“Mesazhi që vjen nga Tuzi ku Forumi shqiptar – ‘Malësia na Bashkon’ arriti një rezultat historik, është padyshim më shpresëdhënësi për shqiptarët në rajon, pas formësimit të platformës së bashkëpunimit të faktorit politik shqiptar në Maqedoninë e Veriut në fillimin e vitit 2017”.
Deputeti i Partisë Socialiste, Ditmir Bushati tha se ky hap i madh përpara, është tregues i pjekurisë politike të udhëheqjes së partive shqiptare në Malin e Zi dhe në të njëjtën kohë burim frymëzimi për fuqizimin e mëtejshëm të kohezionit të faktorit shqiptar në rajon, si kontribut për stabilitetin demokratik dhe përkatësinë euro-atlantike.
“Angazhimi i diasporës për fitoren e korrur në Tuz përbën një shembull të vërtetë të manifestimit të vetëdijes kombëtare, larg paradave e përbetimeve pa përmbajtje. Tuzi na tregoi qartë gjithashtu nevojën për të ndarë politikën e ditës nga prioritetet kombëtare”, ka theksuar Bushati.
Në shumicën e shteteve në botë, hendeku i pagave gjinore mbetet i pashpjegueshëm deklaron Organizata Botërore e Punës (ILO) në një raport të fundit. Për Shqipërinë raporti thekson se, sipas orëve të punës, hendeku gjinor i pagave është 32 % (sipas koeficientit GINI).
Deri më tani raporti ka përshkruar evolucionin e pagave mesatare dhe se si mund të lidhet me ndryshimin e produktivitetit të punës. Megjithatë, siç është vërejtur në edicionet e mëparshme të Raportit të pagave globale (ILO, 2014 dhe 2016a), pagat mesatare aktuale, ose trendet në pagat mesatare, nuk na informojnë për nivelet e pabarazisë në paga. Sipas grafikut më poshtë, tregohet pabarazia në paga, siç përfaqësohet nga koeficienti Gini, duke përdorur të dhënat e anketës mbi pagat nga 64 shtete të cilat së bashku reflektojnë shpërndarjen e pagave nga 75 për qind e punonjësve të pagave në botë. Shifra ilustron pabarazinë në pagë, duke i krahasuar vendet me të tjerët në një nivel të ngjashëm të zhvillimit ekonomik. Koeficienti Gini përmbledh shpërndarjen relative të pagave në popullsi, me vlera më të ulëta (afër zeros) duke treguar nivele më të ulëta të pabarazisë dhe vlera më të larta (afër 100) duke treguar nivele më të larta të pabarazisë në paga. Grafiku tregon që pabarazia e pagave ndryshon dukshëm midis dhe brenda katër grupeve të vendeve. Vendet me nivelet më të ulëta të pabarazisë në paga gjenden në grupin me të ardhura të larta, ndërsa vendet me nivelet më të larta të pabarazisë në paga gjenden në grupet me të ardhura të ulëta dhe me të ardhura mesatare. Ka gjithashtu disa ndryshime brenda grupimeve: midis vendeve me të ardhura të larta, koeficienti i Gini varion nga një nivel i ulët prej 19.5 për Suedinë në një nivel të lartë prej 38.7 për Kili. Midis vendeve me të ardhura të ulëta, Republika e Bashkuar e Tanzanisë ka një koeficient Gini prej 53.6, ndërsa Afrika e Jugut – e klasifikuar si të ardhura të mesme dhe të mesme – ka një koeficient Gini prej 63.9. Sipas këtyre vlerësimeve, Afrika e Jugut, Namibia, Republika e Bashkuar e Tanzanisë dhe Malaëi janë vendet me nivelet më të larta të pabarazisë në paga midis 64 vendeve të konsideruara.
Raporti i ILO argumenton se, në të gjitha grupet e të ardhurave, hendeku i pagave gjinore mbetet kryesisht i pashpjeguar nga dallimet në atributet dhe karakteristikat e tregut të punës midis grave dhe burrave. Ndër vendet me të ardhura të larta, dallimet në atributet dhe karakteristika ende kanë ndikime të konsiderueshme në hendekun gjinor të pagave, për shembull në vende si Kili, Republika e Koresë ose Sllovenia. E njëjta gjë vlen edhe për vendet me të ardhura të mesme dhe atyre me të ardhura të ulëta, si për Shqipërinë, Brazilin, Madagaskarin, Namibinë, Federatën Ruse, Republikën e Bashkuar të Tanzanisë, Tajlandën, Tunizinë ose Turqinë.
Në vendet me të ardhura të larta, arsimi kontribuon në mesatarisht më pak se 1 pikë përqindjeje në hendekun gjinor të pagave, përmes kontributit shumë më të madh në disa vende si në Kili, në Republikën e Koresë, në Sllovaki ose në Republikën Çeke. Kjo gjetje e përgjithshme nuk është e habitshme pasi që në vendet me të ardhura të larta niveli arsimor i grave në punësim të paguar është në shumicën dërrmuese të vendeve dhe në të gjitha renditjet e shpërndarjes së pagave, më të larta se arritjet arsimore të meshkujve ; arritja më e ulët arsimore kështu nuk mund të jetë një shpjegim për hendekun gjinor të pagave. Çuditërisht ndoshta, arritjet më të ulëta arsimore nuk janë aq shumë faktorë në shpjegimin e hendekut të pagave gjinore në shumicën e vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme. Kjo fillimisht mund të duket e habitshme, sepse gratë në përgjithësi kanë arritje më të ulëta arsimore sesa meshkujt në shumë prej këtyre vendeve. Në praktikë, gjithsesi, një pjesë e madhe e grave të arsimuara me pakicë qëndrojnë jashtë tregut të punës ose punojnë si punëtorë me llogari të vetë në vend të punonjësve të paguar. Nëse ndonjë gjë, gratë në punësim të paguar priren të jenë më të arsimuar se burrat brenda grupeve të ngjashme profesionale.
Trendet kryesore në pagat në botë
Rritja e pagave globale në vitin 2017 ishte më e ulët që nga viti 2008, duke mbetur shumë më poshtë niveleve të arritura përpara krizës financiare globale. Rritja e pagave globale në terma realë (që është, përshtatur për çmimin inflacionin) ka rënë nga 2.4 për qind në 2016 në vetëm 1.8 për qind në vitin 2017. Nëse përjashtojmë Kinën, me popullsinë më të madhe, rritja globale e pagave në terma realë ra nga 1.8 për qind në 2016, në 1.1 për qind në vitin 2017.
Raporti i pagave globale 2018/19
Në vendet në zhvillim, rritja reale e pagave është luhatur në vitet e fundit, duke u rritur nga 2.9 për qind në 2015 në 4.9 për qind në vitin 2016, dhe më pas duke rënë në 4,3 për qind në vitin 2017. Punëtorët në Azi dhe në Paqësor kanë gëzuar rritjen më të lartë të pagave reale
në mesin e të gjitha rajoneve gjatë periudhës 2006-17. Megjithatë, edhe këtu rritja e pagave në
2017 ishte më i ulët se në 2016, duke rënë nga 4.8 për qind në 2016 në 3.5 për qind në 2017.
Rritja e pagave gjithashtu ka rënë në Azinë Qendrore dhe Perëndimore, nga 3.0 për qind në vitin 2016 në 0.5 për qind në vitin 2017. Në Amerikën Latine dhe në Karaibe, rritja reale e pagave
në vitin 2017 u rrit lehtë krahasuar me vitin 2016, por mbetet relativisht i ulët, poshtë 1 për qind. Në Afrikë, ku të dhënat e pagave janë mbledhur për herë të parë për një numër të konsiderueshëm të vendeve, pagat reale duket se kanë rënë në përgjithësi 2017 me 3.0 për qind. Kjo kryesisht lidhet me tendencat negative të pagave në Egjipt dhe Nigeri, dy shtete të mëdha që ushtrojnë një ndikim të fuqishëm mbi peshën mesatare rajonale.
Duke marrë një perspektivë më të gjatë, pagat reale midis viteve 1999 dhe 2017 janë pothuajse
trefishuar në vendet në zhvillim. Megjithatë, paga mesatare e vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme mbetet e ulët dhe e pamjaftueshme për të mbuluar në mënyrë adekuate nevojat e punëtorëve dhe familjeve të tyre.
Raporti i ILO 2018/19 analizon hendekun gjinor të pagave. Raporti fokusohet në dy sfida kryesore: si të gjejnë mjetet më të dobishme për matjen dhe si të ndahen paga gjinore në mënyrë që të informojnë më së miri politikë-bërësit dhe partnerët socialë për faktorët që janë në themel të saj. Raporti përfshin gjithashtu një rishikim të çështjeve kryesore të politikave, lidhur me pagat dhe zvogëlimin e boshllëqeve të pagave gjinore në rrethana të ndryshme kombëtare.
Ndërsa sipas të dhënave të fundit të INSTAT, hendeku gjinor në paga është 10,5 %, çka nënkupton se në total, femrat në Shqipëri paguhen 10.5% më pak sesa burrat. Në vitin 2016 diferenca në paga mes meshkujve dhe femrave ishte më e ulët, në 6.3%./Monitor.
1 tetori shënoi ditën ndërkombëtare të të moshuarve, të cilët njësoj si fëmijët kanë nevojë për kujdes dhe vëmendje. Mirëpo, sipas studimit të kryer nga ORB Media, Shqipëria rezulton ndër vendet me respektin më të ulët ndaj moshës së tretë.Sipas një studimit, në të cilin janë marrë në shqyrtim rreth 101 ekonomi në mbarë globin, rezulton se niveli mesatar i respektit që kanë shqiptarët për moshën e tretë është 3.04, shumë më ulët se mesatarja botërore, duke lënë pas vetëm Ukrainë dhe Korenë e Jugut në renditje. Në vendet ku respekti ndaj të moshuarve është i ulët, sipas kërkimit, të moshuarit janë të konsideruar si barrë e shoqërisë dhe familjes. Ndërsa studimi shton se sa më i ulët të jetë respekti ndaj të moshuarve aq më të larta janë gjasat për varfëri, dhe jetëgjatësi të shkurtër të një populli.
Kërkimi dhe raportimi nga organizata botërore Orb Media ka treguar një lidhje të fortë midis mënyrën si e shikojmë moshën e tretë me jetëgjatësinë. Individët me një qasje pozitive ndaj moshës së tretë kanë gjasa që të jetojnë me gjatë dhe me shëndet më të mirë se sa ata që kanë një qasje negative përkundrejt tyre. Të moshuar në vendet me nivel të ulët të respektit për moshat e thyera rrezikojnë të kenë një shëndet mendor dhe fizik më të dobët dhe varfëri më të theksuar, krahasuar me vendet e tjera, shkruhet në raportin e ORB Media. Një ndryshim në sjellje mund të ndryshojë çdo gjë.Është e habitshme që në një botë me një numër të konsiderueshëm të moshuarish, qasjet negative ndaj moshës së tretë janë diçka e zakonshme.
Një analizë e Organizatës Botërore të Shëndetësisë është dalë në përfundimin se 60% e njerëzve të anketuar në 57 shtet kanë një panoramë negative për moshën e tretë. Të moshuarit shikohen si më pak të zotët dhe më pak të aftë se të rinjtë. Ato janë të konsideruar si barrë e shoqërisë dhe e familjes, në vend që të njihen për njohuritë e tyre të vlefshme, zgjuarsinë dhe eksperiencën.Çdo anketues ka pyetur të intervistuarit në lidhje me respektin e shoqërisë ku ato janë pjesë ndaj të moshuarve. Të intervistuarit kanë klasifikuar nivelin e respektit me një shkallë nga 1 (shumë e ulët) në 5 (shumë e lartë. Të gjithë anketat janë mbledhur mbi bazë të informacionit socio-demografik, siç është mosha e të intervistuarit.Në total, analiza e Orb Media ka marrë në shqyrtim përgjigjet nga 101 shtete, me një numër të intervistuarish prej 150 mijë e 428 personash. Media ka zgjedhur që të mos raportojë nivelin e respektit për ato shtete ku kampioni nuk ka qenë mjaftueshëm përfaqësues.Duke përdorur një shkallë nga 1 (respekt shumë i ulët) në 5 (respekt shumë i lartë), mesatarja botërore e nivelit të respektit ka rezultuar 3.75.
Sipas KSHZ pjesёmarrja nё referendum ishte 36.11 pёrqind. Si rrjedhojё referendumi pёr tё ardhmen e Maqedonisё rezulton i pavlefshёm, pasi nё tё do tё duhej tё merrnin pjesё mё shumё se gjysma e 1.8 milionё zgjedhёsve.Ora 19:00 ka shënuar dhe mbylljen e votimit për referendumin në Maqedoni. Pas mbylljes së qendrave të votimit mund të votojnë vetëm personat të cilët në atë moment gjenden në mjediset e votimit.Sipas të dhënave jo zyrtare nga Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve, në referendumin e së dielës në Maqedoni votuan 36.11 për qind e qytetarëve, apo rreth 58 mijë nga 1.8 milion qytetarë me të drejtë vote.Nga ata që kanë dalë në votime, 532 mijë apo 91.5 kanë votuar “PRO” kurse 31 mijë apo 5.8 për qind kanë votuar “kundër”.Rezultatet e plota mbi daljen në votime dhe rezulatin do të kumtohen pas përpunimit të plotë të të dhënave nga Komisioni Shtetëror të Zgjedhjeve.
Të drejtën e votimit e kishin rreth 1.8 milion qytetarë, të cilët u ftuan t’i përgjigjen pyetjes: “A jeni për anëtarësimin e Maqedonisë në NATO dhe BE me pranimin e marrëveshjen me Greqisë”.Kryetari i Komisionit Shtetëror Zgjedhor, Oliver Derkovski, tha se procesi zgjedhor në përgjithësi është duke u zhvilluar në mënyrë të qetë dhe demokratike përveç disa parregullsive në disa vendvotime ku janë ndërmarrë masa për zbardhjen e rasteve.Komisioni për shqyrtimin e parregullsive në referendum ka pranuar 10 denoncime për parregullsi në procesin e votimit. Sipas kreut të Komisionit, prokurorit, Xhelal Bajrami parregullsitë e paraqitura kanë të bëjnë me fotografimin e personave që kanë votuar, fotografimin e vendvotimeve dhe presione ndaj votuesve. Rasti më i rëndë është regjistruar në Shkup ku një person ka penguar 3 policë në kryerjen e detyrës.“Presim që policia të dorëzojë dokumentet në Prokurori dhe personi do të ndiqet për vepër penale”, tha prokurori Xhelal Bajrami.oranews
Ditën e sotme qytetarët maqedonas do të votojnë në referendumin mbi emrin e Maqedonisë.Sipas mediave vendase, të drejtë vote ka çdo kush që është i regjistruar në certifikatën e Listës Zgjedhore dhe posedon letërnjoftim ose pasaportë të vlefshme.
Votimi në referendum ka filluar në orën 7:00 dhe përfundon në orën 19:00.Qendrave të votimit pritet t’i afrohen mbi 1.8 milionë qytetarë, të cilët do t’i përgjigjen pyetjes: A jeni për anëtarësim në NATO dhe BE me pranimin e marrëveshjes mes Maqedonisë dhe Greqisë?Gjatë negociatave me Greqinë, dy vendet vendosën mbi përdorimin e termit Republika e Maqedonisë së Veriut, term ky i kundërshtuar nga ana e presidentit George Ivanov.
Angela Merkel, kancelarja që u shpreh hapur ndarjes së Kosovës është liderja e huaj që simpatizohet më shumë nga shqiptarët në Shqipëri dhe Kosovë. Në këtë përfundim arrin një anketim i agjencisë së njohur të sondazheve ‘Gallup International’ për popullaritetin që liderët botërorë kanë në shtete të ndryshme të botës.
82% e të pyeturve në Shqipëri dhe 77% e të pyeturve në Kosovë kanë mendim pozitiv për Kancelaren gjermane.
Për numrin e simpatizantëve të Merkelit, Shqipërinë e kalon vetëm Vietnami me 1% më shumë. Aq popullore sa në Shqipëri e Kosovë, ajo nuk është as në vendin e saj ku pëlqehet nga 54% e pyeturve.
Pas Merkelit, simpatinë e shqiptarëve e ka marrë Papa Françesku. Kreu i Kishës Katolike Botërore pëlqehet nga 77% e të pyeturve në Shqipëri, ndërsa në Kosovë e kanë ndër liderët më pak të preferuar.
Interesant është fakti se Presidenti rus Vladimir Putin simpatizohet më shumë nga shqiptarët se ai amerikan Donald Tramp. Diferenca është me 1% në favor të Putinit.
Megjithatë duke qenë edhe kombi më pro-amerikan në botë, Trump gëzon më shumë mbështetje mes shqiptarëve sesa në të gjithë vendet e tjera të rajonit. Ndërsa Vladimir Putin në Ballkan mbështetet më së shumti nga serbët dhe grekët.
Në sondazhin e zhvilluar në 55 vende të botës, më popullori është Papa Françesku që ka një mbështetje 56%.
Mes 12 liderëve, më pak i vlerësuari është Hasan Rohani i Iranit me një nivel vlerësimi 24%. Anketimi përfshin periudhën Tetor – Dhjetor 2017.
Shqiptarët njihen si populli më pro amerikan në botë, por një sondazh i Gallup tregon të kundërtën sa i takon pëlqimit të presidentit amerikan, Donald Trump, pasi shqiptarë duket se kanë një tjetër lider të preferuar.
Gallup International ka realizuar anketën e vitit 2018 në lidhje me mendimet që kanë qytetarët e 55 shteteve për udhëheqësit botërorë. Të anketuarit janë pyetur nëse kanë mendim negativ apo pozitiv për presidentin amerikan Donald Trump, presidentin rus Vladimir Putin, presidentin turk Recep Erdogan, kancelaren gjermane Angela Merkel, si dhe liderë të tjerë.
Kosova dhe Shqipëria që të dyja kanë nxjerrë kancelaren gjermane Angela Merkel si lideren e preferuar. Në Kosovë 77% e qytetarëve kanë mendim pozitiv për Merkel, kurse në Shqipëri kjo shifër shkon në 82%.
57% te kosovarë kanë mendim pozitiv për Erdogan, kurse 47% e tyre e shohin pozitivisht presidentin amerikan Trump. 10 % të kosovarëve kanë mendim pozitiv për Putinin, kurse 59 për qind kanë mendim negativ për të.
Një prej imazheve që ka shënuar këtë fushatë elektorale meksikane është çasti kur një kandidat për deputet është duke bërë një “selfie” me një simpantizante kur një burrë i mbështetur pas një muri, i maskuar me kapele, afrohet pranë tij nga pas dhe e qëllon me plumb në kokë.
Fernando Puron, kandidat i Partisë Revolucionare Institucionale (PRI), është një prej 136 politikanëve të vrarë që prej fillimit të procesit elektoral, sipas kabinetit të studimit “Etellekt”.
Fushata për zgjedhejt e përgjithshme që zhvillohen sot është më e përgjakshmja që ka njohur Meksika.
Në çastin e vdekjes së tij më 8 qershor, Puron, 43 vjeç, sapo kishte dalë nga një debat ku ishte angazhuar publikisht se do të luftonte kartelet e drogës, duke kujtuar përpjekjet që kishte zhvilluar kundër karteleve në shtetin e Coahuila ku kishte patur postin e kryebashkiakut.
“Gjithësej, 48 kandidatë për votimet e 1 korrikut janë vrarë”, thekson Etellekt.
Një numër ndjeshëm më i lartë se sa në fushatën e vitit 2012 ku vetëm nëntë personalitete politike ishin vrarë dhe një kandidat.
Këto shifra alarmante dëshmojnë për përfshirjen e krimit të organizuar në nivel lokal.
Kriminelët përpiqen të kontrollojnë pushtetet politike dhe lokale për të ruajtur ose zgjeruar territorin e tyre dhe që të kenë akses në burimet publike, sipas ekspertëve.
“Të zgjedhurit lokalë duhet t’i binden urdhërave të vrasësve ose të krerëve të karteleve që kontrollojnë tregun”, thekson analisti Carlos Ugalde, ish-përgjegjës i autoritetit elektoral federal.
“Nëse ata mendojnë se një personalitet politik nuk do të punojë për ata, as të negociojë, apo t’u nënshtrohet, atëherë ata e vrasin”, shpjegon ai.
Dhuna politike elektorale është pjesë e një vale dhune të përgjithshme që ka prekur gjithë Meksikën.
Më shumë se 200 000 persona kanë vdekur që prej vitit 2006, viti kur qeveria e Felipe Calderon (2006-2012) përdori ushtrinë për të shpërbërë kartelet.
