Histori

Hyjrie Berisha del të kërkojë lëmoshë çdo ditë për të mbijetuar. Ajo jeton në një lagje të varfër të komunitetit rom dhe egjiptian në Lezhë.

“Më vjen turp të lyp në Lezhë, jam 51 vjeç, shkoj nëpër katunde”, shprehet Hyjrie Berisha.

Nëpër fshatra ajo del për të mbajtur me bukë veten, djalin e vogël dhe vajzën me të cilët jeton në një dhomë te vetme. Dhomën tjetër e ka bashkëshorti me të cilin është ndarë. 5 fëmijët e tjerë janë të martuar.

“Po me dha motra një copë bukë, ha po më la pa bukë, rri se s’kam. Kujt i del 30 mijë lekë. Gjithë Lezha më ka ndihmuar kur ma shkeli gocën makina, më japin makarona, gjëra po unë s’kam ku t’i gatuaj”, thotë 51-vjeçarja.

Hyjria merr një ndihmë sociale prej 3 mijë lekësh në muaj. Siç mund ta llogarisë çdokush kjo shumë as për bukën thatë mezi del. Më ndihmë jeton dhe ndihmë kërkon sërish edhe pse s’ka më shpresa.

Në lagjen “Skënderbeg” të Lezhës janë shumë si ajo ku jetohet falë bujarisë së të tjerëve dhe ku ndihma e shtetit asnjëherë nuk mjafton. /Top Channel

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=yGCxh6Zzdhk?ecver=1]

Një dokumentar rreth një refugjati sirian i cili jeton në Gjermani me asistencë shtetërore, së bashku me dy bashkëshortet dhe gjashtë fëmijët e tij, ka zemëruar mbarë vendin, pasi poligamia është e ndalur me ligj.

Ai ka edhe një grua të tretë, të cilën planifikon ta marrë shpjet në Gjermani.

Dokumentari i “Spiegel” u transmetua gjatë fundjavës, duke treguar historinë e 32-vjeçarit Ahmed A. i cili u largua nga lufta në Alepo të Sirisë, në vitin 2015.

Pasi u arratis bashke me familjen e tij të madhe, ai gjeti një strehë të sigurt në Schlesëig-Holstein, në Gjermaninë veriore.

Siriani me dy gra jeton në një shtëpi dykatëshe të siguruar nga bashkësia.

Pavarësisht se poligamia është paligjshme në Gjermani, Ahmedi mori edhe gruan e dytë në shtëpi, pasi ajo është nëna e katër fëmijëve të tij.

Ahmedi gjithashtu ka një grua të tretë në Siri, por u tha gazetarëve me shaka se shtëpia duhet të ishte më e madhe që të marrë edhe atë me vete.

Madje Ahmedi ka deklaruar se qëllimi i tij është të ketë katër gra dhe dhjetë fëmijë.

“Do shpall gjendjen e jashtëzakonshme, do ketë gjakderdhje nëse populli del në rrugë”.

Keshtu ka thene Ramiz Alia mbremjen e 20 shkurtit te vitit 1991, e kete e ka risjelle edhe me dokument historiani Kastriot Dervishi, per te gjithe ata qe duan te njohin historine. Dje ishte 27 vjetori i rrezimit te bustit te diktatorit Enver Hoxha.

Nga Kastriot Dervishi

R.Alia në mbrëmjen e 20 shkurtit 1991: Do shpall gjendjen e jashtëzakonshme, do ketë gjakderdhje nëse populli del në rrugë.

Mbrëmjen e datës 20 shkurt 1991 u zhvillua takimi me pjesëmarrjen e përfaqësuesve të Partisë së Punës, Partisë Demokratike, Partisë Republikane dhe organizatave të masave si: Fronti Demokratik, Bashkimi i Rinisë Punës së Shqipërisë, Bashkimi i Grave të Shqipërisë dhe Bashkimi i Gazetarëve, në lidhje me gjendjen e tensionuar në vend. I pranishëm ishte edhe kryeministri Adil Çarçani. Mbledhjen kryesoi kryetari i Presidiumit të Kuvendit Popullor, Ramiz Alia, i cili ka deklaruar se do vendosë gjendjen e jashtëzakonshme në vend, duke i kërkuar popullit të mos dilte në rrugë se ndryshe do niste gjakderdhja. Dy takimet e mbrëmjes së 20 shkurtit nuk kanë qenë të njohura. Deklarimi i mëposhtëm i takon mbledhjes së parë.

Pjesë nga fjala hyrëse e Ramiz Alisë
“Unë kam dy gjëra: e para, unë do të vendos menjëherë gjendjen e jashtëzakonshme dhe për këtë do të shpall mobilizimin, sepse vandalizmat dhe gjërat më armiqësore që mund t’i bëheshin këtij populli nuk mund të tolerohen dhe nuk do të tolerohen. Këtë ta kemi të qartë.
Shpallja e gjendjes së jashtëzakonshme mund të bëhet mjet për të vendosur rregull, ashtu siç mund të bëhet edhe shkas për të derdhur gjak. Si duket, njerëz për të pirë gjak kanë nevojë.

Ky është një skenar i përpunuar dhe ata që e kanë përpunuar ne do t’i gjejmë. Kjo duhet të jetë e qartë që në situata të jashtëzakonshme do të qëllojmë në mënyrë të jashtëzakonshme. Në këto situata kërkoj nga ju vetëm një gjë, kërkoj që t’i bëni thirrje popullit të qetësohet e të rrijë brenda në shtëpi dhe brenda në qendra pune, ndryshe po doli në rrugë, do fillojë gjakderdhja. Këtë po jua them në mënyrë kategorike. Rreth kësaj çështjeje, desha ndonjë mendim nga ju, tjetër nuk kam asnjë për të diskutuar”.

Quhet Valdete Thoma, vuan nga një sëmundje e rëndë dhe pensioni i invaliditetit prej 14 mijë lekësh nuk arrin t’i mbuloje dot as mjekimin. Jeton në lagjen “1 Maji” në Vlorë, por i kane prere dritat për disa borxhe të vjetra të gati 10 viteve më parë dhe kjo e ka zhytur më thellë në mjerim.

“Kam 20 ditë që më është prerë energjia. Kam bërë një kërkesë te OSHEE dhe te ministria, por nuk më ka ardhur përgjigje. Këta të OSHEE-së më kanë hyrë nga muri, hajdutshe, për të më prerë energjinë”, thotë Valdetja.

Në shtëpinë e Valdetes, përvec errësirës mbizotëron dhe lagështia. Bashkëshorti i ka vdekur, ndërsa djali i vetëm punon ku të mundet. 70-vjeçarja thotë se kërkon borxhe te fqinjët, por dhe kjo nuk mjafton, ndaj dëshpërimi ka zëvëndësuar turpin dhe sot ajo kërkon ndihmë publikisht.

“Jam në gjendje të keqe, nuk jetoj dot më. Jam e sëmurë me tumor. As për ilaçe nuk më del. Më vjen prapë fatura 27 mijë lekë, me çfarë ta paguaj? Ia kam thënë fatorinos, mos më vër aforfe. Po kalbem në ujë”, thotë e përlotur e moshuara.
Ligji nuk kursen, por as hallet. Në shtëpinë e Valdetes, dritat do të vijnë kur detyrimet të shlyhen, ndoshta me ndihmën e njerëzve të mirë që sigurisht nuk mungojnë.

Por, 70-vjeçarja nuk është e vetme në Shqipëri. Ndaj, bamirësia nuk është gjithnjë zgjidhja e fundit për të ndihmuar ata që jeta u ka marrë pak më shumë se të tjerëve.

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=KnVYfpOco9g]

Historia e parë në rubrikën “Ka një mesazh për ty”, te “E diela shqiptare”, ka sjellë në studio një baba të vuajtur, jeta e vështirë e të cilit i lexohet në portret. Kjo është historia e Halimit, babait i cili si çdo prind, nuk reshti kurrë së sakrifikuari për fëmijët e tij.

Në studio ai ka thirrur të birin, Flamurin, i cili është viktimë e vesit të bixhozit dhe alkoolit. Pavarësisht këmbënguljeve të shumta të Halimit, Flamuri i ka mëshuar edhe më shumë veseve të tij, duke lënë pas dore gruan, fëmijët dhe babain i cili shpreson dhe këmbëngul që jeta e të birit të marrë një rrjedhë tjetër, duke ia bërë publikisht këtë kërkesë.

Halimi: Unë jam Halim Kapri nga Pogradeci, lindur dhe rritur atje. Historia ime është pak e trishtë. Si fillim në vitin ’93, ndërtova shtëpi në fshat, me duart e mia për qejfin tim, për të jetuar atje.

Ardit Gjebrea: Shkonte gjithçka mirë…

Halimi: Në vitin 2005, një fatkeqësi për mua, një rrëshqitje masive e tokës, një hektarë e gjysmë, brenda natës, u gjenda nja 10 metra poshtë me gjithë shtëpi brenda. Zgjohem në mëngjes, nuk i besoja vetes, nuk po i besoja syve. Gjatë natës nuk ndjeva asgjë kur rrëshqiti toka. U detyrova erdha në Durrës, u rritën kalamajtë, dy djemtë. Vetë isha në punë, kam punuar gjithë kohën në ndërtim. U shpërngula nga Pogradeci në Durrës me duar në xhepa, s’kisha asgjë me vete. Në 2010, martova djalin e parë, i tretë nga fëmijët, Flamur e quajnë.

Ardit Gjebrea: Të cilin e ke thirrur sot këtu.

Halimi: E martova, për një shkak sepse filloi të merrej me lojra fati me alkool. Linte punën, ikte. Mua nuk më pëlqente sepse isha përpjekur t’i rrisja ndryshe. E shikoja që nuk ishte në rrugë të mbarë, i flisja, herë më kuptonte, herë s’më kuptonte, herë bënte sikur s’dëgjonte, herë ulte kokën…

Filloi edhe alkoolin, punonte një muaj të tërë pastaj e merrte paratë, i fuste atje, pas 24 orësh bëhej i gjallë.

Ardit Gjebrea: Ku i fuste paratë?

Halimi: Në loto. Luante bixhoz, filloi edhe alkoolin, ishin të dyja ato që unë urreja më tepër. Ka shpenzuar në loto rreth 35 milion lek që për mua janë shumë, jashtëzakonisht shumë. Për punëtor është një punëtor që s’ka shok, po ashtu edhe specialist. Nuk arrija ta shkëpusja dot nga ai ves, herë me të mirë, herë me të keq…

Nuk donte t’ia dinte as për nuse as për fëmijë, se u bë edhe me një fëmijë pas një viti.

Ardit Gjebrea: Sa fëmijë ka Flamuri?

Halimi: Tani ka tre fëmijë, dy vajza, një djalë.

Ardit Gjebrea: Bashkëshortja i ka folur?

Halimi: Jashtëzakonisht i flet, madje që të jem i sinqertë, në korrik të vitit 2012, u shkëput nga nusja, u ndanë gjashtë muaj. Kisha shkuar në fshat, për të vjelë qershitë që kisha mbjellë vetë, vij në shtëpi marr vesh që janë ndarë.

Siç tregon edhe babai i tij, edhe sot e kësaj dite situata është po e njëjtë. Flamuri është ende viktimë e vesit të bixhozit dhe alkoolit, ndërkohë që ka lënë pas dore të shoqen dhe fëmijët. Halimi ka ardhur në studion e së dielës shqiptare t’i kërkuar që të heqë dorë nga veset e tij dhe të kujdeset për fëmijën e vogël që e ka edhe të sëmurë me sindromën down.

Mesazhi në studio:

Flamur, sido që kanë shkuar gjërat deri më tani, do t’ia lëmë së shkuarës. Sot nga ty unë kërkoj që të shkëputesh në mënyrë kategorike, nga lojrat një, nga alkooli së dyti, dhe të bësh letrat e Kempit për djalin e sëmurë. Asgjë nuk të kërkon babi tjetër, puno, jeto për vete.

Flamuri: Unë po mundohem shumë të siguroj letrat për djalin por e kam shumë të vështirë. Sa për alkoolin dhe bixhozin, si gjithë të tjerët, nuk është se e teproj…

Ardit Gjebrea: Kur është njeriu beqar, ndodhin gjëra dhe ikin me beqarinë, dhe në momentin që martohesh, ka një përgjegjësi njeriu, ndaj bashkëshortes, pastaj bëhesh me fëmije dhe disa gjëra duhet të ndryshojnë apo jo? Fillojmë nga gruaja që meriton kujdesin dhe gjithë dashurinë. Ato para që t’i bën i bën me gjak, por babait nuk i mbushen kot sytë me lot. Ai një ditë nuk do jetë më se ky është ligji i jetës, kështu do ta mbash mend…?

Pas ndërhyrjes edhe të moderatorit Ardit Gjebrea, duket se Flamuri u ndërgjegjësua për përgjegjësitë dhe situatën e familjes së tij. Ai premtoi se nuk do të konsumonte më alkool, do të braktiste vesin e bixhozit dhe do të kthente sytë nga bashkëshortja e tij dhe fëmijët të cilët kanë aq shumë nevojë për presencën dhe rolin e babait në shtëpi./tvklan.al

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=pSUEGZStxYM]

Edhe pse politikanët shpesh i harrojnë vuajtjet dhe torturat e tyre, shqiptarët e Çamërisë vazhdojnë të ndjejë mbi supe peshën e rëndë të maskrave me të cilat janë përballur.

Halide Mergjyshi, e njohur nga të gjithë si gjyshe Mana, ka rrëfyer për herë të parë si i vranë të vëllanë dhe arratisjen drejt Shqipërisë për mos t’u kthyer më kurrë në shtëpinë ku u lind dhe ku kaloi 15 vitet e para të jetës.

Në një intervistë me Luela Myftarin, ajo ka treguar sesi ushtarët greke pushkatoni burrat dhe pamjet e tmerrshme të grave shtatzëna që hidheshin nga shkëmbinj për mos të rënë në duart e tyre.

Mban mend kur ke ardhur në Shqipëri?

Sigurisht, që e mbaj mend. Nuk është një kujtim që të largohet as duke shkundur kokën e as duke u plakur. Ishte nëntori i vitit 1944 kur kemi ardhur në Shqipëri, nga Saranda, në Qafë Botë. Mbaj mend si kemi ecur me këmbë zbathur, jo vetëm unë, por shumë si unë.

Datën e saktë nuk e mbaj mend. Kam qenë 16 vjeç dhe ditët e fundit në vendin ku linda dhe ku kisha kaluar deri atëherë jetën time kanë qenë të ngarkuara dhe me ngjarje të tmerrshme.

Kur mbërritëm në Shqipëri dhe duhet të regjistroheshim, shumë prej nesh, të mbijetuarve nuk mbanim mend as ditëlindjet tona.

Shumica e çamëve kanë një ditë lindjeje tjetër nga ajo e vërteta. Unë njoh shumë çamë që e kanë ditëlindjen për Vitin e Ri, më 31 dhjetor sepse kështu janë regjistruar, pasi nuk mbanin mend ditëlindjen e tyre.

Nuk është e thjeshtë të ikësh nga shtëpia me rrobat e trupit dhe të vetmen gjë që mund të marrësh nga vendi yt është një gur.

Unë as një gur nuk e kam nga vendi im, por shumë prej nesh e kanë marrë një gur nga strehëza e tyre.

Dikush merrte një grusht dhe, të tjerë puthnin tokën, gratë që ishin pa burra dhe fëmijë pranë qanin me ulërima sepse papritur e panë veten vetëm, ndërsa të tjerat që kishin pranë dikë nuk nxirrnin asnjë fjalë nga goja, por vetëm tundnin kokën. Unë nuk thoja asgjë, ashtu sikurse nuk mora dot asgjë. Thjesht kam ecur orë të tëra për të mbërritur në Shqipëri.

Si ju tradhtuan?

Mua më vranë vëllanë, përpara syve. Në mëngjes herët. Isha 16 vjeç, ndërsa ai ishte 21.

Nuk do ta harroj kurrë atë skenë, madje as shumë nga ato që pashë më pas, gjatë rrugës për në Shqipëri. Nuk i harroj ulërimat që atë ditë vinin nga kati i parë, kur ushtarët grekë kishin shqyer derën dhe kishin rrëmbyer gjërat më me vlerë.

Florinjtë që kishin në vath grave ua tërhoqën nga veshi duke i çarë. Ndërsa meshkujt i mblidhnin të gjithë bashkë për t’i pushkatuar në oborr. Mua vëllanë ma vranë brenda në shtëpi.

E ata që i vrisnin brenda shtëpi edhe i prisnin, përveçse i pushkatonin.

Sepse tortura ishte në sytë e familjarëve që e shihnin mishin të hidhej në zjarr. Që atë mëngjes që na zgjuan britmat, kam parë e dëgjuar histori që mendja e të rinjve sot mund edhe të mos i pranojë.

Histori të tjera të trishta kam dëgjuar edhe kur mbërrita në Shqipëri. Ashtu sikurse mua më vranë vëllanë përpara syve të tjerëve u kishin vrarë e prerë nënën, babanë, burrin e fëmijën, u kishin rrëmbyer florinjtë duke i premtuar se do t’i mbronin në bodrum dhe pastaj i kishin dorëzuar vetë te ushtarët grekë duke i tradhtuar.

Çfarë ke parë rrugës për në Shqipëri?

Gra shtatzëna që hidheshin nga shkëmbinj, hidheshin në humnera për t’i shpëtuar thikave dhe shpatave të atyre.

Ndonjëra që nuk vraponte dot, përjetonte… Ç’të të them, i kanë nxjerrë fëmijën nga barku vetëm me një shpatë të vogël.

Kam dëgjuar baballarë që i mbanin në kampe pas hekurave dhe shihnin vajzën që përdhunohej e ulërinte se nuk dinte ç’të bënte. Këto nuk harrohen lehtë. Por, sërish dëshiron të shohësh shtëpinë tënde.

Nuk më lejon kush të vete edhe një herë përpara se të vdes. E kam të ndaluar, thua se kam vrarë unë dhe jo më kanë vrarë ata.

Dëshiron vërtet të shkosh në një shtëpi ku ke vetëm kujtime të këqija?

Po, edhe një herë në tokën time, aty në oborrin ku mblidhnim ullinjtë, ku luanim… Edhe burri im kishte histori të tmerrshme në Çamëri dhe deri në fund të jetës së tij e kishte vendosur që të mos kthehej më kurrë aty, por unë jo.

Nuk e di nëse do të doja të jetoja aty, por ama të shkoj kam shumë dëshirë. Po ja që nuk më lejohet edhe tani pas 70 vjetësh. Kam lindur në një vend ku nuk mund të shkel dot.