Santorini është një nga ishujt më të bukur të Greqisë dhe mbarë Mesdheut. Por peizazhet hënore, plazhet e zeza dhe të kuqe, guralecat janë rezultat i historisë së dhunshme vullkanike të zonës.
Santorini është sigurisht i famshëm për kalderën e tijj mahnitëse në formë gjysmëhëne, gjysma e së cilës është e zhytur në ujë – duke e bërë atë të vetmen kalderë të fundosur në botë. Ajo u krijua nga një prej shpërthimeve më të mëdha të njohura rreth 3600 vjet më parë. Shpërthimi ishte aq i fuqishëm sa shkatërroi qytetin antik të Santorinit të Akrotirit dhe i dha një goditje fatale qytetërimit minoan detar, i cili ishte vendosur në ishull në atë kohë, shkruan CNN.
Sot, Santorini – i njohur gjithashtu si Thira – është sheshi i lojërave më romantike në Greqi me vila dhe resorte luksoze që ofrojnë arratisje të këndshme dhe ambiente ëndërrimtare për dasma dhe fotosesione luksoze. Shkëmbinjtë e pjerrët vullkanikë të ishullit, të vendosura rreth 1000 metra mbi nivelin e detit, krijojnë një kanavacë gjeologjike mbresëlënëse me shtëpi të zbardhura të balancuara në buzë. Nuk është çudi që është një nga vendet më të fotografuara në planet.
Çdo mbrëmje, ishulli ndalet për perëndimet e diellit me famë botërore të Santorinit. Fshati me kupolë blu dhe të bardhë i Oia mbushet me afrimin e orës së artë. Ndërsa dielli fillon të perëndojë pas shkëmbinjve të kalderës, qielli shndërrohet në një shfaqje të gjallë të nuancave të kuqe, portokalli dhe rozë. Mijëra gulçojnë ndërsa rrezet e fundit zhduken në det.
Pak e kuptojnë se poshtë kaleidoskopit hipnotik të ngjyrave qëndron një vullkan aktiv.
Santorini është pjesë e Harkut Vullkanik Helen, një nga fushat më të rëndësishme vullkanike në Evropë, e cila ka parë mbi 100 shpërthime gjatë 400.000 viteve të fundit. Vullkani më aktiv nënujor dhe potencialisht i rrezikshëm i Mesdheut Lindor, Kolumbo, është pesë milje në verilindje të Santorinit dhe pjesë e të njëjtit sistem vullkanik.
I zhytur në detin Egje, Kolumbo ka qenë i qetë për gati 400 vjet – por nuk është në gjumë. Herën e fundit që shpërtheu, në vitin 1650, vrau 70 njerëz dhe shkaktoi një cunami. U regjistruan tërmete të forta dhe pasgoditje, së bashku me gaz toksik dhe shtëllunga tymi.
Shkencëtarët e dinë se shpërthimi i Kolumbos mund të shkaktojë një tragjedi. Disa nga ekspeditat më të mëdha oqeanografike në botë e kanë vizituar atë dhe monitorimi është rritur në 20 vitet e fundit. Një nga anijet më të mëdha kërkimore amerikane, anija e shpimit të thellë JOIDES Resolution udhëtoi për në Santorini për misionin e saj të parë mesdhetar midis dhjetorit 2022 dhe shkurtit 2023.
Rezultatet – raportet fillestare priten më vonë këtë vit – duhet të ndihmojnë shkencëtarët jo vetëm të parashikojnë shpërthimet e ardhshme, por edhe të zbulojnë sjelljen e vullkaneve të tjera aktive në mbarë botën që përbëjnë një kërcënim për miliona që jetojnë në afërsi të tyre. Lidhjet midis tërmeteve dhe vullkaneve po studiohen gjithashtu.
