Në Greqi ka një patologji antishqiptare dhe kjo nxit provokimet të tilla si ajo e ngjarjes në Bularat, ku mbeti i vrarë minoritari grek Konstantinos Kaçifas. Kështu vlerëson historiani i njohur Pëllumb Xhufi i cili teksa flet për gazetën “Panorama”, e ka cilësuar sjelljen e të riut grek, si ekstremiste e të ndikuar dhe nga qarqet nacionaliste, që duket se frekuenton në Athinë. Historiani shpreh shqetësimin se varrezat masive të ushtarëve grekë të rënë në Luftën e Dytë Botërore mund të kthehen në vend pelegrinazhi, me rrezik provokime të rënda.
Incidentin e Bularatit duhet ta marrim si një rast sporadik të provokuar nga një person me probleme mendore apo si një provokacion i paramenduar, nëse analizojmë faktin se kush përfiton prej tij?Nuk dua t’i qasem problemit të personit, nëse ishte me probleme mendore, depresiv etj.. Dua të them atë që duhet thënë në të tilla raste, që ndiej keqardhje për humbjen e një jete njeriu, cilado qoftë kombësia apo shtetësia e tij, një bir nëne dhe në fund të ditës, ajo që duhet të ndiejmë është keqardhje për ngjarjen që ndodhi. Përsa u përket rrethanave, arsyeve për shkak se ngjarjet në marrëdhëniet tona me Greqinë politizohen, mund të them se kjo është një ngjarje si shumë të tjera që ndodhin për fat të keq në Shqipëri. Ka ndodhur edhe aty afër Bularatit, përplasje të forcave të rendit me individë që thyejnë ligjin, me kriminelë, trafikantë e vrasës dhe kanë përfunduar dhe me viktima nga forcat e rendit. Në Lazarat u vra një anëtar i forcave speciale, sepse u qëllua nga një bandit shqiptar i atij fshati gjatë një aksioni policor.
Nga i riu Konstantinos Kaçifas, anëtar i minoritetit grek, pati një qëndrim ekstremist, i cili binte ndesh edhe me zhvillimet që kishin ndodhur në 28 tetor në Bularat. Aty pati një ceremoni normale përkujtimore për të rënët, ekzekutim himnesh, shqiptar dhe ai grek, me pjesëmarrjen e personaliteteve si shqiptare edhe greke, u kënduan këngë dhe u recituan vjersha dhe në një moment të caktuar, ky i ri, i cili kishte ardhur nga Greqia, ndoshta edhe i ngarkuar nga mjediset ekstremiste që frekuenton, siç duket dhe në faqen e tij në “Facebook”, ka bërë një veprim të rrezikshëm, ka përdorur armët kundër forcave të rendit, është ngjitur mbi fshat dhe ka rrezikuar jetë njerëzish.
Kam informacion që në dy raste, forcat tona speciale, të cilat për fat të mirë kanë pajisje moderne, u kanë shpëtuar plumbave të Kaçifas nga jeleku antiplumb dhe helmeta. Por për fat të keq, ndodhi eliminimi i të riut Kaçifas, i cili ndërmori një veprim të palogjikshëm.
Si i vlerësoni reagimet politike që erdhën menjëherë nga Ministria e Jashtme greke? Me Greqinë ka një problem të madh në marrëdhëniet me Shqipërinë dhe jo vetëm me Shqipërinë. Në Greqi ekziston një patologji antishqiptare, kjo është një e dhënë historike me të cilët për fat të keq, duhet të jetojmë. Mjafton të shohim momentet kryesore të historisë që na kanë lidhur me këtë vend. Reagimet nga opinioni grek ishin të pritshme për atë opinion që e gjen veten në radhët e Agimit të Artë, të egra, jocivile për një vend si Greqia me një traditë demokratike të hershme, por dhe për një histori gati 30-vjeçare bashkëjetese me shqiptarët aty. Por kemi qëndrime ekstreme edhe në qeverinë greke, siç është ministri i Mbrojtjes Kamenos, i cili përfaqëson një parti të ekstremit të djathtë. Në këtë kuptim, them se deklarata e Ministrisë së Jashtme greke ishte e matur, ku shprehej keqardhja për humbjen e jetës së Kaçifas dhe kërkoheshin shpjegime për rrethanat e ngjarjes. Kjo më dukej normale.
Përkundrazi, më pëlqeu deklarata e ministres greke të Kulturës, zonja Zorba, e cila jepte pasqyrën e saktë të ngjarjes për shkak të prezencës së saj në Bularat. Ajo e përshkruan si një festë dinjitoze, që nuk legjitimonte daljen e një të riu me armë kundër forcave të rendit, i cili mesa duket kishte ardhur pikërisht për këtë qëllim dhe që është mesa duket i irrituar pikërisht nga mbarëvajtja e këtij manifestimi. Edhe në një nga mesazhet e tij në “Facebook”, Kaçifas shprehej kundër frymës së bashkëpunimit që po ndërtojnë Kryeministrat Rama dhe Tsipras. Madje, ai nuk ishte i kënaqur dhe me organizimin e këtyre festimeve të përbashkëta mes dy vendeve, sepse mesa duket, ai i konsideron marrëdhëniet mes dy vendeve si marrëdhënie në situatë lufte, pra në mendjen e tij ligji i luftës mes dy vendeve është në fuqi. Unë mendoj se këtu duhet të mbarojë kjo histori dhe pse ai do të përcillet sipas zakonit edhe nën shoqërinë e periferisë ekstremiste greke, por jam i bindur se opinioni grek nuk do të ishte dakord që kjo ngjarje të politizohej, të ekstremizohej.
Në opinionin mediatik grek, deklarata e Kryeministrit Rama është cilësuar jo e përshtatshme, i cili e quan Kaçifan një marrëzi ekstremiste. Unë e kam thënë dhe herë të tjera që zoti Rama me daljet e tij në rrjetet sociale, nuk më duket një gjë e menduar mirë prej tij sepse një dalje e një Kryeministri, që është niveli i lartë i qeverisë, për çështje dhe banale, krijon probleme aty ku nuk ekziston problemi. Ne shohim që edhe Presidenti amerikan Trump gjen belanë shpeshherë nga postimet e tij në rrjetet sociale. Zoti Rama do të ishte mirë që të aktivizonte ushtrinë e madhe të nëpunësve, as ministrin e Jashtëm jo, ka zëdhënësa që të jepnin një qëndrim zyrtar. Megjithatë, mua nuk m’u duk se mesazhi i tij ishte provokativ apo shprehte ndonjë nacionalizëm. Ai shprehte keqardhjen e humbjes së jetës së një njeriu, por njëkohësisht dhe kënaqësinë që nuk u humbën jetë të tjera civile prej autorit, gjë që mund të ndodhte.
Ngritja e këtyre varrezave, ju e keni thënë dhe më parë, përbën një lloj provokimi për incidente të tilla? E kam thënë këtë që kur qeveritë greke e kishin vënë si prioritet hapjen e varrezave të ushtarëve grekë të rënë në Shqipëri. Këto varreza në këtë formë dhe në këtë vijë gjeografike, që përfshin të ashtuquajturin Vorio- Epir, bëhet me një nëntekst të caktuar politik dhe rivendikues. Ngritja e varrezave masive bëhet e dyshimtë nga momenti që lufta italo-greke e vitit 1940 në atë kohë nga qeveritë greke, por dhe nga shumë qeveri greke të pasluftës, është konsideruar si një luftë e Greqisë me Shqipërinë për të justifikuar mbajtjen në fuqi të ligjit të luftës, madje në vazhdim për të justifikuar pretendimet territoriale ndaj Shqipërisë.
Unë kujtoj gjithmonë që presidenti grek në vitin 1999, gjatë vizitës së sikletshme të Presidentit Klinton në Athinë, ku pati trazira të mëdha për shkak të frymës antiamerikane dhe antishqiptare në Greqi, në atë vizitë, Presidenti Stefanopulos ka folur jo për luftë italo-greke, por për luftë greko-shqiptare. Ajo ishte një deklaratë me përmbajtje ekstremiste nacionaliste, që tregon se politika greke mbetet në disa steriotipe nacionaliste dhe e ka të vështirë të dalë prej tyre. Prandaj, këto varreza, të cilat ngrihen edhe me një qëllim pretendues territorial ndaj Shqipërisë për të treguar se këtu është kufiri i Greqisë me Shqipërinë, do të bëheshin, thoshim ne në atë kohë, një vatër tensionesh e provokimesh. Sot ndodhi një ngjarje e izoluar, ku edhe banorët e Bularatit, minoriteti grek mori pjesë në mënyrë masive te festimet përkujtimore për të rënët dhe nuk e shoqëroi Kaçifan në këtë aksion të vetmuar dhe alogjik. Por nesër, kush e garanton se ata mund të vijnë të organizuar, të veshur jo me uniforma ushtarake, por me kostume për të provokuar një incident me përmasa shumë më të gjëra. Prandaj ne kemi qenë për ngritjen e një memoriali, të njëjtë si ato të ushtarëve të vendeve aleate që kanë ardhur realisht në Luftën e Dytë Botërore për të ndihmuar në çlirimin e Shqipërisë dhe jo për të pushtuar jugun e Shqipërisë, siç ishin forcat greke.
Të mos harrojmë se grekët në 1940 vendosën në Shqipëri një administratë ushtarake, e cila, po të kishte qëndruar edhe disa muaj, hapi i parë që do të bënte do të ishte dëbimi i popullsisë shqiptare nga e gjithë kjo zonë, siç kishin bërë në vitin 1913-1914. Mirëpo, qeveria e Berishës e 2008-s e bëri marrëveshjen me Greqinë për këto varreza, gjë që qeveritë socialiste nuk kishin pranuar ta nënshkruanin deri atëherë. Më e keqja është se kjo marrëveshje nuk përmban nene të veçanta për menaxhimin e ngjarjeve të tilla siç është 28 tetori, ku i gjithë jugu i Shqipërisë, nga Korça e deri në Bularat, do të kthehet në vend pelegrinazhi për grekët. Unë do të thosha se kjo marrëveshje duhet rishikuar dhe duhen përcaktuar rregulla strikte që të disiplinojnë ardhjen e flukseve nga Greqia në këtë datë.
Debati i fundit në qeverinë greke, që solli dhe dorëheqjen e ministrit të Jashtëm Kotzias, lidhet me fondet sekrete për individë dhe media për promovimin e Greqisë ose mbylljen e gojëve kritike ndaj saj. Si i shikoni këto fonde, a kanë ndikuar në Shqipëri? Unë e kam parë dhe në mënyrë praktike kur më është mohuar rasti që edhe të shprehem për çështje që lidhen me Greqinë nga media të caktuara. Kur kam dashur të them diçka, që e kam parë me interes publik, nuk më është lejuar ose në rastin më të mirë, emisioni nuk është bërë për shkak të mungesës së palës tjetër që duhet të më kundërshtonte. Më kanë ndodhur edhe raste që t’i shoh në restorante të mira gazetarë dhe përfaqësues të mediave të drekojnë me përfaqësues të shtetit grek, me një konsull etj..
Nuk është e ndaluar të takosh apo drekosh me një diplomat të huaj.. Më bënte përshtypje fakti se kisha një precedent me ato media, ku emisioni im dështonte apo deklarata ime censurohej ose kalohej e shkurtuar dhe unë nuk kuptoja se përse për një çështje me Greqinë kjo media nuk shprehet. P.sh. e imagjinoni dot që për ngjarjen e djeshme të Bularatit, kjo media të mos shkruante fare ose të godiste qeverinë shqiptare duke mbajtur anën e Agimit të Artë?! Kjo ka ndodhur në të shkuarën. Në këtë rast, unë do të mendoja që media x është e financuar nga fondet sekrete të Ministrisë së Jashtme greke. Financimet sekrete të vendeve të huaja ne i kemi hipotezuar, por deklaratat nga vetë përfaqësues të qeverive të tyre e tregojnë hapur këtë gjë. Millosheviçi e tha hapur në Parlamentin serb se kishte përdorur 10 milionë dollarë për të influencuar në Shqipëri. Këto janë gjëra që bëhen nga shtetet dhe ne duhet të kemi shtetarët tanë që t’i luftojnë dhe kontrollojnë këto fenomene dhe jo të jenë ata vetë përfitues të këtyre fondeve. Prandaj, unë them se duhet një veting edhe në media, edhe në shkencë, në politikë po e po.
Duhen parë cilët politikanë bëjnë pushime në Greqi, me kë i bëjnë, kush ka vilë në ishujt grekë, cilët gazetarë financohen për pushime në Greqi, cilët ushtarakë po ashtu. Të gjithë zullumet i kanë bërë. Politikanët shqiptarë mund të jenë shitur dhe për një vizë apo për një trajtim mjekësor jashtë shtetit. Kjo ka ndodhur me Greqinë, me vendet e BE-së, me Turqinë dhe me SHBA-të etj.. Çdo shtet e bën, këtë mund ta kemi bërë edhe ne kur kemi qenë dikur shtet, kur është punuar për interes të shtetit. Kjo kërkon një shtet juridik të konsoliduar. Ne kemi pasur politikanë që janë mburrur që jam mik i kësaj ambasade dhe atij shteti, sa nuk kanë thënë që jam bashkëpunëtor i atij vendi.
