Kulinari

Kjo është ndër recetat më të mira shqiptare e cila bashkon gjithë familjen rreth tryezës për të shijuar një ndër byrekët më të shijshëm.

Përbërësit (Për brumin)

500 gr miell

1 lugë gjelle kripë

250 ml ujë i vakur

(Për mbushjen)

3 kokrra qepe

4-5 speca të kuq dhe jeshil

3 kokrra domate

3 lugë gjelle vaj ulliri

Kripë dhe pak piper

Përgatitja e mbushjes me domate dhe speca
Si fillim grijmë fare hollë qepët. Në një tigan hedhim vajin e ullirin e më pas qepët për t’i skuqur derisa volumi i tyre të bjerë dhe të marrin një ngjyrë të artë.

Në kohën që qepët skuqen hedhim edhe kripën, e nëse dëshirojmë edhe pak piper.

Më pas, grijmë specat dhe domatet në copa të vogla.

Për t’u hequr me lehtësi lëkurën e domateve më parë i fusim për pak minuta në ujë të ngrohtë.

I hedhim në tiganin ku kemi skuqur qepët si fillim specat dhe më pas domatet.

Mbushjen e byrekut vijojmë ta skuqim derisa domatet të treten dhe masa të bëhet në formën e salcës kompakte.

Më pas e heqim nga zjarri dhe e lëmë të ftohet.

Përgatitja e brumit për byrekun
Në një tepsi hedhim miellin. Hapim një gropë në mes dhe një lugë kripë ndërsa nisim të shtojmë ujin e vakur duke e punuar brumin me dorë.

E punojmë me duar derisa të krijohet një masë kompakte dhe e ndajmë në dy pjesë të barabarta.

Pjesën e parë të brumit e ndajmë në 10 toptha të vegjël dhe secilin prej topthave nisim t’i hollojmë në petë të vogla.

Të gjitha petat e hapura i vendosim njëra mbi tjetrën duke e spërkatur secilën me disa pika vaj ulliri.

Sigurohemi që petën e fundit të mos e lyejmë me vaj por ta përdorim për të mbuluar petët e tjera.

Më pas, të gjithë petën e krijuar nisim ta hollojmë në përmasat e tepsisë që kemi për petanikun.

Me ndihmën e furçës së kuzhinës, tepsinë e lyejmë me vaj ulliri.

Më pas shtrojmë në petën që kemi holluar duke e puthitur në sipërfaqen e tepsisë.

Hedhim mbushjen me speca dhe domate mbi petën që kemi shtruar në tepsi.

Edhe për petën e sipërme veprojmë në të njëjtën mënyrë si me petën e parë.

Pasi e kemi hapur e vendosim mbi mbushjen që kemi shtruar, kujdesemi që të bashkojmë mirë anët e të dyja petave.

Byrekun e spërkasim me disa pika vaji ulliri në pjesën e sipërme.

E fusim për ta pjekur në furrë me 200 gradë. Byreku piqet përreth 30 minuta.

Kjo recetë fantastike, krahas shijes fantastike është ideale për t’u konsumuar për vaktin e drekës por edhe darkës. Shoqërohet në mënyrë të shkëlqyer me bukë të thekur, sallata të ndryshme, të freskëta të stinës, perime të pjekura, ullinj, salcë kosi apo edhe turshi.

AgroWeb.org sugjeron më poshtë përgatitjen e pulës së mbushur me thërrime, një mënyrë fantastike për të kënaqur nepsin dhe oreksin e familjes dhe më të dashurve.

Përgatitja e Pulës së Mbushur me Thërrime dhe Hudhra
(Përbërësit më poshtë janë për 4-5 persona)

1 pulë e freskët 1 kg

Kripë

Piper

Gjalpë i freskët (Për një gatim më të shëndetshëm, AgroËeb.org ju këshillon përdorimin e vajit të ullirit ekstra të virgjër)

Lëngu i një kokërre limoni

4-5 thelpinj hudhra

Për Thërrimet
Në një tas hidhni dhjetë lugë miell dhe pak kripë.

Rrihni tre të verdha vezësh dhe shtojini tek mielli.

Përzjeini miellin me vezët me duar duke e shkoqur me dy pëllëmbët e duarve.

Bëjeni këtë proces derisa i gjithë mielli të shndërrohen në kokërriza të vogla.

Më pas, vendosini thërrimet në një tavë që të pushojnë për 20 minuta.

Përgatitja
Si fillim AgroWeb.org ju sugjeron nisjen e përgatitjes së thërrimeve (si më sipër).

Pasi të jenë gati hidhini në një tas, hidhuni pak vaj ulliri, hudhrat e shtypura, nëse preferoni mund të shtoni edhe një grusht me arra të thërrmuara. Përzjeini të gjitha bashkë.

Ndërkohë, pastroni pulën me ujë të rrjedhshëm. Vendoseni të zjejë në një tenxhere me ujë me kripë e pak gjalpë të freskët.

Pasi mishi i pulës të ketë zjerë (por jo plotësisht, pasi do piqet edhe në furrë) dhe të jetë i butë largojeni nga tenxherja.

Pulën siç e keni të plotë vendoseni në një tavë ku më parë keni vendosur një letër pjekjeje.

Hidhni në tasin ku keni thërrimet dhe hudhrat një gotë nga lëngu i pulës dhe me të gjithë masën e përgatitur mbushni pulën.

Lyejeni pulën me pak gjalpë të freskët, hidhini sipër pak piper dhe pak nga lëngu që keni zjerë më parë, mbulojeni të gjithë pulën me letër pjekjeje dhe futeni të piqet në furrë të parangrohur në temperaturë maksimale për 30 minuta.

Më pas lëreni të ftohet pak dhe shërbejeni duke e spërkatur me pak lëng limoni.

Kjo recetë e veçantë është perfekte për stinën e verës. E lehtë, e shkrifët dhe plot shije, kjo bukë mund të jetë shoqëruesja ideale e vakteve familjare. Kokrrat e misrit luajnë rolin e ëmbëlsuesit natyral për brumin e bukës. Gjithashtu dhe e bëjnë atë akoma dhe më poroze.

Ka një shije të veçantë dhe mund të konsumohet në të gjitha vaktet e ditës. Fantastike për t’u konsumuar mëngjeseve me gjalpë të freskët, qumësht, djathë e reçel, ashtu siç shoqëron në mënyrë perfekte supa, gjellë e tava të ndryshme gjatë drekës, perime të pjekura apo sallata të freskëta të stinës.

Për një vakt të lehtë dreke, buka me miell misri dhe qumësht është ideale për t’u shoqëruar me kos apo me djathë e perime të freskëta siç janë domatet dhe kastravecat.

AgroWeb.org ju sjell më poshtë recetën e përgatitjes së bukës me miell misri dhe qumësht krejt lehtë në shtëpi.

Përgatitja e Bukës me Miell Misri dhe Qumësht
Përbërësit
280 g miell misri

140 g miell gruri i imët

½ lugë çaji me sodë buke

1 lugë çaji me kripë

1 lugë çaji me sheqer

120 ml qumësht

3 vezë

130 g misër kokërr të zjerë (e gjeni në markete)

4 lugë gjelle me gjalpë të tretur

Si të përgatitet
Lyeni me pak gjalpë të freskët një tavë me diametër 24 cm. Sobën e ngrohim në 220 gradë.

Në një tas të madh përziejmë miellin e misrit, miellin e grurit, sodën e bukës, kripën dhe sheqerin.

Në një enë tjetër hedhim qumështin dhe vezët, i rahim deri sa të përfitojmë një masë kremoze.

Më pas shtojmë gjalpin dhe kokrrat e misrit të zjerë dhe përsëri i përziejmë me kujdes për të ruajtur formën e misrit.

I bashkojmë të dyja masat bashkë dhe i përziejmë me kujdes që të mos na formohen kokrriza.

Masën që na formohet e kalojmë në tavën e lyer me gjalpë.

E vendosim në furrën e parangrohur për 20-25 minuta, derisa e shohim që ka marr një ngjyrë të artë.

Në fund bëjmë dhe një provë shumë të lehtë, nëse buka ngrihet pasi e shtypim pak me gisht (si një sfungjer) është gati për t’u shërbyer.

Kjo bukë shkon shumë me supa dhe gatime pak pikante, por mund te konsumohet për një darkë të lehtë./AgroWeb.org

Studime të ndryshme nga Universiteti i Konektikat në Shtetet e Bashkuara të Amerikës arritën në dy konkluzione mbi nje produkt qe ne e konsumojme shume. I pari ishte se vezët ndër të tjera përmirësojnë nivelin e kolesterolit të mirë dhe përbërjen e kolesterolit të keq.

Studimi i dytë sugjeroi se konsumi i tre vezëve në ditë për 30 ditë me rradhë zmadhonte grimcat e kolesterolit të mirë, por nuk ndryshon asgjë në ekuilibrat e kolesterolit të mirë dhe të keq.

Një gjë e tillë nënkupton se vezët nuk janë faktor në rrezikun e sëmundjeve koronare.

Studime të tjera nuk kanë arritur të zbulojnë lidhje të forta mes konsumit të vezëve, ishemisë dhe sëmundjeve të zemrës.

Në vitin 2013, tetë studime të ndryshme të publikuara në Revistën Mjekësore BMJ, tue cilave u referohet AgroWeb.org konfirmuan se ngrënia e një veze në ditë nuk shkakton as sëmundje zemre dhe as ishemi.

Studimet u bazuan në analizat shëndetësore të gjysëm milionë njerëzve të përfshirë në studim në harkun kohor të tetë dhe njëzet e dy viteve.

Në vitin 2016, shtatë studime të tjera zbuluan se konsumi i më shumë se 7 vezëve në javë e ul rrezikun e ishemisë me 12 përqind.

Shumë studime kanë sugjeruar se diabetikët duhet të tregojnë kujdes me sasinë e kolesterolit dietik por edhe konsumin e vezëve.

Por dy studime shkencore arritën në konkluzion të njëjtë. Vezët janë të sigurta edhe për diabetikët, madje nuk rrisin nivelin e sheqerit në gjak apo të triglicerideve.

Sipas ekspertëve, problemi me vezët qëndron tek përdorimi i yndyrës. Nëse vezët skuqen me shumë gjalpë apo shoqërohen me mishra të përpunuar siç janë salçicet apo sallamrat, atëherë ato rrisin kolesterolin e keq dhe rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës.

Sipas të dhënave të AgroWeb.org një vezë mesatare ka vetëm 1.5 gramë yndyrë të ngopur, 72 kalori, 70 miligramë sodium.

Një pjatë me vezë, sallam e djathë ka 12 gramë yndyrë të ngopur, 450 kalori dhe 1,290 miligramë sodium.

Studimet klinike nga ana tjetër e kanë patur të pamundur të zbulojnë ndikimin afatgjatë të ngrënies së vezëve. Shkencëtarët janë ende të paqartë mbi mënyrën se si faktorët genetikë apo mikrobioma e stomakut ndërvepron me konsumin e vezëve.

Sidoqoftë, vezët mbeten të mira dhe pa ndonjë efekt madhor negativ në organizëm. Çelësi i suksesit të vezëve qëndron tek mos përdorimi i yndyrës dhe kripës.

Byreku është një nga ato gatime që nuk të zhgënjen kurrë. Atë mund ta hash në çdo kohë të ditës dhe në çdo vend. Alternativat janë të larmishme: byrek me spinaq, qepë e domate, fasule, gjizë, djathtë, presh, apo qumësht.

Të gjitha kanë veçantinë e tyre dhe të gjithë byrekët janë super të shijshëm. Receta e rekomanduar nga AgroWeb.org bën fjalë për byrekun me qumësht, një ushqim që të bën të lëpish gishtat.

Përbërësit e byrekut me qumësht

Racionet: 4 ose 5

3 filxhanë çaji miell,

2 kokrra vezë

1 pako gjalpë ose vaj ulliri

¾ liter qumësht

1 filxhan çaji niseshte

pak kripë

Udhëzimet

Si fillim duhen përgatitur petët e byrekut.

Në ditët e sotme mund të përdorni edhe petë të gatshme, por e mira e të mirave është që petët t’i përgatisni vetë.

Hidheni miellin e situr në një tepsi.

Hapni një vrimë në mes të tij dhe hidhni ujë me pak kripë.

Përzierjen e brumit fillojeni nga mesi, duke kombinuar ujin me miellin.

Brumin punojeni me duar për 8-10 minuta.

Pasi brumi të ketë marrë formën e duhur, ndajeni në kuleçe dhe mbulojini me napë të lagur.

Lërini të qëndrojnë për 20-25 minuta.

Më pas hapini kuleçët një e nga një duke i spërkatur me pak niseshte.

Kur petët të jenë hapur sa duhet, piqini mbi pllakën e sobës.

Temperatura duhet të jetë mesatare në mënyrë që petët të mos digjen.

Ndërkohë trazoni qumështin, vezët dhe gjalpin e shkrirë.

Në fund të tepsisë vendosni një petë të papjekur.

Spërkateni me masën e qumështit dhe mbulojeni me një petë tjetër të pjekur.

Spërkatini të gjitha petët një e nga një me masën e qumështit, vezëve dhe gjalpit deri sa tepsia të jetë mbushur e gjitha.

Në fund, mbulojeni byrekun me petën e papjekur.

Lyejeni me gjalpë dhe futeni në furrë.

Lëreni byrekun të piqet për rreth 30-40 minuta.

Pas pjekjes hiqeni nga furra, priteni në copa dhe servireni.

Një recetë e mrekullueshme, e pasur në shije dhe vlera ushqyese.

Ideale për një drekë të shijshme, e kombinuar me peshk të pjekur e oriz dhe shoqëruar me sallatë të freskët me brokoli e lulelakër.

Ndiqni të gjithë hapat nga AgroWeb.org për të përgatitur këtë specialitet fantastik dreke e për të mbledhur gjithë familjen rreth tryezës.

Përgatitja e Peshkut me Oriz dhe Sallatës me Brokoli

Përbërësit

Peshk i freskët Koc ose Levrek (Lloji i peshkut përzgjidhet sipas preferencës dhe sasia e tyre sipas numrit të personave për të cilët do gatuhet)

Limonë të freskët

Vaj ulliri

250 gr oriz

1 karrotë

1 kokërr qepë e thatë e vogël

1 kungull i njomë i vogël

250 gr brokoli

250 gr lulelakër

Kripë

Majdanoz

Piper i zi

Për Përgatitjen e Sallatës  

Vendosni një tenxhere me ujë në zjarr dhe lëreni të vlojë.

Në momentin që uji nis të vlojë shtoni brokolit dhe lulelakrat e pastruara dhe të ndara në degëza.

Lërini të ziejnë për 5-7 minuta dhe largojini nga uji.

Lëngun e tyre mbajeni mënjanë për ta përdorur për përgatitjen e orizit.

Pasi të jenë ftohur pak, brokolit dhe lulelakrat marinojini me kripë, lëng limoni dhe vaj ulliri.

Për përgatitjen e Orizit

Vendosni një tigan në zjarr, shtoni vaj ulliri dhe qepën e grirë shumë hollë. Kaurdisini pak sekonda e më pas shtoni perimet e prera në kubikë, për më shumë shije AgroWeb.org ju sugjeron të shtoni edhe një grusht bizele.

Kaurdisini të gjitha për pak dhe më pas shtojmë orizin.

Kaurdisini derisa orizi të skuqet. Shtoni kripën, piperin e më pas lëngun e perimeve i cili në këtë rast duhet të jetë në përmasën 500 ml. Pra, në raportin 1 me 2 .

E lëmë të ziejë për 10 minuta, më pas orizin e kalojmë në një tavë dhe e fusim të piqet në furrë për 15 minuta.

Pas 15 minutash e lëmë edhe pak në nxehtësinë e sobës dhe e nxjerrim nga furra duke e mbuluar me një letër pjekjeje.

Furrën nuk e fikim pasi do ta përdorim për pjekjen e peshkut.

Për përgatitjen  e Peshkut

Peshkun e pastrojmë mirë me ujë të rrjedhshëm, përmes një thike të mprehtë i bëjmë dy-tre prerje anash në të dyja anët.

E kriposim, nëse preferoni mund të shtoni pak rozmarinë dhe gjethe dafine në mesin e të prerave.

Prisni një limon në feta të holla dhe vendosni dy feta brenda secilit peshk.

Vendosini peshqit në një tavë, ku keni shtruar më parë letër pjekjeje të lyer me vaj ulliri.

Spërkateni peshkun me pak vaj ulliri dhe lëng limoni dhe futeni të piqet në furrën  e parangrohur derisa të marrë ngjyrën e artë të pjekjes.

Pasi është pjekur, peshkun mund ta vendosni mbi orizin e përgatitur dhe ta lini dhe 10 minuta brenda në ngrohtësinë e furrës së fikur dhe më pas servireni duke e spërkatur sipër me pak majdanoz të grirë hollë. /AgroWeb.org