Koleksionistët e librave kanë nisur përpjekjet për të gjetur mijëra libra të shekullit të 19-të që përmbajnë ‘të gjëlbrën smerald’, një pigment i rrallë dhe i lakmuar i krijuar me ndihmën e arsenikut.
Para revolucionit industrial, librat ishin krijime artizanale të lidhura me lëkurë që kërkonin shumë kohë dhe përpjekje për t’u prodhuar, por shpikja e mbështjelljeve të librave ndryshoi gjithçka.
shte më e lirë dhe më e lehtë për t’u bërë, por gjithashtu lejoi përdorimin e pigmenteve për t’i bërë kopertinat e librave më tërheqës.
Për shembull, një nga ngjyrat më të njohura të rrobave të librave të fundit të shekullit të 19-të ishte një jeshile e gjallë që u bë e njohur si jeshilja e Parisit ose jeshilja smerald.
Asnjë pigment tjetër nuk iu afrua as për sa i përket intensitetit, dhe megjithëse gjatë asaj kohe u raportuan një sërë aksidentesh të helmimit me arsenik, kërkesa për të ishte aq e fortë sa që prodhuesit as që menduan të anulonin prodhimin. Dhjetëra, ndoshta edhe qindra mijëra libra me jeshilen e smeraldit u prodhuan derisa rreziku i helmimit nga arseniku u bë një problem mjaft i madh dhe pigmenti më në fund u tërhoq nga prodhimi, por mijëra prej tyre janë ende në biblioteka dhe koleksione private sot.
Simptomat akute të ekspozimit ndaj arsenikut mund të përfshijnë simptoma gastrointestinale dhe me kalimin e kohës mund të shkaktojnë dregëza dhe madje edhe kancer.
Për të parandaluar probleme të tilla, Melissa Tedone ka krijuar projektin “Poison Book Project” një nismë që synon të edukojë njerëzit mbi rreziqet e trajtimit të librave të lyer me jeshile smeraldi.
Për shembull, ata sugjerojnë të mbani doreza nitrili kur përdorni libra që mund të jenë lyer me pigmentin toksik dhe t’i ruani në qese të izoluara polietileni
