndaj policia ka pasur edhe nga familjarët e të arrestuarve, pasi sipas tyre, policia u shkuar në mesnatë në shtëpi duke u terrorizuar familjet.

Këshilltarët bashkiak të Kukësit padi prokurorëve dhe policëve, ja katër akuzat
Këshilltarët bashkiakë të Kukësit kanë paditur prokurorët dhe policët që kanë lëshuar urdhër arrestet për protestuesit e rrugës së Kombit. Padia është regjistruar në Prokurorinë e Tropojës me akuzat “Heqja e paligjshme e lirisë”, “Shpërdorimi i detyrës”, “Kryerja e veprimeve arbitrare”, “Mosmarrja e masave për të ndërprerë gjendjen e paligjshme”.

Në padinë e këshilltarë kuksianë thuhet se ndalimet janë kryer sipas metodave që ndjekin regjimet totalitare, duke shkelur të gjitha standardet dhe parimet që sanksionohen në Kushtetutë. “Urdhrat e ndalimit janë ekzekutuar duke hyrë dhunshëm dhe duke ndaluar qytetarët në harkun kohor 02.00 – 3.30 të mëngjesit.”- thuhet në padi.

Këshilltarët e Bashkisë së Kukësit besojnë se urdhërarrestet janë lëshuar me një akt të motivuar politikisht nga organi i prokurorisë në Kukës, që nuk ka kryer procedurë të hetimit të pavarur dhe te paanshëm.
“Nxjerrja pa kryer asnjë verifikim apo hetim e urdhrave të ndalimit, është bërë me qëllimin kriminal të frikësimit të banorëve dhe intimidimit të tyre për të mos ushtruar të drejtën kushtetuese të tubimit dhe lirisë së shprehjes”.
Në padi theksohet se, duke mos patur nevojë urgjente, ekzekutimi i urdhrave të ndalimit, duhet të ekzekutoheshin në harkun kohor 07.00 deri në 20.00. “Hyrja në banesë në mes të natës, në një kohë ku të gjtihë familjarët e personave të ndaluar dhe veta ata, janë në gjumë, si dhe në kushtet kur këta persona nuk paraqesin asnjë rrezikshmëri shoqërore, si dhe pranimi i kësaj forme të kundërligjshme nga ana e prokurorëve, përbën shpërdorim detyre për prokurorët dhe punonjësit e Policisë së Shtetit.”-thuhet në padinë e këshilltarëve bashkiakë të Kukësit.
Edhe Avokati i Popullit pohoi të dielen së për disa nga protestuesit nuk kishte urdhër arresti, në kohën kur është kryer inspektimi, rreth orës 13.00. Avokati i Popullit bëri publik faktin se të ndaluarit janë keqtrajtuar, duke mos u dhënë ushqim deri pas drekës.
Këshilltarët e Bashkisë së Kukësit theksojnë se “nënshtrimi i organit të prokurorisë ndaj urdhrave politikë e qeveritarë është fund i demokracisë në vend dhe nevojiten masa urgjente të frenimit të këtij fenomeni të kundërligjshëm.”
Këshilltarët i qëndrojnë bindjes se qytetarët protestuan në mënyrë të ligjshme kundër padrejtësisë së qeverisë që i grabit ata nëpërmjet taksës 10 euro vajtjeardhje për autoveturat dhe 45 euro për kamionët, prandaj kanë hequr pikat e ndalesës dhe pagesës të vendosura në pronën publike.