Histori

80-vjetori i fillimit të Luftës së Dytë Botërore/ Meta në Varshavë: Shqipëria, solidaritet për forcimin e paqes

Presidenti Ilir Meta mori pjesë në ceremoninë kujtimore të 80-vjetorit të fillimit të Luftës së Dytë Botërore, e cila u zhvillua në Varshavë

“Shumë i nderuar të merrja pjesë sot në Varshavë, në ceremoninë e 80-vjetorit të fillimit të Luftës së Dytë Botërore, me ftesë të Presidentit të Polonisë, Andrzej Duda.
Përulje përpara dhjetëra milionë viktimave, heronjve e dëshmorëve që humbën jetën në emër të lirisë e dinjitetit njerëzor, pavarësisë e sovranitetit, gjatë tragjedisë më të madhe që ka njohur njerëzimi”, bënë të ditur Presidenti Meta.

“Bashkë me shumë krerë shtetesh, shprehëm solidaritetin për forcimin e paqes dhe ndërtimit të një botë më të mirë, që në themel duhet të ketë lirinë, respektimin e të drejtave të njeriut dhe besimin e ndërsjellë. Të gjithë së bashku të punojmë për lirinë, paqen dhe dinjitetin njerëzor, që tragjedi të tilla, të mos përsëriten kurrë më”, thekson Meta.

“Të bëjmë çdo përpjekje për të mbrojtur çdo ditë vlerat e demokracisë dhe lirisë, që na bashkojnë me NATO-n dhe Bashkimin Europian. Shqipëria ishte viktima e parë në Europë e kësaj murtaje të njerëzimit, duke kaluar me kurajë sakrifica të jashtëzakonshme, që nga dita e parë e pushtimit, 7 prillit 1939, deri në ditën e fundit të çlirimit të Europës.
Krenar për kontributin dhe qëndresën heroike të popullit tonë në luftën ndaj nazi-fashizmit”, theksoi Meta.atsh

80-vjetori i fillimit të Luftës së Dytë Botërore/ Meta në Varshavë: Shqipëria, solidaritet për forcimin e paqes Read More »

Kuptimi i emrit të Kishës së Marmiroit!

KUPTIMI I EMRIT TË KISHËS SË MARMIROIT
Nuk ka fakte, ka vetëm interpretime. ( Fidrih Niçe)

Shkruar nga Xhevdet Hoxha

I shtyrë nga një artikull me autor Ilirjan Gjika që flet për ndërtimin dhe historinë e Kishës së Marmiroit, por edhe nga një mendim i arkeologut austriak Karl Paç (Karl Patch 1865-1945) në vitin 1900 mbi origjinënë e emrit të kësaj kishe, po shfaq edhe unë mendimin tim rreth këtij argument.
Për këtë, po jap në fillim citimin e fjalëve të Karl Paç sipas wikipedias.

‘Është e çuditshme se kjo kishë sot nuk e ruan emrin e saj të dikurshëm. Sipas traditës kristiane çdo objekt kulti ka emrin e tij i cili është marrë nga panteoni i apostujve, Maries, shenjtorëve dhe martitëve kristianë.’ Këtë gjë profesori dhe studiuesi vjenez e konstatoi në 1902, vit në të cilin e vizitoi kishën dhe vuri re se kleri e kishte braktisur dhe nuk ishte në gjendje të mire e funksionale.

Më pas Karl Paç tekson: – Por më e çuditshme është fakti se vendasit e quajnë Kisha e Marmiroit, ndoshta kisha e bardhë, nga latinishtja marmoreus (i mermertë), i bardhë si mermeri, për shkak të ngjyrës së gurëve me të cilët është ndërtuar.’
Megjithatë përreth këtij objekti ndeshim edhe toponimin /Dukat/ (lat. Duko)= ngre, çoj, dmth vend I ngritur, i lartë. Më pas autori i artikulli hedh një tjetër ide: -Po tu hedhësh një sy manastireve ortodokse në Shqipërinë Jugperëndimore vë re se pjesa mbizotëruese e tyre mban emrin e Marias, nënës së Jezusit. Këtë e shohim te manastiri i Ardenicës (Lushnje), i Apolonisë (Fier), manastirin rrënojë të Ballshit, manastirin e Zvërnecit. 

Autori Ilirjan Gjika duke iu referuar austriakut Karl Paç thotë se është e çudtshme që kisha nuk mban sipas traditës emra të apostujve sikurse nënvizojnë edhe arkeologët shqiptarë A Meksi, Pirro, Thomo, etj. Mandej na orienton tek vedësit të cilët e quajnë Kisha e Marmiroit.

Ai e mbyll artikullin me hipotezën se kisha e këtij manastiri ka mbajtur dikur emrin e Marias, por vendësit ia kanë ndryshuar emrin e vërtet Pasi i lexova me vëmendje këto mendime unë me modesti ju hedh hipotezën se kjo kishë, ashtu si simotrat e saj përgjatë bregdetit nga Shkumbini deri në Himarë, mban emrin e Maries dhe ja pse:
Së pari kjo kishë është ndërtuar pranë një fushe dhe kjo lidhet me faktin se në traditën kristiane Maria është mbrojtësja e bujqësisë.
Së dyti unë nuk mendoj se popullsia vendase është larguar aq shumë nga ndjeshmëria fetare, kristiane në emërtimin e një kishe a manastiri të ndërtuar në shek. XII në afërsi të kishës më të famshme të Orikut (pjesë e Peshkopatës së Orikut dhe e qëndrës Administrative tëAmantias deri në shek. VI, e.r, kur u rrafshua nga barbarët dhe u rindërtua në shek. IX.

Së treti, fjala /marmiro/ është fjalë shqipe, ndërsa /marmoreus/ është latinisht, që do të thotë mermer dhe kjo e dyta nuk bëhet dot si e para sepse zanorja /o/ nuk bëhet asnjëherë /i/. Prandaj studiuesi austriak nuk e gjen dot në latinisht fjalën /marmiro/ dhe e përshtat atë me fjalën /marmoreus/
Në gjuhën shqipe kjo fjalë zbërthehet në dy njësi linguistike: marmiro= mar(ë) + miro.

Fjala /marë/ në zonat e Jugut të Shqipërisë është emri i Maries, nënës së Jezusit, ndërsa fjala /miro/ në fjalorin e shqipes (1980) do të thotë ‘vaj i shenjtë’ me të cilin prifti miros, bekon duke i lyer me vaj besimtarët e vet. Pra, marmiro= Maria e mirosur, e bekuar, e shenjtëruar.

Varianti i dytë i kësaj fjale të shpjeguar përmes shqipes është: mar=marr(ë), pra folja /marr/ ku njëra /r/ ka rënë dhe miro= bekim, pra ‘marmiro’ dmth ‘marr bekimin’, ose kisha e bekuar, kisha e bekimit.
Si përfundim kjo falë e gjen shpjegimin e vet me anë të gjuhes sonë, gjuhës shqipe dhe në thelb ruan traditën kristiane në vënien e emrave të objekteve të kultit të asaj periudhe..

Kuptimi i emrit të Kishës së Marmiroit! Read More »

Wired: Bunkerët e Shqipërisë dëshmia e triumfit mbi nënshtrimin

Më shumë se 750 mijë bunkerë ushtarakë mbinin dikur anembanë Shqipërisë, një vend i vogël ballkanik i Europës Juglindore me sipërfaqe prej vetëm 28 748 kilometrash katrore, shkruan Laura Mallonee, e revistës së njohur amerikane ”Wired”, e përmuajshme që fokusohet në faktin se si teknologjia ndikon në kulturë, ekonomi dhe politikë.

”Bunkerët u ndërtuan nga diktatori komunist Enver Hoxha, i cili sundoi për 40 vjet pas Luftës II Botërore duke besuar se armiqtë mund ta sulmonin nga çasti në çast. Kjo në fakt nuk ndodhi kurrë. Më vonë, krejt pa zhurmë, qytetarët i përdorën vendstrehimet e luftës për të tjera qëllime si për të strehuar bagëtitë, akomoduar turistët ekskursionistë apo për të shitur ushqime të shijshme.

Fotografi britanik Robert Hackman ka fiksuar imazhe të 250 prej tyre gjatë udhëtimeve të tij anembanë Shqipërisë në dekadën e fundit. Ato shfaqen në librin e titulluar “Metamorfoza: Ripërdorimi i Bunkerëve Shqiptarë të Epokës Komuniste”, një botim për të cilin ai shprehet se është “një dëshmi e triumfit popullor mbi shtypjen dhe nënshtrimin”.

“Dëshira ishte që ta regjistroja këtë kapitull kalimtar të historisë shqiptare”, shprehet ai, “dhe për të bërë të njohur jo vetëm bunkerët, por edhe popullin shqiptar dhe vendin e tyre në sytë e një audience më të gjerë”.

Bunkerizimi i Shqipërisë ishte një sipërmarrje 2,2 miliardë dollarëshe e nxitur nga izolimi ekstrem i vendit. Hoxha, vartësit e të cilit e quanin “forca e vetme”, mori kontrollin e vendit në vitin 1944, duke ndërtuar një formë fanatike të komunizmit, që nuk krahasohej me asnjë aleat tjetër. Në vitin 1968, ai doli nga Traktati i Varshavës, që ishte një kundërpërgjigje e Moskës ndaj NATO-s, ndërsa ftohu dhe tendosi marrëdhëniet me ish-Bashkimin Sovjetik, ish-Jugosllavinë dhe Kinën. Pa asnjë vend aleat, ai u mbyll në bunkerë. Gjatë gjithë periudhës mes viteve 1970-’80-të, fabrikat prodhuan blloqe dhe kupola betoni të përforcuara me çelik për vendstrehime, madhësia e të cilëve varionte nga një vendrojë për një ushtarë të vetëm në fortesa nëntokësore pesëkatëshe. Punëtorët përdorën traktorë dhe vinça për t’i ndërtuar bunkerët në plazhe, fusha dhe rrugë qytetesh anekënd vendit dhe qindra prej tyre humbën jetën në punë.

Pas rënies së komunizmit në vitin 1990, tokat ku ishin ngritur bunkerët iu rikthyen pronarëve të tyre të dikurshëm, të cilët u përpoqën t’i shfrytëzonin sa më mirë. Ata i shndërruan në gjithçka, nga qebaptore në salla bilardosh, siç ishte rasti i bunkerit që Hackmani pa në vitin 2001, ndërsa shërbente në Shqipëri si përfaqësues i Komisionerit të Lartë të OKB-së për Refugjatët.

“E dija se ishte temë e pazakontë dhe do të ishte një projekt i veçantë fotografik,” shprehet ai.

Por ishte viti 2008 kur ai nisi ta merrte seriozisht fotografimin e tyre. Pas fluturoi nga Londra drejt Tiranës, ai do të kalonte më shumë se dy javë duke udhëtuar anembanë vendit në kërkim të gjurmëve të kupolave prej betoni. Vendasit ishin në përgjithësi të lumtur që ai i fotografonte këto struktura, edhe pse nganjëherë vetëm pasi kishin kaluar së bashku një ditë duke pirë raki, një pije shumë e fortë alkoolike. “Kur ngrihesha të fotografoja rreth mbrëmjes, mezi rrija në këmbë,” rrëfen Hackman.

Ndërkohë që vazhdonte projektin e tij, Hackman vuri re se bunkerët po zhdukeshin në masë. Çmimet e metaleve për skrap ishin rritur me shpejtësi, shprehet ai, dhe shqiptarët e varfër përdornin lëndë shpërthyese dhe makineri industriale për shkatërrimin e bunkerëve. Ndonëse që atëherë qeveria i ka marrë nën mbrojtje, pasi ende i konsideron pronë publike, bunkerët vazhduan të shkatërroheshin. “Besoj se popullata vendase ka humbur mundësinë për të qenë mbrojtëse e kujtimit të atyre që kanë vuajtur nën regjimin e Enver Hoxhës, duke i mohuar vetes në të njëjtën kohë një burim të madh të ardhurash nga turizmi,” shprehet Hackman.

Sa u takon shqiptarëve, ata kanë opinione të ndryshme: disa janë të lumtur që shohin shkatërrimin e tyre, ndërsa të tjerë janë të një mendjeje me Hackman dhe kërkojnë ruajtjen e tyre. Në vitin 2012, studentët e universitetit ”Polis” në Tiranë ndërmorën projektin “Bunker me Mëngjes” (Bed and Bunker), një përpjekje për t’u shndërruar bunkerët në hotele me mëngjes për turistët. Projekti “Kërpudhat prej Betoni” krijoi gjithashtu hap pas hapi një manual lidhur me transformimin dhe ripërdorimin e bunkerëve. Në periudhën mes viteve 2014 dhe 2016, dy bunkerë të mëdhenj të nëndheshëm u shndërruan në muze, njëri prej të cilëve u dëmtua gjatë ndërtimit nga një grup protestuesish, që e shikonin muzeun si glorifikim të së kaluarës.

Enver Hoxha vërtet nuk jeton më, por duket se së paku disa prej bunkerëve të tij do të jenë aty përgjithmonë”, përfundon Mallonee për revistën amerikane ”Wired”./atsh

Wired: Bunkerët e Shqipërisë dëshmia e triumfit mbi nënshtrimin Read More »

Rama: Lufta Antifashiste e vendosi Shqipërinë në anën e duhur të historisë

Kryeministri Edi Rama, i pranishëm në ceremoninë e dekorimit të Shoqatës Kombëtare të Familjeve të Dëshmorëve, u shpreh se Partia Socialiste është e vetmja parti në vend që i ka mbetur besnik nderimit të Luftës Nacionalçlirimtare, duke theksuar gjithashtu se Lufta Antifashiste e vendosi Shqipërinë në anën e duhur të historisë.

Gjatë fjalës së tij, Rama tha se sakrificat e sotme, reformat e ndërmarra nga qeveria janë për shqiptarët dhe për brezin e ardhshëm.

“Ky 5 Maj ka një rëndësi të posaçme, sepse është 5 Maji i 75-vjetorit të çlirimit nga pushtuesit nazifashistë dhe dëshiroj t’ju informoj se nën drejtimin e zv/kryeministrit ka nisur puna për të përgatitur të gjithë kornizën e aktiviteteve në nderim të Luftës Antifashiste dhe në kremtim të 75-vjetorit të Çlirimit të Atdheut. Për ne Lufta Nacionalçlirimtare, ka qenë dhe mbetet një pikë e palëvizshme referimi. Dhe unë jam krenar, ashtu si gjithë ata që i përkasin familjes sonë politike, pasi PS është e vetmja parti e lindur pas rënies së regjimit komunist që asnjëherë nuk është lëkundur në detyrimin atdhetar, kombëtar, për nderimin e Luftës Antifashiste kombëtare”, – tha Kryeministri Rama.

“Nga ana tjetër, dua të nënvizoj shumë qartë se, për mua ka një vijë ndarëse midis Luftës dhe historiografisë pas Luftës. Janë dy gjëra të ndryshme dhe do doja që asnjëherë të mos ngatërronim atë që buron nga gjaku i pastër i dëshmorëve të Luftës Antifashiste, dhe atë që buron nga gjakderdhja e gjakut të pafajshëm të Pasluftës për shkak të një regjimi diktatorial, këto dy gjëra duhet të jenë të ndara dhe këto dy gjëra duhet të qëndrojnë të ndara”, – tha Rama.

“Ne në Luftën Antifashiste ishim në krahun e fituesit, në krahun e triumfuesve të luftës, ndërsa ajo që ndodhi pas Luftës s’mund të themi se ishte në krahun e duhur të historisë. Më vjen shumë mirë që sot jemi këtu për të rikonfirmuar përkatësinë tonë morale, shpirtërore, por dhe politike, të gjithë atë frymëzim që çoi në luftë një rini të tërë, dhe një popull të tërë dhe për të vlerësuar jo me fjalë të bukura, por me përpjekje dhe me vullnetin për të kaluar vështirësi të panumërta, amanetin e dëshmorëve të Luftës”, – tha Rama.

“Është pak, por e sigurtë se vlerësimi dhe shpërblimi për ata që janë më të moshuar, për brezin e tretë, për ata që kanë dhënë gjithçka kanë mundur dhe kanë marrë pas, shumë më pak se çfarë kanë merituar, përballet me kufirin e mundësive objektive. Nga krahu tjetër, besoj se e lexoj si duhet amanetin e dëshmorëve të Luftës, se misioni ynë është që një tjetër gjeneratë e lindur pas rënies së regjimit komunist të mos paguajë çmimin e moskryerjes së detyrave nga ana e qeverive”, – tha Rama.

“Do të kishim sot një situatë të ndryshme për atë gjeneratë, në rast se qeveritë e mëparshme do ti kishin bërë siç duhet detyrat dhe s’do i kishin bishnuar përgjegjësitë dhe s’do kishin vënë interesin politik dhe jetëgjatësinë në karrige mbi interesin kombëtar për ti siguruar një të ardhme të drejtë fëmijëve. Të sakrifikosh sot, do të thotë të mendosh për ata që sot janë fare të vegjël. Të mos trajtosh sot atë tërësinë e mundësisë që ke si një moment për të jetuar në kurrizin e fëmijëve, do të thotë ti japësh fëmijëve më shumë nesër”, – tha Kryeministri.

Gjatë takimit me veteranët, Rama u ndal edhe te rrogat dhe pensionet.

“Ne, – shtoi Rama, – jemi të vetëdijshëm që pensionet janë të ulëta. Patjetër që jemi të vetëdijshëm që dhe rrogat nuk janë ato që do donim të ishin dhe që njerëzit do duhet të kishin, por ka një zgjedhje të qartë dhe jo të lehtë për të bërë, midis marrjes borxh të së ardhmes për të jetuar pak më mirë në të tashmen, duke ua faturuar fëmijëve të gjitha kusuret apo marrjes përsipër të një sakrifice më shumë sot, për të mos i lënë fëmijëve faturat nesër. Kjo është e gjitha. Nga ana tjetër, unë besoj se mund të flasim për amanetin e Luftës dhe dëshmorëve të Luftës, më shumë duke lexuar faktet dhe duke vlerësuar përpjekjet e bëra në një proces të vështirë transformimesh dhe në një proces të dhunshëm reformash me syrin tek e ardhmja”.

Sipas Kryeministrit, reformat e ndërmarra nga qeveria e tij nuk kanë qenë aspak të lehta, por kanë hedhur themelet bazë për një Shqipëri ndryshe.

“Reformat që kemi ndërmarrë nuk kanë qenë aspak të lehta, ato nuk i sjellin frytet e tyre menjëherë, por jam i sigurt se kanë hedhur bazën mbi të cilën një Shqipëri ndryshe po ndërtohet ditë pas dite, pavarësisht të gjitha pakënaqësive legjitime për të pasur më shumë sot, dhe pavarësisht të gjithë baltës dhe ziftit që hidhet çdo ditë”, – tha Rama.

Sa i takon çështjes së Mid’hat Frashërit, Rama tha se do e bënte njëlloj ceremoninë edhe sot.

“Unë do ta bëja njësoj ceremoninë për Mid’hat Frashërin, njësoj. Jo se kam ndonjë dilemë me kufirin që ndan qartësisht patriotët me bashkëpunëtorët e nazizmit. Unë s’i besoj historisë së shkruar nga fitimtarët, por i besoj tejkalimit të kësaj historie, duke mos lejuar atë që me të drejtë u tha këtu që, në emër të studimeve të krimeve e komunizmit të cenohet cilido që mori armën, që mori armët për të luftuar fashistët dhe nazistët në Luftën Nacionalçlirimtare. Në këtë aspekt qëndrimi im është i palëkundur. Çfarë ka ndodhur deri më 29 Nëntor 1944 s’mund të jetë objekt i Institutit që paguhet nga taksat e shqiptarëve, por çfarë ndodhi pas, ka qenë objekt i këtij instituti në raport me dobinë apo dëmin e shkaktuar nga ky institut”, – tha Rama. “Më lejoni t’ju them vetëm një gjë. Nuk e vlerësojmë Luftën dhe gjakun e dëshmorëve, nëse i hyjmë në hak dikujt që ka qenë në pozicion tjetër, por ka pasur të njëjtin mision kundër okupatorit”, – theksoi Rama./atsh

https://www.facebook.com/edirama.al/videos/2070849619874050/?t=0

Rama: Lufta Antifashiste e vendosi Shqipërinë në anën e duhur të historisë Read More »

Balla: “Ne refuzojmë me vendosmëri çdo përpjekje që guxon të hedhë baltë mbi Luftën Antifashiste, nga çfarëdo anë që ajo vjen”

“Ne refuzojmë me vendosmëri çdo përpjekje që guxon të hedhë baltë mbi Luftën Antifashiste, nga çfarëdo anë që ajo vjen”, deklaroi sot kryetari i grupit parlamentar të Partisë Socialiste, Taulant Balla.

Balla mori pjesë sot në ceremoninë e organizuar në Muzeun Kombëtar, në kuadër të 75- vjetorit të Çlirimit.

“Prej 28 vitesh vijojnë përpjekjet e dështuara të nxijnë LANÇ, por nuk ja kanë arritur dot. Dhe nuk do t’ia arrijnë edhe së fundmi. Nderimi i Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, nderimi i dëshmorëve dhe heronjve të lavdishëm të Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, nderimi i çdo faqeje të kësaj lufte dhe i vetë datës së çlirimit të vendit tonë, në 29 nëntor 1944, është nderi i çdo qeverie shqiptare”, tha Balla, duke shtuar se vetëm nderimi nuk mjafton.

Mesazhet e Luftës Antifashiste, sipas tij, “janë mesazhe që ne duhet t’i përcjellim me ngulm dhe pas asnjë lëkundje, tek të gjithë përfaqësuesit e gjeneratës tjetër”.

Partia Socialiste, tha Balla, bën të gjitha përpjekjet, duke e çmuar pa asnjë ekuivok rëndësinë madhore të Luftës Antifashiste Nacional-Çlirimtare, jo vetëm si një faqe e lavdishme e historisë sonë kombëtare, por si burim idealizmi dhe ëndrrash për të ardhmen.

“PS dhe përfaqësuesit e saj në qeverinë qendrore dhe atë vendore janë të angazhuar në kujdesin për varrezat e dëshmorëve në cdo qytet, kujdesin për lapidarët në kujtim të heronjve. Ligji që sapo kemi miratuar në Kuvendin e Shqipërisë “Për Statusin e Dëshmorit” është një konfirmim i këtij angazhimi të vazhdueshëm tonin”, tha ai./atsh

Balla: “Ne refuzojmë me vendosmëri çdo përpjekje që guxon të hedhë baltë mbi Luftën Antifashiste, nga çfarëdo anë që ajo vjen” Read More »

Si u mbrojt Princesha Rugjinë në Kalanë e Gjon Bocarit me 300 luftëtarët e saj

Rugjina ka qene princesha ose sundimtarja e Vilajetit te Kanines. Ajo ishte bije shqiptare nga dera e Balshajve te Shqiperise se Veriut, nga ku mesojme se ne vitin 1372 Vloren dhe Kaninen i zoteronte princi shqiptar Balsha Balshi; njeri nga tre vellezerit e deres se Balshajve.

Dokumentat thone se Vloren dhe Kaninen ja kish sjelle si “Paje” bashkeshortja Komnena, e cila ishte vajza e Dhespot Janit te Beratit.
Balsha Balshi me 18 Shtator 1385 u vra ne nje perpjekje kunder nje grupi kaloresish turq ne fushen e Frakulles.

Pas kesaj ngjarje Komnena mbeti grua e ve’ dhe per te mbrojtur Kaninen nga kercenimi turk u fut ne bisedime me Venedikun, me ndihmen e te cilit (Republikes se Shen Markut, Venedik) ajo mundi te mbronte ne vitet 1389-1390 vetem nje pjese te dominioneve te saj, si Sazanin, Kullen e Pirgos, Keneten e Solit dhe kishen e Lacenjve afer grykes se Semanit.

Ne kete periudhe Komnena jetonte ne Kalane e Kanines bashku me te bijen Rugjinen, te cilat kishin ne dispozicion nje fuqi te armatosur prej rreth 300-vetash; numer i pamjaftueshem per t’i bere balle ushtrive te shumta turke. Me 1391 Rugjina u martua me Mrksha Zarkovicin, djalin e kreut te Krahines se Zetes ne Mal te Zi (Zharko Mrkshicit), qe ishte fis me mbretin dhe princa serbe si dhe me Perandoreshen e Bizantit.

Pershkrimi thote se burri i Rugjines ishte i pamshem, trim por shume llafazan e mburravec. Pas martese Rugjina me Mrkshan u kthyen te jetonin ne Kanine per te administruar vilajetin e saj Kaninen se bashku me te emen Komnenen, qe ishin te dyja trime e burrnesha. Por me 1396 ajo (Komnena) vdiq dhe u varros ne kishen e Shen Merise e pas saj me 1414 vdiq edhe Mrksha Zarkovici (thuhet se ka vdekur ne Itali). E mbetur keshtu vetem, pricesha Rugjine kerkoi disa here ndihme nga Venediku, por vec se me premtime ajo asnjehere nuk u ndihmua, pasi Rep. e Venedikut ne kete kohe nuk donte t’i prishte marrdheniet me Turqine, qe donte te shtrinte influencen e vet ne kete zone. Ne keto kushte te renda, e deshperuar Rugjina u detyrua te mbyllet ne Kalane e Kanines.

Me 17 Qershor 1417 ushtria turke nen komanden e Hamza bej Evremozit hyri ne lufte dhe pushtoi Vloren e Kaninen. Ne keto rrethana Rugjina doli naten nga kalaja dhe se bashku me sekretarin e saj Nikolla Zhorka mori rrugen nga Shashica, zbriti ne buze te detit e duke kaluar neper Radhime zuri kalane e Gjon Bocarit. Pasi ajo mblodhi rreth 300-luftetare nga krahina jone u mundua te organizonte rezistencen kunder turqeve ne kete kala dhe ne Shkalla ne Radhime. Meqenese kalaja ne fjale ne rastin konkret nuk kishte vlera ushtarake dhe se trupat i kishte te pamjaftueshme per t’u bere qendrese turqve ajo hoqi dore nga vazhdimi i luftes. Keshtu ne nje nga ditet ne vazhdim Rugjina e shoqeruar edhe nga trimat e saj u detyrua te kaloje qafen e Llogorase e nepermjet Himares me anije shkoi ne Korfuz

Si u mbrojt Princesha Rugjinë në Kalanë e Gjon Bocarit me 300 luftëtarët e saj Read More »

Hasan Pulo,figura i dekoruar me gjashtë urdhëra e medalje për merita të luftës

Ka lindur me 15 Nentor 1893 ne Radhime. Qysh i ri u radhit ne luften e popullit shqiptar per indipendence e demokraci.

Shquhej per zgjuarsine, elokuencen e oratorine e tij dhe shpejt u fut ne lufte e ne udheheqie te saj. Ne nje kohe qe mosha plakte patriotin e vendosur e perparimtar Ymer Radhimen, ne kete fshat rritet dhe ndjek me tej rrugen e tij, Hasan Pulo, i cili gjithe jeten e tij luftoi per nje demokraci dhe liri te vertete.

Ai kalon etapat e luftes dhe gjithmon eshte bashkuar me krahun me perparimtar te saj. Ne cdo kohe Hasani ka qene perkrahes i te drejtave te popullit dhe vecanerisht per fshatin e tij ka dhene nje ndihme te madhe.

Ai ne te kaluaren njihej si figure nder parine e krahines; per zgjuarsine dhe zotesine e tij njihej e cmohej edhe ne Vlore e Himare, ku kish zgjedhur miqesine e shoqerine e tij. Hasan Pulo me 1913 ka luftuar ne zonen e Leskovikut (Kolonjes) kunder grekeve, zogisteve dhe rebeleve te Esat Pashes deri me 1914 kur u pushtua Vlora nga Italia. Me 1920 ka marre pjese direkt ne luften kunder italianeve dhe ka qene qysh ne fillim anetar i udheheqies se shoqerise “Mbrojtja Shkollore” qe ish dege e org. “Mbrojtja Kombetare” ne Vlore.

Ai eshte shquar per aktivitetin e tij, per mobilizimin e popullit vecanerisht ne Radhime, per luften kunder ushtrise italiane. Pas clirimit te Vlores, ne Janar 1921 eshte emeruar mesues ne Shkollen Fillore te Tragjasit. Me 07.06.1921 kur e permbys “Autonomia” e Niko Milos ne Himare nga forcat clirimtare ku merrte pjese edhe ai vete si vullnetar, eshte emeruar zv/komisar i Policise ne Himare. Me 29.02.1922 me urdher te Ministrit te Brendshem Ahmet Zogu, pushohet si antizogist dhe si anetar i Partise Kushtetonjese. Ka qene anetar i opozites, anetar 71 suplementar i Shoqerise “Bashkimi” dhe ka marre pjese ne luften kunder Zogut ne Qershor 1924.

Me formimin e qeverise demokratike te kryesuar nga Fan Noli me 1924, eshte emeruar zv/komisar i Policise ne nenprefekturen e Pogradecit, ku ka punuar deri ne kthimin e regjimit monarkist te Zogut. Me 27 Dhjetor 1924, se bashku me antizogistet e tjere eshte arratisur ne Greqi, prej andej ne Itali dhe ne Tetor 1926 eshte kthyer ne vendlindjen pa te drejte pune shteterore. Me formimin e Komitetit Nacional Revolucionar (KONARE) ne veren e vitit 1925 ne Itali eshte bere anetar i saj.

Si gjate regjimit zogist ashtu edhe gjate pushtimit italian prej 07 Prillit 1939 nuk ka qene i punesuar, por perkundrazi nuk ka dashur. Me formimin e PKSH dhe dhenien e kushtrimit te Luftes Nac-Cl, Hasan Pulo qysh ne fillim u vu ne dispozicion te luftes kunder pushtuesit dhe veglave te tij me vendosmeri e pa kompromise dhe shtepia e tij u be baze e kesaj lufte. Ai ka qene Kryetari i Pare i Keshillit Nac-Cl i fshatit Radhime, detyre te cilen e mbajti deri ne Gusht 1943, kohe te cilen u zgjodh dhe u dergua delegat i Qarkut te Vlores per te marre pjese ne Konferencen e Labinotit qe u mbajt me 3-8 Shtator 1943. Mbas saj Konferenca e Qarkut Vlore e zgjodhi Kryetar te Keshillit Nac-Cl per Vloren duke qene keshtu kryetari i pare i ketij keshilli. Me 06 Mars 1942 ka marre pjese ne mbledhjen e perfaqesuesve te fshatrave te Vlores, qe u be ne bazen e Komitetit Qarkor ne Vlore per t’u dhene udhezimet e rastit per qellimin, veprimin e organizimin e Demostrates se Bukes, qe u zhvillua ne Vlore po ate date, duke perqafuar organizimin dhe qellimin politik te saj.

Pjesemarrja e tij aktive ne Luften Nac-Cl, qe e udhehoqi PKSH e beri ate me te vendosur deri ne fund, besnik te saj, per vijen e drejte qe kishte ajo lufte dhe per qellimet demokratike popullore per te cilat behej ajo. Me autoritetin dhe elokuencen qe ai propagandonte drejtesine e kesaj lufte si dhe respekti qe gezonte ne vendlindje si person i drejte, i ndershem, popullor e me ide perparimtare, ndikoi ndjeshem ne banoret e Radhimes, qe u 72 radhiten qysh ne fillim ne kete levizje duke mos u percare e lekundur nga perpjekiet e reaksionit.

Per aktivitetin e tij antifashist e antiballist, Hasan Pulo kerkohej per t’u kapur e likujduar. Prandaj edhe me 25 Dhjetor 1943 forca te shumta italiane rrethuan fshatin e ne pamundesi per ta kapur kercenuan per pushkatimin e djalit te tij te vogel e duke i djegur si perfundim shtepine. Me 31 Korrik 1943 mori pjese ne Konferencen e mbajtur ne Terbac per zgjedhjen e shtabit te Zones se I-re operative VloreGjirokaster, duke u zgjedhur nenkryetar i ketij shtabi. Ai ka qene pjesemarres ne shume mbledhje e depate per mbarevajtjen e luftes deri ne Maj 1944 ku u caktua delegat per ne Kongresin e Permetit.

Ne kete kongres Hasan Pulo u zgjodh nenkryetar i Keshillit Antifashist Nac-Cl dhe ne legjislacionin e I-re ne Dhjetor 1945 u zgjodh deputet i rrethit te Fierit, kurse ne parlamentin e pare u zgjodh anetar i Presidiumit te Kuvendit Popullor. Per merita te luftes dhe te punes eshte dekoruar me 6 urdhera e medalje te ndryshme dhe per te nderuar aktivitetin e tij, ne vitin 1968 Shkolles 8-Vjecare Orikum ju vu emri “Hasan Pulo”. Ne figuren e Hasan Pulos shikojme personin popullor, liridashes, demokrat e revolucionar, i cili gjate gjithe jetes se tij dhe sidomos gjate Luftes Nac-Cl. u vu me mish e shpirt ne dispozicion te saj, pa marre parasysh asgje…

Hasan Pulo,figura i dekoruar me gjashtë urdhëra e medalje për merita të luftës Read More »

Rrugëtimi i oficerit amerikan rreth 100 vite më parë në gjurmët e Via Egnatia

Udhëtimi në rrugën e famshme “Egnatia” nuk është i ri.

Disa historianë me emër kanë udhëtuar në gjurmët e saj me qëllim identifikimin, por më së shumti për të shkruar mbi ngjarjet historike që kanë ndodhur në këtë rrugë antike.

Drejtori i Agjencisë së Bregdetit, Auron Tare ka shpërndarë një foto të një oficeri amerikan i cili ka udhëtuar në gjurmët e Via Egnatia rreth 100 vite më parë.

“Kjo foto e një oficeri amerikan 100 vite të shkuara në gjurmët e Via Egnatias tregon tërheqjen e madhe që ka kjo udhë historike për të gjithë udhëtarët e lexuar që kanë shkelur këtë vend. Një foto e rrallë 100 vite të shkuara bërë nga Misioni Amerikan në Shqipëri i ardhur pës Luftës së Parë”, shprehet Tare.

Tare thekson se, “100 vite më pas në udhën ku shkeli Cezari, Pompeu, Bruti, Shën Pali, Normanët, Sulltanët e kështu me radhë organizuam të parën ekspeditë shkencore me 40 studentë dhe profesorë të Universitetit të Arkitekturës së Venecias. Në gjurmët edhe të studiuesve shqiptarë që kanë kërkuar mbi këtë udhë historike rizbuluam peizazhet e mrekullueshme dhe gjurmët antike”.

”Shqipëria ka në gjirin e saj një thesar të jashtëzakonshëm si Via Egnatia që fatkeqësisht askush nuk i ka dhënë rëndësi apo t’i kushtojë ndopak vëmendje. Një udhë mbretërore e cila mund të ishte një magnet për turizmin kulturor dhe zhvillimin ekonomik të zonave nga ku ajo kalon”, përfundon Tare. /atsh

Rrugëtimi i oficerit amerikan rreth 100 vite më parë në gjurmët e Via Egnatia Read More »

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com