Prindërit e 6-vjeçarit të cilit nuk i erdhën shokët për ditëlindje, thanë sot se ishte ditëlindja e parë që i kishin planifikuar me shokë, ndaj dhe ai ishte mërzitur shumë që nuk i shkoi njeri.
Megjithatë, ata thonë që djali e kapërceu mërzitjen, pasi prindërit e nxorën shëtitje dhe e çuan nëpër lodra e argëtime të tjera. Mamaja thotë se do të donte të mos e kishte hedhur kurrë foton në rrjete sociale, për shkak të vëmendjes së madhe që mori fëmija. Ajo tregon se bashkëshorti i kishte thënë të mos e bënte, por ishte diçka çasti, pasi ndihej shumë e zemëruar.
“Nuk e bëmë as për vëmendje, as për dhurata”, thotë mamaja. “15 nga prindërit e ftuar më kishin shkruar se do të vinin, ndërsa të tjerë kishin thënë që nuk mundeshin. Ishte diçka momenti. E postova foton në rrjetet sociale e kur ma kërkoi një media lokale, nuk prisja që prej aty të përhapej në gjithë botën”, thotë ajo.
Prindërit thonë që vitin tjetër nuk kanë ndërmend t’ia bëjnë ditëlindjen me shokë, por do ta çojnë në ndonjë vend të bukur që të argëtohet.
Kur humb dikë shumë të dashur të ndryshon e gjithë jeta. Nuk është vetëm dhimbja e personit që humbet, por dhe dhimbja që të ka humbur një pjesë e vetes tënde. Thonë që dhimbja shërohet me kalimin e kohës, ndoshta po, ndoshta jo. Edhe pse për disa kalon, për disa të tjerë ikën me vështirësi. Gentiana ishte personazhi i parë që ishte në rubrikën “Ka një mesazh për ty”, në programin “E diela shqiptare” në Tv Klan. Babai i saj është ndarë nga jeta para disa muajsh dhe nëna e saj është duke e përjetuar shumë keq. Ajo së bashku me vajzën Joanën kishin një mesazh dhe kërkesë për zonjën Luiza.
Gentiana:Ndodhem sot këtu dhe kam thirrur nënën time. Para disa muajsh ne kemi humbur babain. Për mua ata kanë qenë shtyllë e fortë ku jam mbështetur gjatë gjithë jetës sime. Gjithmonë i kam parë bashkë dhe sot dua ti them mamit që ti japë forca vetes dhe ta vazhdojë atje ku e ka lënë babai. Por unë kam shumë kujtime të cilat duhet t’ja përmend mamit sot dhe ti lerë ato bisedat që ne na trishtojnë.
Ardit Gjebrea: Çfarë thotë mami?
Gentiana:Pas largimit të babait, nuk e them dot atë fjalën tjetër, kështu më pëlqen ta them, ajo thotë që nuk ka më forca dhe do të shkojë pas tij.
Ardit Gjebrea: Sa muaj kanë kaluar?
Gentiana:Ka ndodhur në Janar.
Ardit Gjebrea: Dëshpërimi i mamit që thotë që nuk ka më kuptim jeta, në fakt ndodh tek shumë çifte që humbin gjysmën tjetër. Kë ka mami fëmijë tjetër?
Gentiana:Ka dhe vëllain, sepse unë kam familjen time dhe jam më vete dhe ka 4 nipër dhe ata i thonë që jeto për ne. Vajza ime i thotë që ti do jetosh për ne. “I jam lutur gjyshit që të më shoqëronte në altar, por ai nuk e mbajti fjalën, të lutem mos e bëj dhe ti këtë”. Vajzën time e kanë rritur prindërit e mi, që foshnje.
Ardit Gjebrea: Pse e rritën ata vajzën?
Gentiana:Sepse në atë periudhë unë kalova një ngjarje, që për mua nuk ka më rëndësi. Unë u divorcova kur linda vajzën, sepse ishte arsyeja pse linda vajzë dhe jo djalë dhe pse nuk e braktisa në maternitet, u divorcova. Veprova me kokën time.
Ardit Gjebrea: Sa vite kanë kaluar?
Gentiana :Kanë kaluar 20 vite që kur kam lindur vajzën.
Ardit Gjebrea: Ta kërkoi bashkëshorti ?
Gentina: Po, ai dhe familja e tij?
Ardit Gjebrea: Ju u morët me dashuri?
Gentiana:Ishin ndërhyrjet e nënës së tij shumë të forta, saqë u bë kjo gjë.
Ardit Gjebrea: E ka parë babai vajzën?
Gentiana: Po, pasi ka bërë 18 vjeç, më parë ka pasur disa herë tentativa, por nuk e ka takuar edhe pse jetonte në Tiranë. Mbaj mend që në 1998- 1999, nuk ishin këto kushte teknologjie që janë sot kur mund të flasim anë e mbanë botës në telefon dhe kur nëna ime ishte në punë, babai im kujdesej gjithomonë për atë. Unë isha në punë dhe kur kishte vajza temperaturë ai niste një taksi që të vinte të më njoftonte. E kemi shumë të vështirë ta pranojmë largimin e tij, na duket sikur e kemi nga pas çdo moment.
Ardit Gjebrea: Po mami?
Gentjana:Ka momente që në syrin tonë përpiqet të mbahet, ka momente që e lëshon shumë veten. Erdhën këto muajt që do vendosim si do i ndërtojmë “shtëpinë e fundit” dhe ajo thotë që do e ndërtojmë “shtëpinë” si të ishte e saja, dhe ne që i themi ka kohë për “shtëpinë tënde”.
Ardit Gjebrea: Ti sot ke thirrur mamin? Por përpara se të vijë mami unë doja të të prezantoja dikë tjetër.
Në studion e “Ka një mesazh për ty” , vjen vajza e Gentianës, Joana.
Joana i lexon një letër në studio, ku Gentiana emocionohet: Mama e di që nuk e prisje këtë por gjatë gjithë jetës sime kamë qenë dëshmitare e pastërtisë së shpirtit tënd. Ndoshta e vogël mërzitesha për faktin që nuk ishte gjithë ditën me mua për shkak të impenjimeve të tjera, por në mes të fatkeqësisë të mos paturit një figurë mashkullore në shtëpi në fillimet e jetës sime ti më mësove se femra e bën botën të rrotullohet. Nuk e konsideroj veten me një prind, por me tre; ti, nëna dhe Papo keni qenë mbështetja më e madhe në jetë. Mësimet që kam marrë në jetë nga ju, jo shumë fëmijë, sidomos vajzat nuk kanë fatin ti marrin nga prindërit e tyre. Ti më mësove të jem e pavarur, të mos e ul veten para askujt. Ndaj dua të të them faleminderit që më zgjodhe mua, para 20 vitesh, të jem vajza jote. Ti më zgjodhe mua. Ti je fati më i madh që kam në jetë.
Fjalët emocionuese të Joanës emocionuan jo vetëm Gentianën, por të gjithë studion.
Gazetari i “Ka një mesazh për ty” shkoi në shtëpinë e zonjës Luiza dhe i tha se në telefonin e saj ka ardhur një mesazh. Zonja Luiza, rrëfeu se ishte kurioze se kush mund ta kishte ftuar, edhe pse e kishte një ide.
E pyetur nga Arditi se kush mund ta kishte thirrur, Luiza tregoi se mund të ishte vajza e saj, pasi prej disa muajsh ajo ka humbur bashkëshortin.
Ardit Gjebrea: Ju ke me kë jetoni në shtëpi?
Luiza:Jetoj me djalin.
Ardit Gjebrea: Pa mendoni pak sa nëna jetojnë vetëm në shtëpi, ju të paktën jetoni me djalin keni dhe vajzën…
Luzia:Patjetër e vështirë është. Edhe ju e hoqët atë mërzinë e humbjes së nënës suaj, pasi e njihja se kam qenë arsimtarë me mamanë tuaj. Më kujtohen fjalët tuaj, “si do qëndroj, si do mësohem pa ty”.
Ardit Gjebrea: Është e vështirë të mësohesh dhe nuk ka kaluar dhimbja dhe nuk do të kalojë asnjëherë. Por, bashkëshortja dhe dy fëmijët e mi si dhe familja që kam këtu në Klan është një motiv shumë i madh që ti jap satisfaksion nënës dhe babait tim që nuk i kam më. Aty ku janë të jetojnë në paqe. Unë i kam gjithmonë në zemër, por do jetojë për këtë familje, për atë të voglën, me motrën dhe nipërit e mi.
Luiza:Edhe unë mundohem me të gjitha forcat që të mos i mërzis më tepër.
Më pas në monitor shfaqet vajza e zonjës Luiza, Gentiana.
Luiza:Ma punoi bukur, se e mora në mëngjes në telefon dhe më dha që jam në Elbasan.
Gentiana i dha mesazhin nënës së saj në mënyrë që ajo ta kalojë sa më lehtë dhimbjen e humbjes së bashkëshortit.
Gentiana:E shtrenjta jonë, ke qenë gjithmonë mbështetje për ne, bashkë me babin. Tani të ka rënë barra të mbash shtyllën e vetme, por na ke ne pranë. Përpiqemi që ti ta ndjesh sa më pak largimin e tij.Sot të kam thirrur që të ccosh deri në fund fjalën që na kishte dhënë babai. Ti e di shumë mirë se si i thoshte Joana Papulit, nuk e di si do i gjesh forcat dhe do jetosh të më çosh mua në altar, por ai nuk mundi ta mbante fjalën. Dhe këtë e kërkojmë prej teje.
Më pas zonja Luiza mësoi se Gentiana nuk ishte e vetme në studio, me të ishte dhe Joana, mbesa e saj, e cila kishte një mesazh për gjyshen e saj.
Joana:Edhe pse ndonjëherë bëheshe pak xheloze, ti e di që unë Papon e kam pasur pikë të dobët. Ndoshta nuk ta kam treguar, por edhe ty të kam dashur shumë. Atë e kisha si baba, e kisha figurë ati. Ndërsa me ty dhe me mamin ishte tjetër histori. Dua të mos mërzitesh më. Mua do më kesh gjithmonë në krahë, ti do jesh në krahun tim së bashku me mamin, sido që të shkojë jeta.
Gentiana dhe vajza e saj, Joana i kërkuan zonjës Luiza që ajo të mos mërzitet më dhe të jetojë që të çojë në altar mbesën e saj.
“Ah, vajzat e mia, juve ju kam. Jeni dashuria ime, forca ime, kurajoja ime”. Me këto fjalë kaq të bukura dhe të ëmbla zonja Luiza i premtoi vajzës dhe mbesës se saj që ajo do të bëhet e fortë dhe do e mbajë fjalën për ta shoqëruar atë në altar, kur të martohet.
Lideri nazist i Gjermanisë, shqiptarët i konsideronte për “racë të pastër ariane”, për “trima dhe fisnikë”, kurse Shqipërinë e cilësonte “vend të vogël romantik të Ballkanit”. Në shërbim të tij, ka qenë një agjent shqiptar, kurse në divizione ka patur shtatëmijë shqiptarë. Sipas disa shënimeve, thuhet se kryqi i thyer i Hitlerit, ishte simbol në Iliri dhe se ka përfaqësuar bashkimin e dy Z-ve, që do të thotë Zeusi – perëndi ilire. Më poshtë janë disa citate për shqiptarët, nga historianë dhe personalitete të kombësive të ndryshme.
Maurico Druon, sekretar i Akademisë frënge: “Shqiptarët i përkasin popujve më të vjetër se vet historia. dhe gjyshërit e shqiptarëve merrnin pjesë në luftën e Trojes, të udhehequr nga Akili (në njërën anë) dhe Hektori (në anën tjetër)”.
Nikolla Jorga: “Populli shqiptar së bashku me baskët, janë më të vjetërit në Evropë”.
Maximilian Lambertz: “Historia e Vërtetë e njerëzimit do të jetë e shkruar, vetëm kur ajo do të shkruhet me pjesëmarrjen e shqiptarëve”.
Lamartini: “Ky komb e ky popull nuk merret nëpër këmbë… Kjo është toka e heronjve të të gjithë kohërave… Homeri aty gjeti Akilin, grekët Aleksandrin e Madh, turqit Skënderbeun, njerëz këta të së njejtës racë, të të njejtit gjak”.
M. Huacunthe Hecquard: “Në asnjë vend të botës femrat nuk janë më të respektuara dhe nuk ushtrojnë një veprimtari më të fuqishme se shqiptaret dhe disa nëna shqiptare kanë përzënë prej shtëpisë bijtë e vet pasi ata ishin larguar nga fronti i luftës. Ato i kishin kthyer në fushën e betejës”.
Lord Bajroni: “Shqiptarët me kostumet e tyre bëjnë një peizazh më të mrekullueshëm në botë… Shqiptarët janë raca njerëzore më e bukur që ekziston, trima më të fortë se kështjellat e tyre”.
Henry Noel Brailsford:“…Shqiptari ‘primitiv’, në fakt është ‘Mbinjeriu’ për të cilin Nietzsche ëndërronte”.
Gjusepe Katapangu: “Atllantida e cila është zhdukur para 12.000 vjetësh, ishte tokë e Ilirëve (pellazgëve), të cilët shpëtuan nga përmbytja e Atlantidës dhe filluan civilizimet e reja në të gjitha kontinentet, sidomos në Evropë, Afrikë dhe Azi të vogël”!
Agostino Ribeco: “Te drejtat mijëvjeçare të shqiptarëve, etnografike dhe gjeografike, shtrihen prej kohërave të vjetra në Iliri, Maqedoni dhe Thesali”.
Braisllav Nusic: “Shqiptarët janë autoktonë, të cilët gjatë të gjitha dyndjeve të popujve, e ruajtën tipin dhe karakterin e vet në mënyrë të theksuar. Ata u bënë ballë sulmeve të romakëve, mësymjeve të dendura të sllavëve, të cilët ua pushtuan të gjitha fushat, ultësirat, dhe lumenjtë”.
Dushko H. Konstantinov: “Shqiptarët janë banorë më të vjetër të Gadishullit Ballkanik dhe pasardhës të drejtpërdrejtë të ilirëve të vjetër, të cilët kishin ndërtuar shtetin më të fuqishëm në Ballkan”.
Edvin Jasques: “Ilirët ose shqiptarët, këta bijë të paeupur, ishin luftëtar të shqipes, trashëgimtarë të denjë të Akilit, Filipit, Aleksandrit të Madh dhe Piros së Epirit…”.
Edvin Pears: “Shqiptarët janë pasardhës të racës më të vjetër të Gadishullit Ballkanik, gjegjësisht të racës arjane, duke e nxjerrë këtë fjalë nga dy rrënjët e fjalëve shqipe: Ar dhe Anë, që d.m.th. Njerëz të arit të pastër”.
Maks Myle: “Emrat e mjaft popujve të njohur rrjedhin nga fjala e vjetër shqipe ‘Ar’. Kjo vlen edhe për mjaftë vende të botës.”
Fanulla Papazogllu: “Dardania është njëra nga krahinat antike të Ballkanit ku popullata autoktone është ruajtur më së miri”.
Gos Xhen: “Origjina e shqiptarëve ngjitet deri te koha e pellazgëve dhe kanë origjinë parahelene”.
Gustav Majer: “Shqiptarët janë Ilir të rinj”.
Gjorgj Hahni: “Shqiptarët janë pasardhës të Ilirëve, ndërsa ilirët janë pasardhës të pellazgëve… Shqiptarët janë stërnipërit e Pellazgëve”.
Haki Pasha: “Po doli në shesh historia e shqiptarëve, Perandorinë Osmane e merr lumi”.
Harold Whitehal: “Hieroglifet egjiptiane, të krijuara para 4.000 vjetësh kanë domethënie shqipe”.
Henri Braisford: “Në Maqedoni, vetëm shqiptarët janë popull autokton”
Johan Fon Han: “Shqipja rrjedh nga ilirishtja dhe ilirishtja nga pellazgjishtja”.
Jovan Cvijiq: “Sllavët e jugut, pas ardhjes në Ballkan, aty gjetën shqiptarët, të cilët nën trysninë e tyre (sllavëve) u tërhoqën jugu dhe në vendet më malore, ku i hasim edhe sot”.
Konstandin Paparigopulos: “Vetëm shqiptaret konsiderohen si pasardhës të racës ilire”. /Standardi/
Foto ilusturese
Denada Aliaj është 15-vjeçarja nga Shkodra, e cila duket se është dënuar përjetë për shkak të pakujdesisë së infermieres që e trajtoi pasi erdhi në jetë. Kur ishte vetëm 3 javëshe, një infermiere në qytetin e Shkodrës i bëri një injeksion në kockën e këmbës, çka solli infektimin e gjymtyrës së të voglës.
Alma Aliaj, nëna e Denadës tregon për “Boom” si nisi gjithçka:
“Problemet filluan që në kur ishte 3 javëshe. Infermierja e ndërrimit të turnit i bëri gjilpërë cepurinë dhe i preku kockën. Iu enjt këmba, tre javë e mbajtën me kompresa të ftohta dhe alkool, më pas e operuan. Pastaj shkoi puna me i këput këmbën. Ishte 2 muaj e gjysmë. Duhet me i pre i këmbën tha se po i merr trupin komplet ky lloj infeksioni, po i përhapet dhe bëhet më keq.
I thashë jo. Tani vajza është 15 vjeçe, është operuar 13 herë në Shqipëri dhe 3 herë në Gjermani. E ka këmbën më të shkurtër 6 cm që i mbeti nga thyerja. Doktori na kërkon 9500 euro, aq nuk kam mundësi. Jetoj me qira, kam dhe fëmijët me i mbajt me bukë, vetë punoj pastruese. Me këtë operacion vajza do të kthehet në gjendje normale si gjithë të tjerët”.
E ëma tregon gjithashtu se për t’i dhënë një zgjidhje situatës së rëndë të krijuar në familjen e saj dhe për të parë të bijën si gjithë fëmijët e tjerë, ajo ka menduar të kryejë edhe veprime ekstreme.
Kështu, gruaja ka menduar të shesë veshkën, por kanë qenë fëmijët ata që e kanë ndaluar duke e bërë të reflektojë.
Alma thotë në vijim:
“Kam dasht me i dhuru veshkën një vlonjati që e kishte kërkuar për transplant, kishim të njëjtin grup gjaku, por vajza tha: Po me vdek ti, ne mbetemi jetimë dy fëmijë. Veç prej hallit, sepse askush nuk del me kërku prej qejfit. Çfarë të bëj?Nuk dua gjë tjetër, vetëm vajza të bëhet mirë. Edhe njëherë në ditë me hëngër bukë nuk ka gjë, vetëm për vajzën do të doja të më ndihmojnë kush të ketë mundësi ta vënë dorën në zemër se është 15 vjeçe dhe mbete sakat për gjithë jetën”.
Nga ana tjetër, vetë Denada tregon se ka lënë shkollën kur ishte në klasën e 6, pasi shokët e shoqet e tallnin.
Ajo kërkon të jetë si gjithë të tjerët, teksa shprehet se momenti më i vështirë në këto vite ka qenë kur ka qëndruar 6 muaj në allçi, një vit tjetër pa lëvizur.
Përkthyer në shqip nga studiuesi i përjetshëm: Altin Kocaqi
Jakob Philipp Fallmerayer për shqiptarët;
Ekziston në Gadishullin Ilirik një etni e tillë që gjuha e saj, sipas tipeve dhe rrënjëve të fjalëve, nuk ka as më të paktën ngjashmëri me gjuhën greke(!!!), as me gjuhën turke dhe as me vëndet e afërta veriore të Danubit që sot flasin gjuhën sllave.
Ky popull e quan veten shqiptarë ndërsa vendin që banon e quajnë Shqipëri ose në dialekt Shqipni.
Etnitë e tjera të afërta dhe të largëta i njohin dhe i quajnë shqiptarët nga fillesat kur shfaqen në histori si Alvanus, Arvanites, Arnaute; ndërsa vendin e quajnë Alvanian, Arvanian, Arbënian.
Atdheu i shqiptarëve, ose banesa e shumëvjetër që në kohën që e njohu historia, ishte një vend malor rreth 100 orë në gjatësi dhe rreth 300 orë në gjerësi me kufinjtë jugor në gjirin e Amvrakias dhe deri në liqenin e Shkodrës; nga perëndimi fillon nga detet Jon e Adriatik mbi malin Pindit, i ngushtë dhe i gjatë me male e dete. Njëra pjesë në jugperëndim që në lashtësi quhej Epir dhe tjetra në veri quhej Iliri .
Në kohët kristiane nuk përmendet asgjëkundi as etnia dhe as Atdheu i shqiptarëve.6.Vetëm në Bibliotekën Akademike të Aleksandrisë gjendet në shek II mb.kr një shënim gjeografik që tregonte ekzistencën e qytetit ‘Albanopoli mali Albanon dhe etnos Albanon ose Arvanitas në kufijtë e Epirit dhe të Ilirisë .
Në analet historike Shqiptarët erdhën dhe u shfaqën nën Bizantin jo para shek XI mb. kr. Të pavarur dhe mbajtës të vendeve të tyre u shfaqen në horizontin politik sidomos në kohën e Turqisë në fillim të shek XIV e s.
8.Etnia e shqiptarëve ndahet në dy fise, Gegët dhe Toskët, të cilët e flasin këtë gjuhë nga kohët e vjetra. Dialektet ndryshojnë nga njeri tjetri saqë pa përkthyes askush nuk kuptohet ose të paktën kuptohen me vështirësi.
Kufiri midis Gegëve dhe Toskëve është lumi i Shkumbinit (Gjenusi=lindësi): në pjesën e sipërme të maleve të tij mundemi të njohim Elbasanin e qytetin e vjetër Albanopolis të Aleksandrasve.
Nga Shkumbini në kufi me Malin e Zi shtrihet vendi i Gegëve dhe vendi i Toskëve shtrihet nga jugu i lumit të përmëndur deri në gjirin e Amvrakias .
Gegët dhe Toskët që sot njihen me emrin e përbashkët Shqipëtar, as në lashtësi dhe as sot, nuk kanë formuluar një politikë bashkuese si në vëndet gjermanike .
12.Banorët e krahinave shqiptare, Gegë e Toskë, nuk banojnë vetëm këtë vend që quhet Shqipëri dhe as e mbulojnë atë të gjithin.
Një pjesë e mirë e rracës shqipëtare, pas pushtimit, lëvizën nga Epiri dhe Iliria në drejtim të Italisë nga Sicilia, ndërsa shumë bashki të këtij vendi sot banohen nga Sllavët, Grekët, Vllehrit.
Pjesë e popullsisë së mbretërisë Greke emigroi si popull marinar dhe bujqësor dhe u vendos edhe në Shqipëri. Arrnautët dhe Arvanitët, të cilët dhe sot flaën shqip, i përkaën krahinës së Toskërisë dhe përfaqësojnë fenë ortodokse të Lindjes.
Albanët, ose arvanitët apo shqiptarët, nuk ishin as popullsi bujqërish dhe as filologji etnikë; ata nuk kishin as alfabet të përbashkët dhe aspak vepra shpirtërore prodhuar për një mijë vjetë egzistencë; por ata na dhanë një provë të gjallë se edhe nëse një komb vetëdështon nga njohuritë e qytetërimit njerëzor, ekziston si luftarak e burrëror dhe mund të mbijetojë pa u njohur, pa akademi, pa shkencë dhe pa alfabet dhe të ruajë të pahumbur që nga fillesat këtë forcë në mes etnive të shkolluara.
Për kaq shumë kohë shqiptarët mbetën kudo në vendnumëro në oligarki dhe të pandryshuar; dhe kjo vjen si nga mosveprimi shekullor ashtu dhe nga narkoza e Lindjes.
Shqiptarët, patjetër që munden të zhvillohen të lirë në natyrë, por në karakterin e tyre janë kurdoherë miqësorë, kryengritës, të pafe, të krishterë, të ashpër dhe patjetër të zhdërvjellet, të pamposhtur, të zgjuar, bujq dhe ushtarak. Nuk u pëlqenin idetë e përgjithshme, ndjenjat politike, përveç mendësisë dhe filozofisë për mençuritë e botës.
Pjesa eshte shkepur nga libri autorit arvanit Panajoti Kupitori STUDIME SHQIPTARE, TËVËRTETA HISTORIKE DHE FILOLOGJIKE RRETH GJUHËS DHE ETNISË SHQIPTARE ,Sh.b “Tipografia tu mellondas” Athinë 1879.
Në Bosnje janë zbuluar disa piramida, të cilat rezultojnë të jenë ndërtuar nga ilirët. Për nga mënyra sesi janë ndërtuar, ata janë tejet të sofistikuara, gjë e cila ka befasuar shumë ekspertë.
Sipas historianit dhe arkeologut amerikano-boshnjak, Sam Semir Osmanagiç, piramidat në Bosnje, ajo e Diellit, Hënës dhe e Muajit janë piramidat më të vjetra që janë ndërtuar ndonjëherë mbi sipërfaqen e Tokës.
Piramidat janë zbuluar në vitin 2006, në Visoko, qytet 20 km larg kryeqytetit të Bosnjes, Sarajevë.
Madje, sipas arkeologut boshnjak që i ka zbuluar, piramidat janë edhe më të lashta nga piramidat e Egjiptit.
“Piramida më e lartë në botë është ajo e Gizës, 145 metra, piramida më e lartë e Majave është ajo El Mirador – 103 metra, por piramida më e lartë në botë është ajo e Bosnjës, e quajtur Piramida e Diellit e lartë 220 metra.
Shmangia nga veriu është 0 gradë, 0 minuta dhe 12 sekonda. Asnjëherë nuk është shënuar një orientim më i saktë se ai në Piramidën e Diellit”,ka shpjeguar Semir Osmanagic, transmeton INA.
Disa gjeolog vendas dëshmojnë se këto janë thjeshtë përbërje gjeologjike, por Osmanagic shprehet se kanë të dhëna se ato janë të ndërtuara nga njeriu.
Sipas arkeologut që i zbuloi, Osmanagic, piramidat ilire në Bosnje nuk janë përmendur më parë për shkak se ata janë fshehur nga sistemi politik në ish-Jugosllavi.
Prodani i ka zbuluar emrat pas një pune voluminoze në arkivat amerikane.
Gazeta Dita do të botojë në mënyrë ekskluzive të gjithë emrat 4973 shqiptarëve që luftuan në ushtrinë amerikane gjatë Luftës së Parë Botërorë, por edhe emrat e 3441 shqiptarëve që luftuan në ushtrinë amerikane gjatë Luftës së Dytë Botërorë.
Nga Viron Prodani
Një historik i shkurtër i Luftës së Parë Botërore
Lufta e Parë Botërore apo Lufta e Madhe ishte lufta që përfshiu pothuajse gjithë botën, nga viti 1914 deri në vitin 1918. Kjo luftë i kushtoi njerëzimit humbjen 20 milionë njerëzve. “Lufta e Madhe” përfshiu gjashtë kontinentet e banuara të lëmshit tokësor: Evropën, Azinë, Afrikën, Amerikën e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë. Lufta e parë botërore ishte kryesisht e përqendruar në Gjermani dhe Francë e ndarë në bllokun qendror dhe Antantën. Lufta e I Botërore nisi me vrasjen e kryedukës Franc Ferdinandit, trashëgimtarit të fronit të Perandorisë Austro-Hungareze në Sarajevë të Bosnjës nga serbo-boshnjaku Gavrilo Princip me 28 qershor 1914.
Vrasësi Gavrilo Princip (majtas) dhe kryeduka Franc Ferdinandit. Të dy të fotografuar në vitin 1914
Në këtë konflikt mbarëbotëror të armatosur u përballuan dy fuqi të mëdha: Perandoritë qendrore (Perandoria gjermanike dhe Perandoria Austro-Hungareze) dhe nga ana tjetër Pakti i Trefishtë (me Mbretëritë e Bashkuara, Francën, dhe Rusinë). Lufta e Madhe filloi me 28 korrik 1914 dhe përfundoi më 11 nëntor 1918 me fitoren e Paktit të Trefishtë.
Lufta shkaktoi shpërbërjen e katër perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, Prusisë, Perandorisë Osmane dhe Rusisë. Gjermania humbi perandoritë koloniale dhe shtetet evropiane të Çekosllovakisë, Estonisë, Finlandës, Letonisë, Lituanisë, Polonisë dhe Jugosllavisë fituan pavarësinë.
Lufta e I Botërore shënoi mbarimin e rendit botëror që u vendos pas Luftërave Napoleoniane, dhe ishte një shkaktare e rëndësishme për shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore.
Hyrja e SHBA në luftë
Shtetet e Bashkuara të Amerikës, gjatë tre viteve të para të luftës ndoqën një politike neutraliteti. Në janar të vitit 1917, Gjermania filloi luftë te pakufizuar duke mbytur edhe 5 anije të SHBA. Për këto sulme dhe shkaqe të tjera, Amerika vendosi të hynte në luftë.
Në draft regjistrin e viteve 1917-1918, u regjistruan 24 milion vetë. Këta i përkisnin viteve të lindjes nga viti 1872 deri në vitin 1900, pra 18 deri 45 vjeç.
EMIGRANTËT SHQIPTARE NË LUFTËN E PARË BOTËERORE
Në dhjetor të vitit 1917, Faik Konica nga Londra i kërkoi Këshillit te Vatrës që të organizohet një regjiment shqiptar i cili nën komandën e kolonel Herbert dhe nën flamurin shqiptar do të luftoje bashkë me aleatët në Shqipëri. Anglia e pëlqeu planin e kolonelit Herbert, por problemi qëndronte nëse kishte mjaft shqiptarë sa për të formuar një regjiment. Edhe komisioni i Vatrës e pëlqeu ketë plan dhe ua beri të njohur të gjitha degëve me një qarkore.
Krijimi i këtij regjimenti, do te sillte disa të mira për Shqipërinë si:
-Simpatinë dhe përkrahjen e Shqipërisë për sigurimin e kufijve dhe integritetin e saj në Kongresin e ardhshëm të Paqes.
-Federata Pan Shqiptare Vatra do të merrte një rendësi ndërkombëtare dhe zëri i saj do të dëgjohej me mirëdashje nga aleatët.
-Pas çlirimit te vendit, Shqipëria do të kishte një ushtri kombëtare që të mbronte kufijtë e saj, e cila do të vendoste rregullin dhe paqen në vend.
-Do ti provohej popullit amerikan që jemi gati të bëjmë pjesën tonë në këtë lufte të madhe për vendosjen e demokracisë në të gjithë botën.
-Do t’i provohej botes, që jemi gati të luftojmë dhe të vdesim për lirinë e vendit tone.
Thirrja për përfshirjen e shqiptarëve të Amerikës në këtë luftë të madhe ishte:
-O burrani pra, le të organizojmë regjimentin shqiptar për nder dhe lavdi të kombit tonë.
-Na do nderi dhe detyra, të luftojmë për flamurin amerikan.
-Regjimenti do të jetë kurorë për mbi të gjitha punët që kanë bërë shqiptarët e Amerikës.
Më 3.6.1917, Federata Vatra kërkoi nga degët e saj që të mblidheshin 40.000 dollarë fonde ndihmë për shpëtimin e Shqipërisë. Deri në vitin 1919 kur u zhvillua Konferencën e Paqes u mblodhën 250.000 dollarë.
Kjo dëshirë e madhe e emigrantëve shqiptarë për të kontribuar në Luftën e Parë Botërore nën flamurin e SHBA u realizua kur Qeveria Amerikane beri regjistrimin e atyre që ishin të afte për luftë. Në këtë mobilizim, u regjistruan rreth 4.800 shqiptarë, ndërsa numri i përgjithshëm i të mobilizuarve ishte 24 milion. Për çdo person, u plotësuan kartelat individuale ku shënohej numri i kartelës, data e mobilizimit, emri, mbiemri, viti i lindjes, vendi i lindjes, vendi i banimit dhe të tjera të dhëna.
Ushtarët shqiptarë sipas grup moshave në vjeç 18-20, 21-30, 31-40 dhe numrit te tyre ishte: 18-20, 350 vetë, 21-30, 4.340 vetë, dhe 31-42, 103 vetë. Gjithsej 4.793 vete.
Sipas shteteve ku janë regjistruar, ato janë: Massachusetts 1.410, Connecticut 730, Pennsylvania 500, Neë York 300, Ohio 270, Maine 235, Michigan 195, North Dakota 155, Utah 135, Missouri 115, Rode Island 110, Illinois 110, Nee Hampshir 95, Montana 80, Wisconsin 80, Neë Jersey 60, Indiana 53, Minessota 30, Californi 25, Arizona 25, Washington 20, dhe ne Virginia, D.Columbia, Nebraska, Oregon, Delavuare, Florida, Tennese, Virginia, Ioëa, Georgia, Colorado 60 vetë. Gjithsej 4.793 vetë.
Shtypi shqiptar i kohës që botohej në shqip në SHBA, jep pak informacion për ushtarët shqiptare që morën pjesë në luftë.
LISTA EMERORE E USHTAREVE SHQIPTARE NE LUFTEN E PARE BOTERORE
Nga Leonard Veizi :Të dilje jashtë shtetit me një anije tregtare, për një shqiptar në breg të detit ishte ëndërr, padyshim. Por kjo nuk vlente vetëm për njerëzit e izoluar brenda klonit që kërkonin të dinin më shumë për pjesën tjetër të botës. Udhëtime të shpeshta, ankorime në porte të ndryshme dhe të prekurit e vendeve ekzotike, nuk të jepet rasti kaq lehtë t’i shijosh, veç në ke një llogari të mirë në bankë me të cilat duhet të prenotosh kabinë komode në një kroçiera moderne. E për më shumë se kaq duhet të blesh një jaht që të jetë në gjendje të përballojë dallgët e Paqësorit. Ndërkohë, këtë mundësi kanë pasur marinarët e Flotës Tregtare, që lundronin për llogari të shtetit shqiptar, nga Kuba në Kinë, nga Aleksandria në Roterdam, apo nga portet e Anglisë në ato të Libisë…
Në fakt, veç shkëlqimit 30 vjeçar, fort i trishtuar ka qenë epilogu i Flotës Tregëtare të Shqipërisë, i asaj që u ndërtua me kontributin e shtetit të para viteve ‘90. Transoqeanikët dolën jashtë përdorimit e u shitën për skrap. Sot, të pasurit e një anije transporti ka të bëjë me fuqinë blerëse të individëve apo kompanive private. Gjithsesi, Flota Tregëtare Shqiptare nuk e ka humbur traditën dhe vazhdon të ketë një grup anijesh në përbërjen e saj.
100 mijë ton ngarkesë
Në kohën e saj më të mirë, diku në vitet ‘80, Flota Tregtare Shqiptare kishte të paktën 20 anije cilësore me të cilat mund të transportonte në shumicën e porteve të botës një ngarkesë prej rreth 100 mijë tonësh. Sipas librit “Historia dhe Dinamika e Transportit në Shqipëri” shkruar nga ish-zv/sministri i Transporti, Sadedin Çelikut, flota tregtare numëronte rreth 40 anije respektivisht rreth 20 për transportin e jashtëm dhe 20 të tjera për transportin e brendshëm detar. Duhet pasur parasysh se rreth viteve 1980, kantieri detar në Durrës prodhoi disa anije transporti duke shtuar inventarin e flotës tregtare. Ndër anijet e inventarit janë dhe “Rinia”, “Boshtova”, “6 Shkurti”, “Shkumbini”, etj., të cilave tanimë thuajse nuk i gjendet asnjë gjurmë, madje as pas kërkimit në agjensinë “Shipspotting” e cila evidenton të gjitha anijet që qarkullojnë në botë.
Kapiteni i transoqeanikëve
Ndërkohë Fore Kureta, i cili të fshehtat e lundrimit detar i studioi në Bullgari, dhe punoi si kapiten anijesh tregtare për më shumë se 20 vite me radhë, gjatë një interviste të realizuar disa vite më pàrë u shpreh se flota shqiptare, oficerët drejtues e marinarët e thjeshtë, ishin tepër korrektë dhe për këtë kishin fituar besimin në të gjitha bankinat ku ankoroheshin anijet me flamurin kuqezi. Por kjo ishte vetëm njëra anë e medaljes. Sipas dëshmisë së Kuretës deri në vitin 1960, anijet e transportit shqiptar drejtoheshin nga kapitenë të huaj. Kryesisht, ata ishin bullgarë dhe rusë. Në vitin 1961, pas shkëputjes së marrëdhënieve të Shqipërisë me kampin socialist, ata u larguan, kështu që oficerët e rinj shqiptarë të porsa diplomuar në shkollat e Lindjes u detyruan të merrnim me urgjencë drejtimin e Flotës Tregtare. Karriera e Kuretës do të niste si Oficer i Parë në anijen 5-mijë tonëshe “Durrësi”, më pas si Kapiten i anijes 3.500 tonëshe “Skënderbeu” dhe së fundi merr drejtimin e anijes 12.000 tonëshe “Tirana”. Por ai ka drejtuar në disa lundrime edhe transoqeanikun 16.000 tonësh “Arbëria”.
Flota me anije hekuri
Në historia detarisë shqiptare shkruhet se lundrimi nisi që në kohët e lashta, por fill pas Luftës së Dytë Botërore u mendua për ngritjen e flotës tregtare. Deri në atë kohë, Shqipëria kishte vetëm anije të vogla prej druri. Në kuadër të rreshtimit ndër shtetet që pësuan dëme nga lufta, Shqipëria përfitoi mes të tjerave edhe tri anije tregtare. Dy prej tyre, “Sazani” dhe “Butrinti” 500 tonëshe erdhën krejt të reja në vitit 1961 nga Gjermania, ndërsa “Teuta” në po të njëjtën periudhë erdhi nga Italia. Por flota tregtare u furnizua dhe me avulloret, që viheshin në punë me anë të avullit të prodhuar nga djegia e mazutit. Të tilla ishin anijet “Durrësi”, “Partizani” dhe “Liria”, të cilat erdhën të reja në vitin 1961 nga Polonia.
Ngarkesat e madha
Sipas dëshmisë së kapitenit Fore Kureta, Shqipëria bënte tregti me shumë vende dhe anijet e shtetit hynin në më shumë se 100 porte të botës. Në rrëfimin e tij Fore Kureta kujton se rrugë shumë interesante kishte bërë në Vietnam dhe Kore ku në anijen 5000 tonëshe “Durrësi” u ngarkuan pjesë ndërrimi për avionë luftarak. Ndërkohë nga Anglia me po të njëjtën anije u transportuan 10 makina tip “Centaur” 40 tonëshe, që përdoreshin në ndërtimin e hidrocentraleve. Një nga problemet më të mëdha që Kureta ka hasur ka qenë transporti i dy kullave të mëdha, nga 52 ton, 54 metra të gjata dhe me diametër 4.70 metra, të cilat u montuan në Azotikun e Fierit.
“Tirana”, një anije moderne
Po çfarë të dhënash kishte një anije moderne që duhet të përballonte dallgët e detit Mesdhe por dhe ato të oqeanit Indian? Ja shpjegimi i ish-kapitenit Fore Kureta për transoqeanikut “Tirana”: “Një nga kulmet e progresit teknik të asaj kohe në fushën e lundrimit detar ishte anija “Tirana”. Ndërtimi i saj mbaroi në fund të vitit 1970 dhe erdhi për herë të parë në portin e Durrësit më 26 mars 1971. Ishte një anije me një helikë dhe me një motor, e destinuar për transportin e të gjitha llojeve të mallrave të thata. Anija ishte e gjatë 153 metra, e gjerë 19,4 metra, lartësia e bordit 11,65 metra dhe zhytjen e ngarkesës së plotë e ka 9,07 metra. Në kuvertë ishin të vendosura mekanizmat e akostimit, vinçat dhe spiranca. Lokali i makinerisë ishte në mes të anijes. Kishte tre hambarë në bash dhe dy hambarët në kiç, me një kubaturë prej 17.865 metër/kub. Mbulesat e hambarëve ishin të mekanizuar, hapeshin dhe mbylleshin në bazë të sistemit hidraulik. Anija kishte 20 vinça elektrikë dhe biga 5-10 tonëshe. Më e madhja ishte biga e rëndë 60 tonësh. Anija kishte dy sanalle shpëtimi, secila për 72 veta, njëra prej të cilave me motor. Anija kishte depozita me ujë të pijshëm e karburant që siguronin autonomi lundrimi për 15 mijë milje detare. Ura e komandimit ishte e gjerë, e përshtatshme për punë dhe e pajisur me të gjitha instrumentet më modernë të drejtimit të anijes. Kishte dy radarë njërin tip “Deka” dhe dispazon 0.7 deri në 48 milje dhe tjetrin tip “Kelvin” me diapazon 0.7-64 milje detare. Anija veç hambarëve dhe kuvertës kishte dhe një hambar frigoriferik që shërben për transportimin e mallrave ushqimorë. Por ajo kishte dhe një aparaturë për kthimin e ujit të detit në ujë të pijshëm dhe prodhonte 12 ton në 24 orë”.
Anijet kryesore të Flotës Flota shqiptare kishte rreth 20 anije hekuri që përdoreshin për transporte jashtë vendit. Kjo flotë fillonte me anijet më të vogla “Sazani” e “Butrinti” me nga 500 tonë ngarkesë për të vijuar me më të madhen e modernen “Arbëria” me 16 mijë ton ngarkesë.
“Arbëria”
Transoqeaniku “Arbëria” ishte anija më e madhe dhe më moderne e Flotës Tregtare. U ble në vitin 1975 nga shteti shqiptar në Suedi për rreth 5 milionë dollarë dhe kishte kapacitet mbajtës 16 mijë ton. Ishte një kryevepër e teknologjisë më të avancuar të kohës, krejtësisht e automatizuar e me ajër të kondicionuar. Anija bënte kryesisht linjën e Kinës dhe Kubës. Ajo punonte me qira dhe për palët e treta.
“Tirana”
Kjo ishte një anije bashkëkohëse e “Arbërisë”, vetëm se e prodhuar në Poloni. Më saktë, anija u porosit nga qeveria shqiptare aty rreth vitit 1972 dhe ishte krejt e re kur mbërriti në Durrës. Kapacitetin mbajtës e kishte 12 mijë ton dhe konsiderohej nga më të mirat e flotës tregtare shqiptare. Anija përdorej për udhëtime të gjata dhe punonte edhe për llogari të të tretëve.
“Vlora”
Anija “Vlora”, 12.600 ton kishte vetëm një vit që ishte prodhuar, kur u ble në Xhenova të Italisë në vitin 1961, rreth 4 milionë USD. Anija punonte edhe me solar. Në vitin 1961, stafi i saj u kompletua me oficerë të marinës luftarake. Anija kujtohet nga njohësit e saj si shumë e fortë, pasi nuk kishte ndodhur të bënte asnjë defekt rrugës.
“Shkodra”
Kishte të gjitha parametrat e “Vlorës” dhe ishte prodhuar po në Xhenova të Italisë. U përdor me sukses nëpër linja të gjata. “Shkodra” ishte inkuadruar së bashku me anijen “Vlora” në një shoqëri të përbashkët shqiptaro-kineze të quajtur “CHAL Ship Company”, e cila kishte tre anije, por që pas shpërbërjes “Shkodra” dhe “Vlora” i mbetën shtetit shqiptar.
“Durrësi”
Anija avullore me emrin “Durrësi” përfundoi për skrap në vitin 1997. I blerë i ri, i sapondërtuar në vitin 1961 në kantierin detar “Stocznia Gdanska im. Lenina Gdansk”, në Poloni, “Durrësi” ishte një nga mjetet lundruese kryesore të flotës tregtare shqiptare në vitet 1960-1970. Në foto-arkivat ndërkombëtare anija është fiksuar disa herë, madje dhe me emrin “Dyrrahu”
“Gjirokastra”
Në evidencën e anijeve të çrregjistruara ekziston dhe “Gjirokastra” e cila pas privatizimit në vitin 1996 mori emrin e dytë: “Baxha”. Por anija pati dhe një shitje tjetër, kompanisë greke GT Shipping Inc, që i vuri emrin e tretë – “GT1” me flamur panamez. “Gjirokastra” u shit për skrap dhe u shpërbë më mars 2010 në kantierin e demolimit në Aliaga, Turqi.
Anijet e Flotës Tregëtare Shqiptare
Tani këto quhen ish-anijet e Flotës Tregëtare Shqiptare. Janë të dhënat e 16 anijeve të shoqëruara me fotot e 11 prej tyre
Arbëria 16.350 ton, prodhuar në Suedi më 1975 – bllokuar në Turqi
Tirana 12.038 ton, prodhuar në Poloni më 1972 – bllokuar në Greqi
Vlora 12.341 ton, prodhuar në Itali më 1961 – jashtë përdorimit
Shkodra 12.501 ton, prodhuar në Itali 1961, – jashtë përdorimit
Durrësi 5.037 ton, prodhuar në Poloni 1961 – jashtë përdorimit
Dajti 4.581 ton, prodhuar në Gjermani 1960 – jashtë përdorimit
Skënderbeu 3.600 ton, prodhuar në Bullgari 1960 – peng në Itali pas eksodit
Mati 3.500 ton, prodhuar në Poloni 1960 – mbytur në Kostanca, Rumani
Partizani 3.556 ton, prodhuar në Poloni 1961- jashtë përdorimit
Gjirokastra 2.700 ton, prodhuar në Durrës 1983- shitur më 2006
Liria 2.500 ton, prodhuar në Poloni 1961- jashtë përdorimit
Teuta 1711 ton, prodhurar në Itali 1960 – jashtë përdorimit
Korabi 1.500 ton, prodhuar në Itali 1965 – bllokuar më 2002 në Itali
Saranda 1.100 ton, prodhuar në Durrës 1984 – shitur më 2006
Sazani 500 ton, prodhuar në Gjermani 1960 – jashtë përdorimit
Butrinti 500 ton, prodhuar në Gjermani 1960 – jashtë përdorimit
100 mijë ton ngarkesë
Kapiteni i transoqeanikëve
Flota me anije hekuri
Ngarkesat e madha
“Tirana”, një anije moderne
“Arbëria”
“Tirana”
“Vlora”
“Shkodra”
“Durrësi”
“Gjirokastra”
Anijet e Flotës Tregëtare Shqiptare
