Ministri i Shtetit për Diasporën, Pandeli Majko kujton valën e largimit të shqiptarëve drejt vendeve fqinje pas rrëzimit të diktaturës, që sot me 8 gusht përkon me 27 vjetorin e largimit të anijes së quajtur “Vlora”, drejt brigjeve të Barit në Itali.
Ministri i Shtetit për Diasporën, Majko shprehet se në 8 gusht të vitit 1991 një anije shqiptare me rreth 20 mijë persona në bord, mbërriti në portin e Barit.
“Anija e quajtur “Vlora” u kthye në një simbol të emigrantëve, të ëndrrës dhe shpresës për një të ardhme më të mirë. Pak ditë më parë në portin e Barit ankoroi një tjetër anije; “Anija e shpresës”, një skulpturë kjo që i kushtohet eksodit të madh të 27 vite më parë. Skulptura, e cila u realizua nga artistja shqiptare Ledi Shabani, dëshmon mirënjohjen e popullit shqiptar për mikpritjen që i ofruan qytetarët e Barit” shprehet Majko.
Më tej Majko shton se “ngjarja është e ngulitur thellë në kujtesën e të dy popujve dhe ka frymëzuar gjithashtu realizimin e dokumentari “La Nave Dolce”, nga Daniele Vicari”./atsh
Emrin e San Giovanni Rotondo-s e të mrekullive, që bënte e bën në këtë vend të bekuar një frat me varrët e gozhdave të Krishtit në duar, shqiptarët nisën ta dëgjojnë vetëm pasi u shemb tirania. E në vendin e tiranëve, u rikthyen shenjtorët.
E madje nisën të dëgjohen edhe emra të rinj, si ai i Atë Piut të Pietrelçinës, e ndokush nisi edhe të mjekohej në njërën nga mrekullitë më të mëdha të këtij frati këmbëzbathur. Në spitalin tashmë të njohur botërisht të lehtësimit të dhimbjes.
Por askujt nuk i shkoi as nëpër mend se San Giovanni Rotondi ishte pronë e shqiptarëve… Në kohë të largëta, kuptohet, kohë heroike, që pak kanë të bëjnë me kohët tona… Duhet të rikthehemi 550 vjet pas, për të kuptuar si e qysh San Giovanni Rotondo kaloi në duar shqiptare. Duhet të arrijmë në Mbretërinë e Napolit, në verën e vitit 1461, kur Skënderbeu u nis, në krye të ekspeditës shqiptare, për të ndihmuar të birin e mikut të tij, Alfonsit të Napolit, në një çast tejet të vështirë, kur po humbiste fronin. Gjergji, sapo arriti, u vërsul vrullshëm mbi kundërshtarët e princit napoletan dhe bëri kërdi mbi ta.
Shpejtësia e rrufeshme e manovrimit dhe dora e sigurt në drejtimin e sulmeve, bëri që të fitonte admirimin dhe mahnitjen e të gjithë atyre, që qenë të pranishëm në betejë.
“Emri dhe lajmi i ardhjes së Skënderbeut – shkruan një historian i asaj kohe – jo vetëm që i shkatërroi të gjitha planet e armiqve, por e mbushi Italinë me famën dhe ngadhënjimin e tij”. Atëherë bota e asaj kohe e njohu konkretisht! E më mirë nga të gjithë, Ferdinandi i Napolit, që e quajti atë dhe i dhuroi, si pronë të përhershme, Tranin dhe San Giovanni Rotondon, në Italinë e Jugut.
Sot, kur pronat në Shqipëri janë mollë sherri, ndokush mund të pyesë, jo fare pa interes:
“U mor vesht si e fituam, po për ta humbur, si e humbëm?”. E humbëm njëherësh me trojet tona, kur u pushtuan. E humbëm dhe e harruam. Po në kujtesën e historisë, që nuk harron kurrë, mbeti pronë e ca viseve, të cilat nuk kishin më prona.
E atëhere mbi gjurmët e potkonjve të kalit të Skënderbeut, shkeli këmba e zbathur e një frati të thjeshtë. Pikërisht mbi ato troje që, sipas historisë, vijonin të ishin pronë e shqiptarëve. E çuditshme, kjo puna e pronës, me një mori kuptimesh – nga kuptimi material, tek ai shpirtëror – më i rëndësishmi. San Giovanni Rotondo mbetet pra, përsëri, pronë shpirtërore e shqiptarëve, të cilën nuk mund t’ua rrëmbejë asnjë sulltan….
Kush dëshiron ta vërtetojë këtë pronësi, mund të shfletojë ndonjë nga “Historitë e Skënderbeut”. E do ta gjejë patjetër.
Meqenese te gjithe vrapuan per te postuar dicka ne kujtim te te madhit Skenderbe, hapa edhe une arkivin tim per te pare mos kisha ndonje gje per te.
Me poshte po sjell dicka shume interesante dhe te rralle per te kuptuar se miti i te madhit Skenderbe vazhdonte ende ne Europe shekuj pas vdekjes se tij ne Lezhe.
Ne Koleksionin Mbreteror te Anglise nder materialet e rralla ne arkiven kolosale te saj ndodhet edhe nje Gravure e shek te 18. Kjo Gravure jep portretin ne profil te nje personi ende te pa njohur nga histografia jone me Titullin e Princit te Albanise.
Se kush eshte ky person mbetet per t’u zbuluar por fakti qe ndodhet ne koleksionin Mbreteror te Anglise tregon per interesin qe ende pas 4 shekujsh miti i Skenderbeut ishte i gjalle ne Europe.
Imazhi i Gravures me permasa 13.3 x 8.8 cm ka Profilin e Princit i cili cuditerisht nuk ka perdorur Shqiponjen me dy krere por nje shqiponje Perandorake. Me poshte mbishkrimi qe shoqeron Portretin e ketij princi i cili pretendon se vjen nga linja e te madhit Skenderbe.
“Nuk eshte nje vdekatar por eshte Apollo qe flet me zerin e tij” .
Ndersa ne Medalion shkruhet: “Princi Kastriot i Shqiperise sternipi i 11 i te Madhit Skenderbej 18 Shkurt 1751”./Dita
Në qytetin e Durrësit është emetuar medalja e parë në historinë e shtetit të ri shqiptar. Ajo i përket periudhës së Princit Vidit dhe njihet si “Urdhri Mbretëror i Shqiponjës së Zezë”. Po nga Durrësi i është dhënë dekorata e parë një personaliteti të shquar amerikan, ish-presidentit Teodore Roosevelt.
Derdhja e dekoratës së parë është bërë nga qeveria e Durrësit në tre kategori metalesh: në ar, argjend dhe në bronz. Ky urdhër i përket datës 26 mars 1914, kohë kur Princ Vidi ndodhej në ushtrimin e detyrës së tij të ngarkuar nga fuqitë e mëdha në qytetin bregdetar.
Po ndërkohë, mësohet se Princ Vidi, mbreti i Shqipërisë krijoi Urdhrin e Skënderbeut (The Order of Skender Bey) gjatë mbretërimit të tij për të lartësuar veprën e heroit kombëtar.
Medalja “Ürdhëri i Shqiponjës së Zezë”, e akorduar nga Princ Vidi, në vitin 1914
Me këtë urdhër ai nderoi tre amerikanë të shquar, miq të Shqipërisë së asaj kohe: Kolonelin Teodore Roosevelt dhe Dr. Layman Abbot për editorialet në gazetën “The Outlook” ku përkrahej çështja shqiptare; si dhe filantropistin Charles Richard Crane.
Pranë Princ Vidit shërbeu kapiteni amerikan Harold Sherwood Spencer, i cili solli dokumentacionin e dekorimeve në SHBA në shtator 1914 me mbarimin e misionit të tij në Shqipëri më 6 gusht 1914.
Lidhur me këtë ngjarje të rëndësishme për historinë tonë, mësohet, duke iu referuar një shkrimi të VOAL, se janë disa gazeta amerikane (Boston Evening dhe Fitchburg Sentinel të datës 24 shtator 1914; The Washington Times e datës 27 shtator 1914; etj) që e përcollën lajmin e ardhjes së kapitenit Spencer me dekorata për amerikanët e shquar.
Në takimin e 7 nëntorit 1914 në Çikago, me rastin e dhënies së dokumentit të kësaj dekorate të lartë zotit Crane, kapiteni Spencer (sipas gazetës Chicago Examiner, dt. 8 nëntor 1914) midis të tjerash, u shpreh: “Unë jam në Amerikë si përfaqësuesi personal i Princ Vidit, megjithëse mbreti është detyruar të lërë kryeqytetin e Durrësit e të vendoset në Gjermani.
Misioni im është të sjell tre dekoratat e “Urdhrit të Skënderbeut” që është nderimi më i madh që një mbret shqiptar mund të japë. Amerikanët që janë nderuar nga qyteti i Durrësit janë: ish-presidenti Teodore Roosevelt, Dr. Lyman Abbot, editorialisti i The Outlook dhe Charles R. Crane, (president i Albanian Relief Fund), udhëheqës i lëvizjes për krijimin e fondit Shqiptar të ndihmës për mijëra e shqiptarë të uritur.” /tesheshi
Lufta e vitit 1998-99 mbetët një nga ankthet më të frikshme ndër vite. Ishte data 28 e muajit shkurt të vitit 1998 që solli netët pagjumë e ditët pa fund. Tanke dhe artileri të rënda u futen brenda në vatrat tona për të mbjell terorrin që me vite po e kujtojmë. Nuk u kursye as fëmija në djep, e as plaku i sëmur gjithçka mori dhenë. Ajo çka ne quanim shtëpi u bë shkrumb e hi.
Për të mos u takuar me agresorin popullata e pafajshme dhe me plotë frikë morën rrugën për tu largua nga e keqja që kishte “kapur” e kishte filluar të zotëronte gjithçka. Fëmijë, gra, burra e të moshuar, disa këmbëzbathur e disa gjysmë të zhveshur lënë pas gjithçka e mbi rrugët të mbuluara me dëborë u larguan për të jetuar.
Krismat tashmë ishin e vetmja “muzikë” që mund të dëgjoje në çdo hap ndjeje rrezikun dhe e mendoje më të keqen, vaji fëmijëve jehonte në fusha e male.
Kolona të gjata e të stërmbushura ishin pafund sikur ishte bërë një lumë i zi mes fushave e maleve dhe po ecte në një drejtim të panjohur të gjallët me lot në sy e me zemra të bëra copash po varrosnin të vdekurit duke i lënë të pushonin por jo të qetë. Sytë e plakut ishin mbushur me lot e shikimi i ishte mjegulluar nga dhimbja dhe trishtimi teksa po u jepej lamtumira e fundit dëshmorëve të rënë për lirin e atdheut.
Pikëllimi i kishte “përqafuar” të gjithë asgjë më nuk ishte si më parë, gjithçka ishte rrënuar e futur thellë në netët plotë errësirë. Tashmë kjo gjendje ishte bërë e padurueshme, vazhdimi i shtypjes, vrasjeve, persekutimeve të popullsisë bindi shqiptarët se vetëm rezistenca e armatosur do ta ndryshonte këtë situatë të tmerrshme e të rënduar.
Si doli në skenë UÇK-ja?
Me datë 22 prill 1996, katër sulme u ndërmorën ndaj personelit të sigurisë serbe në disa pjesë të Kosovës. Këto sulme u cilësuan si sulme të panjohura, por që sulmet u morën përsipër nga një organizatë e panjohur në atë kohë e quajtur “Ushtria Çlirimtare e Kosovës” (UÇK).
Natyra e kësaj ushtrie “misterioze” mbetej e panjohur nga ndërkombëtarët. Sulmet e kësaj ushtrie u shtuan , ku si qendër kishin luginën e Drenicës në afërsi të vendbanimit të Adem Jasharit.
Por një “bishë” e vendosur ndër male brenda “zemrës” së Kosovës po priste “damarët” e saj, dhe nuk po pyeste apo priste fare të mendonte se fëmija nuk mund të kapte armën dhe ti kundërpërgjigjej ashtu si e meritonte.
Shqiptarët iknin nga Kosova me lot në sy!
Një ngjarje tjetër goditi Kosovën, e cila shkaktoi një irritim të thellë në vendet e perëndimit. 5 marsi i vitit 1998 solli vrasjen masive të 60 shqiptarëve. Tashmë ishte koha që bota të “hapte sytë” e të thoshte ndal.
Karvanë të mëdha me shqiptar ia mësyn jetës së mërgimit, trena të mbushur e të gjithë të vendosur në dritare duke bërë me dorë për të përshëndetur dhe sikur jepnin mesazhin se ata do të ktheheshin, por sapo kjo katrahurë dhe dhimbje të merrte fund.
Lotët rridhnin lum e gjaku tashmë ishte vendosur mbi dhe, duke skuqur çdo gjë e kjo skuqje përfundoi në çdo fytyrë të çdo lideri botëror që nuk po merrte mundin të ndalonte këtë gjenocid që po merrte jetra fëmijësh e po ua ndalte buzëqeshjen, ëndrrat po u a linte në gjysmë.
Lufta u mori gjithçka u mori kujtimet, harenë, shtëpitë, e mbi të gjitha u mori jetët, kthimi më nuk ishte aq i shumë pritur të gjeje të dashurit e tu nëpër rrugë të zbathur e të gjakosur kjo nuk ishte ajo çka ata e pritën.
Sot pas 19 vjetësh akoma i kujtojmë dhe i jetojmë ditët dhe netët plot ankth dhe trishtim.
Amina Nuraj dhe disa shqiptare te tjere te asimiluar gjuhesisht nga Sanxhaku, krahine e dikurshme Shqiptare, tashme e i ndare prej Serbise dhe Malit te Zi, ka nje kohe qe jane mjaft aktiv ne zgjimin kulturor dhe kombetar te shqiptareve te Masbjeshkes.
Megjithese perpjekjet e tyre shumekush i konsideron te vonuara pasi asimilimi eshte shtrire gjeresisht ne gjithe kete krahine fatkeqe shqiptare, perpjekjet qe kjo çeshtje te riaktulizohet jane te paepura dhe zgjojne kersherine e pergjithshme dhe solidaritetin kombetar gjithe-shqiptar.
Nga – Amina Nuraj
Unë nuk i nënshtrohem asnjë komande, unë nuk dëgjoj asnjë, por e bëj atë që unë dua. Kam frikë nga Zoti dhe jo nga njerëz, nuk jam unë fajtore që Zoti më ka bërë kështu e që nuk luaj sipas direktivave të Sërbisë dhe që ajo nuk mund të më blejë as të më trembë si që po bën me politikanët e Sanxhakut!
Unë nuk mund të jem në shërbim të vendit që është fajtor për vdekjen e dajës tim dhe gjyshit tim, por dhe për vdekjen e mijëra e mijëra shqiptarëve të mij nga Kosova.
Unë nuk punoj për vete, po për popull; unë punoj për Flamurin tim dhe për Atdheun tim, për ATDHEUN e BASHKUAR, pa asnjë ndarje (Kosovar, Çam, Shqiptaro-Iliridas) dhe pa dallim përkatësie fetare ( Katolik, Ortodoks, Musliman ose Bektashi, KOMB); bëj vetëm atë që Flamuri dhe Atdheu im të jenë krenarë me mua!
Ajo që unë vendos fotografi historike dhe bëj gjithë këtë që bëj, nuk e bëj për ndonjë popullaritet apo vardisje popullit tim në Kosovë, Shqipëri ose në diasporë, por këto foto i vendos vetëm për popullin e Sanxhakut, për t’ua bërë me dije nga ku rrjedhin dhe çfar’ janë.
Mendoni ju se e ka lehtë një vajzë 20 vjeçare të bëjë punën që u takon politikanëve?! Jo, nuk është aspak e lehtë, por heshtin të gjithë, kurse shtizat thyhen mbi shpinën time, ndërsa kur duhet vlerësuar-kjo bëhet për dikë që me asgjë nuk e ka merituar apo është kundër nesh, Shqiptarëve e jo mua, që jam nën goditje si nga ana e Sërbisë ashtu edhe nga do budallenj analfabetë këtu! Por … nuk ka lidhje, kurrë mos harroni se unë jam më e fortë se të gjithë ju bashkë! /Autore: Amina Nuraj/
Shqiptarët janë një popull euforik, me ndjenja të forta emocionale dhe tolerantë, të cilët nuk janë kujdesur shumë për të shkruar historinë e tyre në përgjithësi.
Kanë qenë të huajt ata që kanë shkruar në përgjithësi historinë e popullit shqiptar, dhe është e kuptueshme që këta të huaj të bëjnë shpeshherë edhe shtrembërimet e ngjarjeve historike ose të fshehin të vërtetat e krenarisë të kombit shqiptar.
Arkivat dhe bibliotekat e botës dhe manastiret e vendeve fqinje me Shqipërinë fshehin shumë të dhëna rreth shqiptarëve, ndoshta në këto vende gjenden edhe libra të shkruar në gjuhën shqipe të shek. XI. Si pasojë e këtyre që thamë më lart kemi mungesa të lidhjeve të shumë ngjarjeve duke krijuar një boshllëk të madh në historinë tonë kombëtare.
Shën Angelina ose Nëna Angelinë që serbët i përkulen dhe i falen me aq dashuri dhe përkushtim është një vajzë shqiptare. Për këtë figurë ne do japim disa të dhëna për t’ia bërë të njohur opinionit se shqiptarët janë një popull vital e me kulturë dhe nga ky popull kanë dalë shumë shenjtorë që bota e krishtere i respekton dhe përkulet para tyre. Prandaj është më e pëlqyeshme kështu se sa të mbahet në heshtje dhe ky fakt i vërtetë që Shën Angelina e Serbisë është shqiptare me gjak, gjuhë dhe edukatë.
Angelina Komneni-Brankoviq (1440-1520) ishte e bija e princit Gjergj Arianit Komnenit (1383-1462). Gjergj Arianit Komnen Golemi Topia kishte për grua Marinë, e cila ishte e bija e Despot Gjin Muzakës. Angjelina Komneni u martua me despotin serb Stefan Brankoviq (1417-1476), i cili ishte i verbër. Ceremonia e kurorëzimit të tyre u bë në qytetin e Shkodrës në nëntor 1460.
Nën mbrojtjen e Skënderbeut çifti i ri qëndroi një vit në Shqipëri ku lindi edhe djali i tyre i parë Georgio Brankoviqi. Më tej me këshillimin të Skënderbeut familja Brankoviq nëpërmjet Lezhës kaluan në Itali, pasi Serbia ishte pushtuar nga Turqit. Derisa sa vdiq Despot Stefani jetoi me dhurata bamirësie nga Venediku, Dubrovniku dhe Papa. Ai ishte Despot i Serbisë nga viti 1458-1459.
Angelina Komneni nga martesa me Despotin e Serbisë Stefan Brankoviç bëri tre fëmijë, Gjergji – Georgio, Gjoni-Jovanin dhe Marinë. Pas vdekjes së Despot Stefanit në 9 Tetor 1476, Angelina bashkë me fëmijët jetonin në mjerim dhe kështu ajo i shkroi një letër mbretit të Hungarisë Mattias i cili i ftoj për të jetuar në Hungari duke i dhënë titull Despot në Mërgim të Serbisë Georgit më 1486. Në vitin 1496 Georgi u bë murg dhe titullin mbretëro ia la vëllait të tij Gjonit-Jovanit.
Georgio u bë Kryepeshkop i Beogradit me emrin Maksim-Maxim në vitin 1508, dhe ishte Argjipeshkv deri sa vdiq më 1516.(Titulli Argjipeshkv i përket kishës katolike dhe jo ortodoks).
Gjon-Jovan Brankoviqi e mori titullin Despot më 1496 dhe e mbajti këtë titull deri sa vdiq më 1502, dhe ishte trashëgimtari i fundit i familjes Brankoviqe pasi nuk lanë trashëgimtar të gjinisë mashkullore. Jovan Brankoviqi u martua me Jelenom dhe kishin pesë vajza, pas vdekjes gruaja e tij u martua me Ivanish Berisllaviq duke i dhuruar edhe titullin Despot.
Për përkushtimin dhe devotshmërisë që tregoj Angelina për familjen e saj dhe dashurisë ndaj Zotit, duke ndërtuar manastire për gra, kisha serbe e shpalli atë të Shenjtë. Angelian Komneni e arsimuar dhe e edukuar në familjen prindërore, me dashurinë e saj për bashkëshortin dhe fëmijët qartë tregon shpirtin human të femrës shqiptare. Ajo u martua me një njeri të verbër dhe nuk e braktisi atë kurrë. Kur turqit pushtuan Serbinë, Angelina mori me vete për në Hungari relikat dhe eshtrat e burrit të saj.
Dita e përkushtimit të Shën Angelinës është 30 Korriku, (me kalendari e vjetër 12 Gushti), dita e vdekjes së saj, 1520. Çdo 30 Korrik e tërë Serbia feston për të nderuar dhe kujtuar shqiptaren Angelina Komneni-Brankoviqin. Por Shën Angelina përkujtohet edhe më 10 Dhjetor bashkë me burrin e saj Despot Stefanin. Ajo nderohet si shenjtore nga Kisha Ortodokse Serbe me titullin Shën Angelina, Nënë e Nderuar.
Shumë relika dhe eshtra të familjes Brankoviq ndodhen në Manastirin e Krushedolac, midis tyre edhe krahu i majtë i Nënës së Nderuar Shën Angelinës. Ky manastir që është ndërtuar nga vetë Angelina ndodhet në Vojvodinë afër qytetit Sremit,
Nëse historianët shqiptar do të ishin marrë pak më shumë rreth Shenjtorëve me origjinë shqiptare që bota i respekton dhe i lutet, atëherë ne sot do i faleshim shenjtorëve shqiptar dhe jo atyre grek e sllavë (autori, Arben Llalla, thotë se këtë shkrim e bëri për rikujtesë urrejtjes së serbëve ndaj shqiptarëve)./njekomb
Arkeologët kroatë kanë bërë publike zbulimin, që sipas tyre, ndryshon kuptimin e historisë së përgjithshme botërore. Ata, në ishullin Korçul, në lokalitetin Kopil kanë zbuluar një nekropol ilir, në të cilën janë gjetur copëza qeramike, të cilat datojnë ndërmjet viteve 17.500 deri 15.000 para Krishtit.
Përveç qeramikës, në këto varreza janë gjetur edhe armë prej hekuri dhe stoli prej bronzi, argjendi, qelqi dhe qelibari.
Varrezat e këtij lloji nuk kanë qenë të njohura, kurse sa i përket organizimit, dimensioneve dhe përmbajtjes paraqesin një gjetje të re në studimet historike të banorëve lokalë ilirë për kohën para Krishtit.
Arkeologu, Dinko Radiç, kryesues i ekspeditës arkeologjike, ka deklaruar se ndjehen të privilegjuar që në një vend të vetëm mund ta shfaqim tërë historinë njerëzore. Në ishullin Korçul janë zbuluar dëshmi të jetës së njerëzore, që nga epoka e gurit deri në epokën e bronztë.
“Mendohet se zbulimet në Kopil, do ta ndryshojnë mënyrën se si ne e shohim historinë në këto hapësira. Ilirët, shpesh i perceptojmë si margjinalë, veçanërisht në raport me kolonët grekë. Megjithatë, kërkimet tona kanë treguar se roli i ilirëve në këto hapësira ka qenë më i madh sesa është menduar dhe paraqitur deri tani”, thotë Radiç
Interesim për këto zbulime arkeologjike kanë treguar edhe arkeologë të njohur botërorë, prej të cilëve edhe profesori Preston Miracle nga Universiteti i Kembrixhit, i cili u është bashkangjitur arkeologëve kroatë në punën e tyre katërvjeçare.
Lidhur me këto zbulime arkeologjike, gazeta New York Times shkruan se “paraardhësit tanë i njohim për gjuajtjen e mamutëve, por zbulimet e fundit në ishullin Korçul, na dëshmojnë se njerëzit kanë ditur ta përpunojnë qeramikën që nga koha e akullit”.
Ishulli Korçul është vendbanimi i fiseve ilire ku më vonë janë vendosur edhe kolonët grekë, të pasuar në shekullin X, nga kolonët sllavë. Kjo dëshmohet edhe nga toponimet e tashme të vendbanimeve në këtë ishull siç është ai Lumbardh. Një mbishkrim i gjetur me emrin Lumbarda Psephisma, i cili ruhet në Muzeun Arkeologjik në Zagreb përmban detaje rreth themelimit të një kolonie të lashtë greke në ishullin Korçul. Teksti, ndër të tjera, siguron informacion mbi kolonët grekë të ardhur nga ishulli Issa, të vendosur aty në bazë të një marrëveshjeje paraprake midis tyre dhe përfaqësuesve të ilirëve lokalë./Shemsedin Ibrahimi/njekomb
