Dr. Gani Abazi, ekspert i shëndetit publik në Universitetin e Harvardit shpjegon disa të vërteta mbi virusin COVID -19, si mund të ruhemi dhe ndikimi që ka në organizëm.
Sëmundja COVID-19 shkaktohet nga një virus i ri i gjinisë Corona, për herë të pare e diagnostikuar në krahinën Wuhan të Kinës në dhjetor të vitit 2019. Viruset e gjinisë Corona janë të llojeve të ndryshme dhe mund të jenë infektues të shpeshtë të kafshëve, mirëpo herë pas here mund të paraqiten lloje që mund të infektojnë njerëzit. Tani është paraqitur ky virus i ri, i emëruar SARS – COV-2 dhe shkakton sëmundjen COVID-19, e cila është bërë pandemi duke u shpërndare në të gjithë botën dhe duke shkaktuar deri më tani infeksionin e rreth 1.5 milion njerëzve dhe ka shkaktuar mbi 88 mijë viktima.
Shenjat dhe simptomat e sëmundjes COVID-19 fillimisht janë atë të një pneumonie virale, në veçanti janë kollitja, temperaturë e lartë, vështirësi në frymarrje, dhembje të muskujve, dhembje në fyt dhe humbje e pashpjeguar e shqisës së nuhatjes dhe shijes. Tek disa të pacientë sëmundja COVID-19 mund të jetë më e lehtë, ndërsa tek disa të tjerë mund të jetë më e rëndë. Kjo varet nga shumë faktor, sidomos gjendja e sistemit imunitar, prania e sëmundjeve paraprake, si sëmundjet e mushkërive dhe zemrës, sëmundjet që e sulmojnë sistemin e imunitetit dhe në veçanti varet nga mosha e pacientit. Mortaliteti nga sëmundja COVID-19 është raportuar të jetë shumë me i lartë tek personat e moshuar, në krahasim me pacientet në moshë të re, mirëpo rastet me fatalitet janë raportuar edhe në grupmoshat e reja. Pasi ky virus është i ri, ka shumë gjera të panjohura rreth tij, dhe në të gjithë boten është duke u punuar për gjetjen e një terapie për sëmundjen e COVID-19 si dhe në bërjen e një vaksine efikase kundër këtij virusi.
Shpërndarja e virusit ndodh nga personi në personin tjetër dhe infektimi me virusin diagnostikohet me anë të një testi laboratorik. Shpërndarja e virusit ndodh përmes kollitjes, teshtitjes dhe rasteve të tjera kur pikëzat nga kollitja apo teshtitja i kontaminojnë sipërfaqet të cilat bien në kontakt me personat e shendosh. Pasi nuk ka akoma terapi adekuate, dhe akoma nuk është zhvilluar një vaksinë kundër ketij virusi, atëherë mbrojtja me e mirë është parandalimi i infeksionit. Ekspertet e shëndetësisë publike, infektologët, mikrobiologët dhe virologët kanë rekomanduar një numër të caktuar të masave parandaluese, nder të cilat fuqishëm rekomandohen distancimi social, mosqëndrimi në grupe të mëdha të njerëzve ku mund të ketë të sëmurë me sëmundjen COVID-19, pastrimi i shpeshtë i duarve dhe dezinfektimi i sipërfaqeve dhe gjerave që mund të jenë në kontakt të shpeshtë me personat e sëmure.
Periudha e inkubacionit e sëmundjes COVID -19, që i bie periudha nga momenti i infektimit deri në shfaqjen e shenjave dhe simptomave të para, është nga 3-14 ditë. Sëmundja shfaqet me pengesa në frymëmarrje, të cilat mund të jenë të lehta, deri në shumë të renda që kërkojnë mbështetje nga respiratorët, pastaj sëmundja mund të sulmojë veshkat dhe se fundi mund të ndodh vdekja.
Deri me tani nuk ka terapi specifike për sherimin e kesaj sëmundje. Pacientet me sëmundjen COVID-19 trajtohen me masa mbështetëse dhe terapi lehtësuese, ndërsa për rastet e rënda mund të provohen terapi që janë akoma në fazën eksperimentale.
Nëse keni shenja dhe simptoma të ngjashme dhe ju dyshoni që mund të jeni infektuar me Corona Virusin e COVID-19, atëherë ju duhet të thirrni mjekun tuaj dhe të konsultoheni me të, mirëpo mos shkoni vet menjëhere në spital pa u konsultuar me mjekun. Nëse simptomat janë të lehta, qëndroni në shtëpi duke u kujdesur për veten, ndërsa nëse simptomat janë shumë të renda, atëherë duhet të thërrisni Ndihmën e Shpejtë./atsh
