Cila është historia e shqiptarëve të vjetër të Venedikut. Çfarë ruhet ende edhe sot në këtë qytet?
Shkolla shqipe e viteve 1500, afresket e Skënderbeut e shumë dëshmi të tjera mund t’i ndiqni në ciklin Gjurmë Shqiptare të gazetarit Marin Mema.
Të panjohurat e shqiptareve të vjetër të Venedikut… Shkolla shqipe e viteve 1500, afresket e Gjergj Kastriot Skënderbeut e Flamuri Kombëtar, 11 rrugët e shqiptarëve, e për shumë dëshmi të tjera ndiqni të plotë videon e dokumentarit të gazetarit Marin Mema nga Venecia.
Historiania dhe studiuesja e njohur angleze Miranda Vickers, mbështetur në arkivat britanike, por edhe në ato italiane dhe serbe, jep një tablo befasuese se si u përgatit terreni për pushtimin e Shqipërisë në 1939 nga Italia fashiste e Musolinit. Po ashtu ajo shkruan se Ahmet Zogu, mbreti i parë i Shqiptarëve para se të ikte nga Shqipëria mori me vete arka me napoleona.
Miranda Vickers shkruan: Para se të linte pallatin ai shkoi krejt i vetëm drejt kasafortës gjigande në zyrën e tij dhe mbushi një mori arkash me napoleona floriri. Sipas raporteve të asaj kohe të Forin Ofisit britanik, kjo shumë llogaritej në rreth 50 mijë lira
Më 31 janar 1925 u shfuqizua Regjenca prej katër anëtarësh dhe Ahmet Zogu u zgjodh president i republikës së sapo shpallur shqiptare, ndërsa Tirana u njoh si kryeqytet i përhershëm i vendit.
Kushtetuta që u miratua u ndërtua në mënyrë të tillë që të rriste pushtetin e Zogut, i cili kishte të drejtë të caktonte dhe të shkarkonte ministrat sipas dëshirës së tij.
Zogu menjëherë iu përvesh punës për konsolidimin e pushtetit të tij, duke likuiduar apo detyruar të arratiseshin ish-kundërshtarët e tij më të rrezikshëm. Luigj Gurakuqi u vra një kafene në Bari; vrasësi i tij shumë shpejt u shpall i pafajshëm. Bajram Curri u ndoq këmba këmbës dhe kufoma e tij u gjet në një shpellë pranë Dragobisë.
Pavarësisht se në Tiranë e morën vesh të gjithë se Curri vdiq në duart e agjentëve të Zogut, vendasit këmbëngulnin se ai vrau veten. Shumë udhëheqës të tjerë kosovarë, si fjala vjen Zija Dibra, i cili u qëllua për vdekje ndërsa po përpiqej t’i shpëtonte arrestimit nga policia, pësuan të njëjtin fund të parakohshëm.
Mandej Zogu kurdisi lëvizje për të ndërprerë aktivitetet e Komitetit të Kosovës, i cili përbënte një rrezik për marrëdhëniet e tij të mira me Jugosllavinë. Trupat që kishin qenë besnike të Nolit u çarmatosën dhe u shpërbënë. Megjithëse jugosllavët kishin mbështetur kthimin e tij në Shqipëri, ata nuk ishin në gjendje t’i jepnin Zogut ndihmë financiare, për të cilën ai kishte shpresuar dhe kishte aq nevojë për të mbajtur në këmbë regjimin e tij.
Prandaj dhe ai u detyrua të miratonte një politikë bashkëpunimi me Italinë. Ndërkohë, një territor që kishte mbetur i diskutueshëm, parandalonte përcaktimin përfundimtar të Shqipërisë. Zona e njohur tashmë si Shën Naum në brigjet e liqenit të Ohrit, vazhdonte të ishte e pushtuar nga trupat jugosllave. Jugosllavët pretendonin se Zogu ua kishte premtuar këtë territor si shpërblim për mbështetjen që ata i kishin atij për rikthimin në Shqipëri në dhjetorin e kaluar.
Gjithsesi, Zogu e mohoi këtë dhe çështja iu përcoll Konferencës së Ambasadorëve. Problemi u zgjidh përfundimisht duke i dhënë Jugosllavisë Shën Naumin dhe zonat përreth malit të Vermoshit, ndërkohë që Shqipëria mori qytetin fqinj të Peshkopisë dhe disa fshatra të tjerë të vegjël.
Ne Sheq të Fierit jeton një grua e cila bën të gjitha punët e rënda të cilat përballohen vetëm nga burrat. Ajo është Liri Ryshka dhe ABC News u takua me të për të parë nga afër njeriun që zona e quan me mirësi kaubojsja e Fierit.
Me shtat të vogël dhe pamjen e një gruaje të zakonshme te befason me perditshmërinë e saj. Fermere, drejtuese mjetesh bujqesore dhe mullixheshë
Por pas baltës dhe pluhurit të fermës, Liria ka kohë dhe durim për punë që kërkojnë delikatesë si endja e qilimave. Madje edhe për këto të fundit pajisjen endëse e ka ndërtuar vetë.
Burrat i konkuron denjësisht madje i kalon.
Traktorit i shton një mulli duke shkuar sipas porosive në çdo shtëpi për të bluar drithëra.
Nuk merr asnjëherë punëtor krahu. Çdo punë dhe rregullim të fermës apo shtëpisë e bën vetë.
Shansin për tu arsimuar nuk ia dhanë dot prindërit, por ajo vetë i arsimoi të tre fëmijët e saj. Ata jetojnë jashtë vendit ku Liria dhe bashkëshorti i saj shkojnë herë pas here për vizitë.
Punon nga mëngjesi në mbrëmje në fermën e saj ose duke kryer shërbime për tokat e fermerëve të zonës. Pavarësisht të gjithave, mbetet grua, ndaj kur duhet e merr edhe armën me vete.
Në fund të ditës duke endur qilima dëgjon lajmet ndaj di çfarë ti kërkojë shtetit. Ky i fundit duhet thjesht të bëjë detyrën për të gjithë ata fermerë që jetojnë duke punuar tokën.
Liri Ryshka nga fshati Sheq Marinëz i Fierit dhe bashkëshorti i saj jetojnë falë të ardhurave nga toka dhe blektoria prej shumë vitesh. Ndryshe nga pjesa më e madhe e fermerëve të zonës ata i kursejnë shpenzimet për punimin apo shërbimet e tjera të tokës dhe fermës blektorale duke bërë gjithçka vetë dhe me mjetet e tyre. Kjo do të thotë më tepër të ardhura për familjen, ndërsa për banorët e zonës një model suksesi dhe kurajoje./abcnews
17 vite më parë, doktorin gjerman Dr. Wilhelm Röll e kishte prekur historia e një djaloshi të ri shqiptar, i cili i kishte humbur të dy gjymtyrët e krahëve. Edhe lexuesit e gazetës gjermane „Augsburger Allgemeine Zeitung“ kishin nduhmuar në rastin e djaloshit për të financuar në blerjen e protezave. Por, tani është paraqitur një problem i ri.
Rollit i kujtohet saktë momenti kur para 17 vitesh e kishte vizituar një mision gjerman në Fushë-Arrëz në veri të Shqipërisë, duke u njohur me punën e mundimshme të ndihmësve gjermane në këtë rajon. Dr. Röll, i cili ka qenë edhe shefi kryesor në Klinikën e Dillingenit, ishte duke u kthyer në vendlindje, kur papritmas, në aeroportin e Rinasit ia prezantojnë një djalosh të ri me emrin Izmir. „Asnjëherë nuk do ta harroj atë pamje e cila më preku në shpirt“, rrëfen mjeku gjerman. Që në moshën shtatëvjeçare, djaloshi ishte lënduar rëndë. Gjatë një loje me moshatarët e vet, Izmir Hysenaj kishte rënë në kontakt me korrentin e fortë elektrik. „Gjatë kësaj, ai ka pësuar djegie të rënda dhe ka humbur të dy krahët“, vazhdon më tej Dr. Röll.
E pas kthimit të tij në Dillingen, mjekut gjerman nuk i hiqej nga mendja djaloshi i ri shqiptar. Përmes shoqatës Lions-Club të Dillingenit, mjekëve dhe specialistëve të spitaleve,klinikës universitare të Tübingenit dhe lexuesve të gazetës gjermane në fjalë, ai organizoi ndihma të menjëhershme. Izmir Hysenaj, i cili nuk ishte në gjendje të kryejë punë të përditshme të zakonshme, për të shkruar apo për ta hapur derën, në vitin 2000 pranoi dhuratë protezën e parë, dy vite më vonë edhe të dytën. Në këtë mënyrë, djaloshit të ri iu shtua shpresa e re për jetë. Por, shoqata Lions nuk e la djaloshin të vetëm në këtë katrahurë. Ajo vazhdoi ta ndihmojë familjen Hysenaj, e cila jetonte në një regjion malor, pothuajse të padepërtueshëm, duke i blerë një banesë në qytetin e Pukës, në mënyrë që Izmiri të vazhdojë shkollimin e mesëm. Notat e mira të Izmirit e dëshmuan talentin e tij. Djaloshi zhvillohej shkëlqyeshëm. Në ndërkohë, ai ka diplomuar në studimet e DrejtësIsë dhe ka pranuar proteza të reja të krahëve.
Por, tani është krijuar një situatë e palakmueshme e cila e ka shqetësuar mjekun gjerman, shkruan me tëj gazeta, përcjellë „Shtegu.com“. Përkundër kualifikimit të tij të mirë, ai nuk ka mundur të gjejë punë në Shqipëri. Kjo nuk qëndron vetëm në faktin e ekonomisë së dobët shqiptare, por edhe në diskriminimin e madh të personave në gjendje të tillë siç është jurisiti i ri shqiptar.
Ardhmëria e Izmirit, për Dr. Röll dhe shoqatën është shumë e rëndësishme. „Për Izmirin jam bërë paksa si prind“, pohon Dr. Röll. Për këtë arsye, ai dhe shoqata do të përkujdesen që Izmiri mund të fillojë ti marrë këmbët në këtë profesion. Përmes Odës tregtare gjermano-shqiptare në Shtutgart, ai do të mund të fillonte karrierën e tij si jurist, shpreson Dr. Röll. Mjeku 87-vjeçar është i mendimit se fillimisht Izmiri do të duhet ta mësojë gjuhën gjermane dhe të vendoset në Gjermani, ndërsa për këto nevojiten të holla.
Izmir Hysenaj, i cili në çdo katër vite ka nevojë për proteza të reja, iu është mirënjohës për së tepërmi mjekut gjerman dhe anëtarëve të shoqatës Lions-Clubs. „Ju falënderoj nga zemra“, ka shkruar djaloshi shqiptar. „Përmes Dr. Röll dhe miqve të tij, mua më është dhuruar një jetë e re“. Viteve të kaluara, anëtarët e shoqatës kanë qenë përkrahësit më të mëdhenj të Izmirit. „Ju jam shumë mirënjohës të gjithëve për ate që bënë për mua“, thotë Izmiri. Kryeatri i shoqatës, Alois Haggenmüller nënvizon se Izmirin asnjëherë nuk do ta lënë të vetëm. „Do të përkujdesemi edhe më tej që djaloshi të fitojë një perpsektivë profesionale“. Shoqata në fjalë do t`i marrë përsipër shpenzimet e kursit të gjuhës gjermane dhe banimit. Në ndërkohë, shoqata ka edhe projkete të tjerë dhe duhet shqyrtuar mundësia e financimit të Izmirit. Ai është duke shpresuar se lexuesit gjermanë, të cilët edhe me herët e kanë furnizuar Izmirin me proteza të reja, edhe kësaj radhe do ta dëshmojnë humanizmin e tyre. Në ndërkohë, shoqata dhe donatorët e ndryshëm, deri më tani kanë shpenzuar më tepër se 50 mijë euro për Izmirin.
Ai beri buje me deklaraten e tij se kishte nje projekt për të shpallur Libofshën Principatë. Eshte fjala per Jarl Ale de Basseville i cili ishte në emisionin “360 Gradë” të Artur Zhejit edhe foli për marrëdhëniet e tij të habitshme dhe të lulëzuara me femrat, në botë dhe në Shqipëri…
Jarl Ale de Basseville:Femra në traditën time nuk ka asnjë ndryshim nga mashkulli, pavarësisht gjithçkaje. Çfarë është traditë vikinge dhe çfarë është shumë për të qeshur është se femrat kanë më shumë fuqi se meshkujt. Ato mund të vrisnin meshkujt vetëm sepse një djalë mund të bënte diçka të keqe. Në traditën vikinge është e njëjtë, mund të jetë një princ mashkull dhe një princeshë femër. Personalisht mendoj se meshkujt duhet që ti mbrojnë femrat.
Zheji: Je martuar shumë herë, të kanë ikur apo i ke lënë?
Jarl Ale de Basseville: Është e komplikuar. Së pari jam martuar kur kam qenë 9 vjeç e gjysmë me një vajzë 7 vjeç e gjysmë. Unë e anullova më pas dasmën përmes Vatikanit por kjo nuk do të thotë se nuk e respektova atë. Unë nuk i lë femrat, thjesht jetoj jetën time.Nuk jetoj shumë në shtëpinë time. Unë jam ai lloj djali që mund të qëndrojë në shtëpinë e tij vetëm dy herë në muaj, të jetosh me mua është gati e pamundur. Asnjëherë nuk ju kam bërë asgjë të keqe atyre.
Është 10 gusht i vitit 1929, një ditë e nxehtë në qytetin bregdetar të Durrësit.
Nga Parisi, kërcimtarja e kabareve Tanja Visirova, falë një kontrate të firmosur me Lalë Krosin, ka mbërritur në Shqipëri, një vend që nuk e kishte shkelur kurrë më parë.
Sipas asaj që i kishin thënë duhet të kërcente “në teatrin mbretëror të Tiranës për Ahmet Zogun, mbretin e shqiptarëve”.
Por e mbajtën në Durrës në një rezidencë ku Zogu do t’i shprehte më pas dashurinë.
Ata jetuan bashkë nga viti 1929, deri në vitin 1933.
Rrëfimin e Tanjas e ka sjellë diplomati dhe publicisti Idajet Hoxha për gazetën “Dita”.
Visirova ka shkuar në ambasadën shqiptare në Francë, ku Hoxha ishte Sekretar i Parë dhe Konsull i Përgjithshëm, e më pas janë bërë miq dhe janë takuar shpesh.
Tanja bëri përpjekje pranë kësaj ambasade në vitin 1977 për t’ju lidhur një pension nga shteti shqiptar si ish-grua e mbretit Zog dhe u interesua për 10 ha tokë në Durrës që Ahmeti ia kishte dhuruar me dokument.
Problemin e ndoqi pikërisht diplomati Hoxha, por pa rezultat.
Rrëfimi i diplomatit bazohet në pohime të vetë Tanjës. Hoxha thotë se babai i saj ishte polak dhe nëna rumune.
Ai tregon momentin kur Visirovën e sollën përpara Ahmetit:
Zogu e priti si i magjepsur. E pyeti për një histori personale të saj. Më pas nxori një dosje dhe i thotë: “Ju duhet të dini Tanja, unë ju njoh mirë. Ju kam parë kur kërcenit në Folie Berger. Erdha të të shikoja në mënyrë të fshehtë. Veç kësaj, qëndrimi im në Paris ishte shume i shkurtër’. Më pas ai i tregoi fotografi të Visirovas dhe një hetim të tërë policor, duke shtuar: “Detektivët e mi ju kanë ndjekur. Na duhej të njihnim opinionet tuaja politike. Të mësonim mënyrën e jetesës!’…
Në takimin tjetër Visirova i tregon kontratën. Pasi e lexoi, Zogu i tha:
Këta janë hajdutë. Kam thënë të bëjnë një kontratë për 25 mijë, ata e kanë bërë për pesëmbëdhjetë mijë franga”. Zogu ishte shumë i egërsuar ndaj ministrave të vet, të cilët, siç thoshte, e vidhnin. Çmimet e të gjitha sendeve që i kishin blerë Tanjas, ishin katërfishuar, ose ishin pesëfishuar në fatura”.
Hoxha thotë se sipas rrëfimeve të Visirovës “në fund Ahmeti arriti ç’ka dëshironte, por vetëm pas një muaji”.
Ja si shprehet Tanja për marrëdhëniet intime me Zogun:
Besoj se e kam çuditur, madje jo në pak gjëra. Vinte të më takonte në Durrës, hanim bashkë. Kaloja pasditen me të. Të dy bënim plazh me kostume të rregullta banje. Nuk bëhej fjalë të bënim not nudo megjithëse ia kërkova disa herë. Protokolli parashikonte dhe orët tona të dashurisë. Dashuria bëhej në të njëjtën orë. Zogu, nuk ishte një qenie e ndezur me pasion, por më dashuronte, kishte dobësi të madhe për mua. Por protokolli, kotësitë e funksionit të tij, merrnin frenat dhe i vinin nën kontroll te gjitha gjërat e tjera”.
Për shkak të Tanjës, e bija e Shefqet Verlacit që flitej se do fejohej me Ahmet Zogun iu largua atij.
Kur shkuan nga Durrësi në Tiranë, Visirova njohu familjen e Ahmetit, shtatë motrat dhe nënën. Armiqësia e tyre ndaj saj ishte e menjëhershme.
Ajo rrëfen:
Unë isha jashtë shijeve të motrave të mbretit. Nuk kisha prirje të njëjta për gjëra të kota. Ndërsa e ëma e detyroi Zogun t’i premtonte se asnjë herë, sa të qe gjallë ajo, ky nuk do të merrte për grua, një vajzë që nuk ishte myslimane”.
Zogu e pyeste shpesh për burrat e tjerë në jetën e saj. Visirova tregon:
Unë kam qenë një grua që mbante marrëdhënie të shumta me meshkuj, por nuk kam qenë nga ato që u japin të pijnë dy tre gota dhe dorëzohen. Për mua dashuria është një festë intime. Që t’i hapem dikujt duhet që ai të jetë edhe miku im veç të tjerave. Zogu nuk diti të zgjonte tek unë këtë ndjesi, në fakt as në dashurinë fizike nuk më kënaqi kurrë.
Një natë pësova një krize apandesiti. Kërkova mjekun. Kur erdhi Zogu në mëngjes me pyeti: ’Mjeku të pa të zhveshur?! Të preku?’. Unë u tërbova dhe i thashë: ’Ju mbaheni për europian por ju thoni gjëra që vetëm një orientali i vijnë në mendje. Sa për zhveshjen, i gjithë Parisi më ka parë të zhveshur, ministrat e tu, deputetët me kanë parë lakuriq, ndërsa tani që u sëmura, qenka e ndaluar të më vijë një mjek të më vizitoje!?”
Tanja u zhduk pak përpara takimit të fundit me Idajet Hoxhën, pak pasi ishte botuar një libër kujtimesh ku ajo kishte përmendur raportet me Ahmet Zogun.
Hoxha rrëfen:
Në ambasadë Tanja Visirova kishte lënë një numër telefoni dhe një adresë në Vens, rreth 70 km në veri të Nicës. Disa km para se të futem në qytet, bëra një telefonatë. Në telefon u përgjigj dikush tjetër që më tha se Visirova ishte larguar nga ajo adresë. I thashë shoferit të shkonim gjithsesi aty.
Pronarja më tregoi se disa ditë më parë aty kishin shkuar dy burra, rreth 60-vjeç. Të veshur mirë, me kravata e kostume të markës ‘Mark & Spencer’. Debatuan gjatë me Tanjën”. Kuptova që e kërcënuan, dëgjova të flitej për një libër, për diçka të keqe që kishte bërë, por jo më gjatë.
Pas kësaj, Tanja, iku me gjithë bagazhet e saj. Nuk më la adresë” – më tha pronarja e godinës.
Pikërisht, ato ditë ishte botuar një libër për Tanja Visirovën ku flitej edhe për bashkëjetesën e saj 4-vjeçare me Ahmet Zogun. Prej asaj kohe nuk u bë më e gjallë”.
Sipas informacioneve që Hoxha mblodhi më pas, kërcënuesit duhet të ishin njerëz të Ahmet Zogut.
Një vajzë e re, përfaqësuese e komunitetit rom, ka treguar të gjithë kalvarin e vuajtjeve që ajo dhe familja e saj kanë përjetuar, sakrificat për të mbijetuar dhe përfunduar shkollën. Historinë e saj, kjo vajzë e ka ndarë në emisionin “E Diela Shqiptare”, ndërsa ajo është dëgjuar nga Kryeministri Rama.
Nuk dihet ende se çfarë e lidh Kryeministrin me këtë histori. Ndoshta gjendja e komunitetit rom dhe historia e rrëfyer nga vajza e re, mund të shërbejë si një këmbanë për Qeverinë, veçanërisht përsa i takon kujdesit ndaj fëmijëve, që mundohen të mbijetojnë duke lypur apo duke mbledhur mbeturina.
Nga publikimi i fundit i një dokumenti sekret të Degës së Punëve të Brendshme të qarkut të Elbasanit, del nje histori tronditese, qe pak kush mund ta besoje.
Bëhet fjalë për dokumentin që i përket vitit 1958. Në të thuhet se ka qenë vetë shefi i Degës, Qatip L., i cili bashkë me një person tjetër me emrin Nevruz, kanë kryer veprime seksuale me një vajzë minoritare nga Gjirokastra, me emrin Fotini.
Ngjarja duket si një skenar filmi me histori perverse, me një mori ndodhish e episodesh, të cilat fillojnë e mbarojnë me skena përndjekjesh e përdhunimesh, me skenarë të ideuar nga shefi i degës. Në dokumentin e bërë publik tregohet shumë pak nga ajo që ka ndodhur në të vërtetë
Në muajin korrik 1957, kapiten Qatipi ka marrë një vajzë imorale (minoritare) e quajtur Fotini nga Gjirokastra, me të cilën ka pasur lidhje edhe më përpara dhe së bashku me kushëririn e tij, Nevruz B., e çojnë nga rruga e trenit dhe aty bëjnë aktin.
Një herë tjetër po këtë femër e kanë thirrur në zyrë me pretekstin për t’i kontrolluar dokumentet, ku kanë mbajtur gjoja njëfarë procesverbali dhe pastaj e kanë nxjerrë jashtë dhe në afërsi të Degës së Brendshme, Qatipi dhe Nevruzi kanë kryer marrëdhënie seksuale me të”.
