Histori

Fshati në Kukës ku jetohet me vdekjen, të gjithë po vdesin nga kanceri

Zyrtarisht Shqipëria ka 29 pika të rrezikshme mjedisore apo siç quhen ndryshe hot-spote, ato qëndrojnë në pritje deri sa të sigurohen fondet që do garantonin eliminimin e tyre të plotë.
Në periudhën e post-diktaturës për to nuk është folur pak, ndërsa të tjerat kanë mbetur tërësisht në hije.

Janë zona që kanë marrë jetë, e që kanë vazhduar e vazhdojnë edhe sot të shkaktojnë tragjedi njerëzore.

Nimça është një nga këto zona, pak e njohur e izoluar, rreth 20 kilometra larg nga qyteti i Kukësit.

Dikur në krah të fshatit funksiononin minierat e uraniumit, t cilat u hapën nga qeveria komuniste në bashkëpunim me specialistë kinezë.

Punimet vijuar deri në fund të viteve 80, më pas gjithçka u ndërpre!

Por, nëse galeritë u mbyllën, për banorët nisën tragjeditë: vdekje të shumta dhe në moshë të re kanë prekur thuajse të gjitha familjet e këtij fshati.

A kanë lidhje ato me këto galeri uraniumi apo me diçka tjetër? Këtë do përpiqemi të kuptojmë dhe investigojmë përmes Nimçës dhe banorëve të saj.

Të gjithë duan të ikin nga Nimça dhe kjo nuk lidhet me largësinë dhe problemet e shumta që e ka e gjithë zona, por sepse Nimça, ky vend, ky fshat i tkurrur në 25 shtëpi në dukja kaq i qetë mban të ngërthyer banorët prej afro 50 vitesh e që nuk shkëputet as sot.

Avni Toshi, një banor i Nimçës shprehet:

Ka qenë fshat i madh këtu, por pjesa e madhe janë larguar. Mund të them që vdekjet e shumta që kanë ndodhur këtu kanë ardhur si pasojë e kancerit, fshati është kanceroz.”
Ndërsa, Xhemal Hoda një tjetër banor tregon:

Për shembull baba jem ka punue disa vite në minierë edhe u smur e 59 vjeç ka ikur. E mora dhe e çova në Sanatorium në Tiranë dhe më thanë: Është sëmundje kanceroze, mushkëritë i janë kalbur komplet.”
Teksa një tjetër banor shprehet se këto vdekje masive janë vetëm pasojat e minierës.

E këto janë pohimet që të bëjnë të gjithë banorët, të mbetur apo të larguar nga fshati Nimçë.

Gjithçka vjen nga përtej, nga ku dallohen edhe sot galeritë e uraniumit. Historia e tyre vazhdon diku në vitet 70-të me kërkimet e specializuara gjeologjike që nisën në atë periudhë.

Ekspertët kinezë i dhanë Nimçës një vëmendje të veçantë, çka sigurish i interesonte edhe strukturave komuniste të kohës.

Kërkime të mëparshme kishin bërë edhe rusët, të cilët me sa duket nuk e vlerësuan cilësinë e uraniumit të këtushëm.

Me izolimit tërësor të Shqipërisë me botën e jashtme nuk e ndali punën në këto miniera, por e rriti oreksin komunist edhe pse në këtë vend ai u pagua shumë shtrenjtë.

Masa dërrmuese e minatorëve që kanë punuar këtu tashmë kanë vdekur. Të gjithë, siç tregojnë banorët, kanë pasur sëmundje kancerogjene.

Lista është aq e gjatë sa duket thuajse e pabesueshme, për më tepër që shumic nuk i kapur të 55 vitet.

Burimi: “Gjurmë Shqiptare” nga Marin Mema.

Dokumentari i plotë:

Fshati në Kukës ku jetohet me vdekjen, të gjithë po vdesin nga kanceri Read More »

Historia e veçantë e francezit që jeton prej 15 vitesh në Shqipëri: Isha i shokuar!

Erve Luazole (Herve Loiselet) është një shtetas francez që jeton e punon në Shqipëri.
Kur ishte student në vitin 1987 dëgjon në një radio një lloj propagande në frengjisht, anglisht e italisht. Ishte Radio Tirana.

“Ishte shumë e çuditshme dhe mendova: ku është ky vend? Vendosa të shkoja në Ambasadën Shqiptare në Paris të merrja informacion për këtë shtet”, tregon Erve.
U nis i vetëm me tren nga Nisa në Bari dhe nga Bari drejt Durrësit me anije.
“Isha i shokuar nga dy gjëra. Së pari, nga varfëria. Pyesja veten si ka mundësi që janë kaq afër Europës dhe kaq të varfër? Tronditja e dytë kishte të bënte me një ndjesi, se e njihja këtë vend. Më dukej shumë i afërt dhe mendimi i parë ishte se unë duhet të jetoja këtu”, shprehet Erve.

Më pas, shkonte e vinte, ndërsa në vitin 2003 vendosi të shpërngulej nga Franca. Bleu një shtëpi dhe mori me qira një zyrë, ku ushtron profesionin si “interior designer”. Fillimisht, mori leje 5-vjeçare qëndrimi dhe tani ka leje të përhershme.

“E kam në mendje që pse jo një ditë të marr pasaportë shqiptare, por unë nuk flas mirë shqip. Flas si një 5-vjeçar. Kam mësuar me vesh, por kuptoj mirë”, deklaron francezi.
Një francez mund të ketë disa shtetësi, nëse dëshiron. Në Francë, Erve ka prindërit dhe vëllanë. Këtu jeton i vetëm.

Por, çfarë u thotë francezëve për shqiptarët kur shkon atje?

“Unë jam një ambasador i vërtetë. Shumë shokë dhe familjarë më vizitojnë në Shqipëri dhe mbeten të habitur. O Zot, sa mirë është këtu! Ata kanë dëgjuar shumë gjëra të këqija për Shqipërinë, por kur je këtu, ti je mirë, pasi natyra është e bukur, njerëzit shumë të këndshëm, kështu që ndihen rehat dhe të sigurtë. Është një vend i përkryer për të jetuar”, thotë Erve.

Një i huaj mund të blejë shtëpi në Shqipëri, por jo tokë bujqësore. I magjepsur nga jugu i Shqipërisë, në vitin 2005, Erve bleu një shtëpi në fshatin Qeparo. Të bësh biznes me shqiptarët është pak orientale, thotë ai.

Sipas Ministrisë së Brendshme, në Shqipëri jetojnë aktualisht rreth 12 mijë të huaj, të pajisur me leje qëndrimi.

Erve tregon se çfarë i pëlqen dhe çfarë jo në vendin tonë: “Mund të pish kafe, madje të firmosësh një kontratë në një kafene. Më pëlqen ky stil, pasi në Europë, në Francë, ne e harrojmë këtë mënyrë jetese. Atë mund ta gjejmë këtu, një jetë shumë natyrale.Nuk më pëlqen fjala “me kismet”. Sepse “me kismet” do të thotë “ndoshta nesër”. Nuk ka “ndoshta”, ka “po” ose “jo”. Është e vështirë për një shqiptar të thotë “jo”.Nuk më pëlqen edhe zhurma. Zhurmë në rrugë, boritë e makinave… As ata që bërtasin për Jemi ketu per lavatriçe dhe soba”./topchannel

Historia e veçantë e francezit që jeton prej 15 vitesh në Shqipëri: Isha i shokuar! Read More »

Lojërat e fatit i shkatërruan jetën, ja çfarë kërkon djali

Duket sikur historitë e forta emocionale nuk kanë të mbaruar në programin “Dua të të bëj të lumtur”.

E tillë ishte historia e Eridonit, djalit 25 vjeçar nga Shkodra.

Varësia ndaj bixhozit i kishte kushtuar ndarjen nga e fejuara. Të gjithë rrogën ai e shpenzonte duke luajtur bixhoz madje hynte dhe në borxhe. Këtë gjëndje të Eridonit nuk e pranonte as familja e tij të cilët i kishin kërkuar që të hiqte dorë prej bixhozit.

Ai jo vetëm që nuk i kishte dëgjuar por edhe ishte larguar nga ata duke mos komunikuar për dy vite me rradhë. Eridoni kishte humbur jo vetëm familjen e tij, por edhe punën.

Në programin “Dua të të bëj të lumtur”, ai kishte ftuar prindërit për t’i kërkuar falje për mënyrën se si ishte sjellë me ta. Në momentin që u hap ekrani prindërit u prekën dhe pranuan të dëgjonin mesazhin e tij.

Eridoni me lot në sy tha: “E di që ju kam lënduar me ato që kam bërë dhe se si jam sjellë. Ju kërkoj falje dhe ju premtoj që ato gjëra që kanë ndodhur do të mbeten në të shkuarën. Ju premtoj që nuk do të keni me asnjë shqetësim prej meje”. Gjithashtu ai i premtoi atyre që nuk do të luante më bixhoz dhe se kishte ndryshuar.

Momeni më prekës për prindërit e Eridonit ishte letra që ai i kishte shkruar nënës. “Do vijë koha kur ju do të ndiheni krenar për mua dhe ti nënë do të thuash që ai është djali im i mirë”.

Si gjithmonë programi “Dua të të bëj të lumtur” e gjeti mundësinë për të ndihmuar Eridonin që të hapte një kapitull të ri në jetën e tij, duke i gjetur një vend pune në hotelin “Grand Europa” në Shkodër.

xcxcxc_1521926443-673718xcxcxcxcxcxcxcx_1521926443-7487476

Lojërat e fatit i shkatërruan jetën, ja çfarë kërkon djali Read More »

Në kishën ku vuri kurorë Skënderbeu me Donikën !

Sipas historisë, në 23 prill të vitit 1451, Gjergj Kastrioti Skënderbeu kurorëzoi martesën me Donikën (Andronikën), vajzën e madhe të Gjergj Arianitit, kryezotit të Kaninës, në afërsi të Vlorës.

Kjo martesë, sipas historianëve, shërbeu edhe për të forcuar aleancat e Skënderbeut në jug të Arbërisë. Në atë vit, Skënderbeu ishte 46 vjeç, ndërsa Donika, 23 vjeçe. Shpura e madhe e dasmorëve, që mbërriti në Kaninë në 23 prill, do të qëndronte aty tre ditë.

Në ndryshim nga studiues të tjerë, historiani vlonjat, prof.dr.Bardhosh Gaçe, thotë se “ceremonia e vendosjes së kurorës (bekimit ungjillor), u zhvillua në një kishë të vogël, që ndodhet pranë Kaninës, rreth 2-3 km në lindje të saj”.

Sipas tij, kjo kishë, për shkak të konstruksionit me gurë të bardhë, është emërtuar ndryshe edhe Kisha e Bardhë, që i ka dhënë emrin edhe një fshati që ndodhet pranë saj, Qishbardhë. Me këtë emër vazhdon të njihet sot ky fshat, që është ndanë rrugës që bashkon Vlorën me krahinën e Lumit të Vlorës (një pjesë e Labërisë).

Por, shumë pak prej banorëve të këtushëm e dinë origjinën e emrit të fshatit të tyre e aq më pak, historinë që lidhet me emrin e Heroit tonë Kombëtar dhe princeshën e Arbërisë e të Kaninës.

Gaçe nënvizon se “kjo kishë e vogël dhe e bardhë, që ndodhet e fshehur në një shpat mali, që qarkon një luginë të thellë, u bë pikënisja e historisë martesore të bashkëshortëve të famshëm. “Nuk ishte manastiri i Ardenicës, por Kisha e Bardhë, vendi ku vendosi kurorë Skënderbeu me Donikën”, thekson historiani Bardhosh Gaçe.

Në fakt, ceremonitë fetare që nisën këtu, vazhduan më pas edhe në Ardenicë, si edhe në Berat. Ndërkohë, vetë Kisha e Bardhë, nga një pjesë e banorëve të moshuar vendas njihet edhe si një ish- manastir shumëshekullor. Madje edhe me një emër tjetër; Manastiri i Kllogjerit, që vjen nga fjala “kallogjer”-murg.

Me këtë informacion, u nisa një ditë në drejtim të vendit, ku mendoja se do të gjeja kishën e famshme. Mësova se ai vend ishte braktisur prej dekadash. Gjithashtu, një grua e moshuar, deri vonë vazhdonte të ndizte qirinj në mjediset e kësaj kishe, ku shkonte e vetme dhe humbiste një ditë dhe një natë. Prej vitesh, në këtë vend, nuk shkelte askush. Kjo edhe për shkak të terrenit tepër të thyer, ku mungojnë edhe ato që në terminologjinë popullore, quhen “shtigje dhish”.

Duke pyetur banorët vendas, në afërsi të fshatit Qishbardhë së bashku me një mikun tim, u shkëputëm nga rruga kryesore dhe vazhduam në drejtim të jugut, përmes një segmenti të ndërtuar me çakëll, për të shfrytëzuar një kavë guri.

Vazhduam për disa kilometra, aq sa mund të lëviznim me makinë dhe më pas e lamë atë në një lëndinë, pranë disa kodrave të larta. Vazhduam përreth 500 metra në këmbë në një mjedis shkurresh, duke ndjekur një shteg të ngushtë. Lëvizja sa vinte dhe vështirësohej, ndërkohë që në horizont nuk dukej asgjë. U kthyem. Mendova se gjithçka ishte vetëm një legjendë dhe në realitet nuk mund të kishte mbetur asgjë nga kisha e famshme mbi 7 shekullore.

Teksa shpresëthyer po nisja autoveturën në rrugën e kthimit, dy banorë të zonës, që po prisnin dru në luginën e një përroi të vogël, na rikthyen besimin. “Manastirin e Kllogjerit kërkoni(?) Po, është në atë drejtim, por do t’ju duhet të lodheni ca, sepse është në një shpat mali të lartë, ku me zor mund të ngjitesh”.

Më i moshuari prej tyre, një 65 apo 70 vjeçar, kishte qenë aty vite më parë. Më tregoi madje, se mbante mend që ekzistonin ende muret e kësaj kishe, apo manastir siç e quante ai. Duke mbajtur një sëpatë të vogël në dorën e djathtë, ai na tregoi drejtimin se ku mund të ecnim. Me më tepër besim, korrigjova itinerarin e mëparshëm. Ecja në këmbë bëhej gjithnjë e më e vështirë.

Një shteg i ngushtë mes shkurreve të dendura, që vendasit i quajnë “xina” apo “përralla”, humbiste diku. Gjurmët e dhive zhdukeshin gjithashtu. Kishin kaluar dy orë, kur në një mjedis natyror ku perspektiva e luginës vazhdonte pambarim, arritëm të dallonim muret e bardhë. Ato ngriheshin shumë pranë kreshtës së asaj kodrine(mali) të lartë, në një mjedis shkëmbor.

Na duhej të linim drejtimin e lëvizjes dhe të ngjiteshim pingul shpatit, duke u mbajtur fort pas shkurreve. Në mesditë ishim pranë objektivit. Muri perëndimor i godinës së kishës apo manastirit, ishte i ruajtur në një gjendje shumë të mirë. Gurët e latuar, të marrë nga ky mjedis shkëmbor, ku ngrihej edhe vetë kisha, ishin të lidhur me gëlqere, sipas teknologjisë dhe traditës së zonës. Në fasadën e godinës, në pjesën jugore të saj, dera kryesore e dikurshme, përfaqësonte tashmë një si “gojë” të hapur, përmes së cilës futesh në sallën kryesore të kësaj kishe. Është një hapësirë me përmasa 3×4 metra. Përgjatë mureve, pjesërisht të rrëzuara, dallohen kthinat që i ndeshim rëndom në kishat ortodokse.

Më tej, vazhdojnë edhe dy dhoma të tjera, njëra prej të cilave e ruan ende çatinë prej guri. Brenda saj mund të hysh përmes një tuneli tepër të ngushtë, ku mund të kalohet vetëm duke u zvarritur. Mjedisi është tepër mistik dhe nga lartësia e mureve të kishës, dallohet kalaja e famshme e Kaninës, 2-3 km në perëndim.

Për të ardhur prej saj këtu, nuk duhen më shumë se 2 orë. Më tej, në horizont, spikasin me radhë ishulli i Sazanit, Zvërneci, Narta. Ndodhemi në një lartësi mbi 450 metra mbi nivelin e detit, rreth 50 më shumë se Kanina dhe pamja që ofrohet është mahnitëse. Gjithë zona shfaqet si në pëllëmbë të dorës.

Pak më tej mureve të kishës, në rrëzë të shkëmbinjve, dallon një tjetër mur guri. Ai vazhdon për dhjetëra metra gjatësi dhe qarkon një hapësirë më të madhe. Mesa duket është muri rrethues, që duhet të ketë pasur edhe një funksion tjetër, atë të mbrojtjes së këtij mjedisi nga rrëshqitja e gurëve dhe e shkëmbinjve.

Përgjatë shekujve, nuk përjashtohet mundësia që kisha e dikurshme e bardhë, të jetë shndërruar në një manastir. Sipas historianëve, ndoshta kjo shpjegon edhe ndryshimin e emërtimit të saj, në atë që disa banorë vendas e quajnë Manastiri i Kllogjerit(Kallogjerëve-murgjve). Madje, këtë e përforcojnë edhe dimensionet e vetë kësaj godine, ende të ruajtur, si dhe e hapësirës që qarkohet nga muri rrethues, shumë më e madhe se e një kishe të zakonshme.

Gjithsesi, pavarësisht ndryshimit të emërtimit të shekuj të saj, nga “Kisha e Bardhë”, në “Manastiri i Kllogjerit”, sipas një pjese të vendasve, ajo ka një histori, që do t’ia kishin zili mjaft objekte të tjera të ngjashme, sepse lidhet me një moment të rëndësishëm të jetës së Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriotit Skënderbeut.

Prej dekadash, këtu nuk shkel këmbë njeriu. Madje, askush nuk e di me siguri se kur është braktisur ajo, kur janë larguar prej këtu murgjit e fundit për të mos u kthyer më. Ndoshta para 50 vjetësh, ndoshta më shumë se kaq. Por, ajo që është e sigurt, është historia që lidhi jetën e Kryezotit të Krujës me Princeshën e Kaninës dhe të Arbërisë, Donika Kastriotin.

Në kishën ku vuri kurorë Skënderbeu me Donikën ! Read More »

Histori interesante – Fshati qe mban emrin Kisha e bardhe ose …

Aty ka shekuj të tërë gati,nga mesjeta që nuk dëgjohet më kambana. Dhe ndërsa pyet:përse kambana nuk dëgjohen në fshatë? Gati e thjeshtë përgjigja. Nuk ka kishë. Prandaj s’ka kambanë. Në esencë krishterimi është i hershëm në trojet ilire ku rreth kësaj teze mbështetemi te thënia:” Prej Jerusalemit e përqark në Iliri kam përhapur Ungjillin e Krishtit” (Rom. XV, 19).Ky është zëri, që vjen nga një prej apostujve Shën Pali ,që mendohet se pas dimrit të shkuar në Nikopoj,në vitin ‘65 , përpara ardhjes së verës , zbriti drejt trojeve ilire. Një tregues i rëndësishëm për besimin ndër këta troje ishte apostolik ,shprehen studiues. Ardhja e krishterimit në trojet ilire katërçipërisht e vërtetojnë objektet e kultit.
Qishbardha është emri i kahershëm i një fshati në Vlorë. Etimologjia e emrit vjen nga fjala kisha e bardhë, që në gjuhën vendase shpesh fjala kishë shqiptohet qishë,kështu këtë emërtim e gjënë këtë edhe në zonën e lumit deri sipër rrjedhjes së tij në Kuc.Cilat janë emërtimet si psh;” lisat e qishës”,”bregu i qishës”, etj. Në 29.5.1972 me vendimin Nr.213 mbi emërtimin e disa fshatrave Presidiumi i Kuvendit Popullor i Republikës Popullore të Shqipërisë me firmë të B.Klosit dhe H.Lleshit vendosi :.. III. Në rrethin e Vlorës:2. Fshati Qish- Bardhë emërohet fshati Sherishtë. Eqrem Çabej, thoshte se “emrat e vendeve janë më autoktonë e më të qëndrueshëm dhe më të lidhur me hapësirën e truallin, sesa emrat e personave që janë më të lëviz­shëm e më të shtruar ndaj modës së kohërave”.
Përse u emërtua ,për të thjeshtën arsye. Emërtimi Qishbardhë është emri i kishës së bardhë, që gjendet diku më tej dhe ngase regjimi e kishte shpallur vendin pa besime fetare dhe pa institucionet e saj si: kisha,xhami etj duke hequr fare fenë sigurisht do të ndryshonte edhe emërtimet. Feja ishte shpallur :”Opium për popullin”.Një luftë e tillë në horizonte po duket edhe sot,ngase ushtria e madhe e paganëve të përfaqësuar nga mediume gjoja të pavarura ,gazetarë,politikanë,profesor,studiues me të gjitha mjetet që u jep liria e shtypit janë ngritur në këmbë për të mos pranuar në shkollë një lëndë fetare. Feja, thonë ata, bënë atë e këtë,sjell përçaje e çfarë nuk thonë o Zoti ynë i madh ti dëgjosh, sikur kjo kohë të ishte shkurti i vitit 1967. Përse “sovjetët e sotëm” i tremben vendosjes së një lënde fetare dhe se marrim me qetësi problemin,pra në fund të fundit çfarë mund të bëjë një lëndë e vetme në një sistem të tërë,arsimor përveçse kurrgjë. Nëse revolucionin antifetar të shkurtit 1967 e udhëhoqën komunistët ateistë, si duhet ta shpjegosh, që të djathtët apo mediume të tilla, po bien në një kurth të tillë,duke ju bashkuar zërave kundër ?
Duke e lënë pas këtë shqyrtim kthemi te pjesa e kishës dhe mungesë së saj në fshatin me këtë emër. Nga varret e njëzetës dhe duke zbritur drejt fshatit. Dhe kur sot brenda tij objekti fetar është një xhami e quajtur xhamia Nur .E kanë ndërtuar besimtarët dhe kanë bërë mirë. Gjurmët e kishës që ka këtë emër gjenden përmbi kavën e gurit nëpër ca monopate thikë .Kisha e bardhë ka atje vetëm gjurmët e saj. Askush përveç arkeologëve nuk ka menduar se përveç besimit islam në këtë zonë rrallë gjen kishë,ndonëse ato qenë të parat që përhapën besimin fetar në këto troje jugore. Kemi të dhëna të tjera të sjella nga një ekspedite e Shkollës Doktorale të Institutit të Arkeologjisë drejtuar nga S.Mucaj në të cilën lexojmë:” Ja si e përshkruan fundin e qyteteve epirote (pra dhe të Qytezës së Armenit) historiani romak Tit Livi: “Në mëngjes ari dhe argjendi ishte grumbulluar, në orën e katërt (2 orë para
drekës) iu dha shenjë ushtarëve për të plaçkitur qytetet. Pastaj u rrënuan muret e qyteteve të plaçkitura, të cilat ishin afro shtatëdhjetë. Nga kjo datë e largët muret e shkatërruar kanë qenë pre e ndërtimeve të mëvonshme dhe së fundi me gurët dhe tullat e tij janë ndërtuar shtëpitë e fshatit. Në të njëjtën rrugë ka ecur dhe qyteza e periudhës helenistike në fshatin e Xhyherinës, që nga banorët quhet Kala. Sipas prof. Muçajt, më parë kjo nuk ka qenë në vëmendjen e kërkimeve në terren të arkeologëve dhe kjo për arsyen e thjeshtë se gurët e murit rrethues janë marrë deri në themelet e tij. “Përreth kësaj qyteze, me gurët dhe materialin tjetër arkitektonik janë ndërtuar shumë monumente të periudhave të mëvonshme. Midis tyre mund të veçohet një vilë romake dhe një kishë mesjetare në Kodrën e Beshos (Qishëbardhë), një termë romake poshtë mureve të qytezës, dy ura në përroin e Vllahinës, një vilë romake po në fshatin Peshkëpi, një kishë paleokristiane dhe një tjetër mesjetare në fshatin Risili, një kishë mesjetare në Xhyherinë dhe një tjetër në Qishbardhë. Me këto materiale janë ndërtuar dhe shumë banesa të tjera të periudhës romake dhe të antikitetit të vonë në këtë zone”. Në fshatin me emër kishe ,kisha ku mendohet se vuri kurorë Donika, nuk dëgjohen tingujt e kambanave. Ka një arsye do të pyesni:Arsye është e thjeshtë. Nuk ka kambanë,sepse kisha nuk ekziston .Gjurmët e kishës së vjetër ,ato janë gjenden larg dhe për më tepër për atje nuk ka udhë.Sot fshati me emrin e kishës ka në mes vetëm një xhami. Ja cfarë bashkëjetesë fetare kanë shqiptarët!

Treva e Labërisë ku bëjnë pjesë fshatrat e lumit,ndër shekuj kanë qenë popullsi e krishterë.Po tu hedhësh një sy gjithë historikëve të këtyre fshatrave do të gjesh këtë fjali :feja e tyre ishte krishterimi,ose u bënë të krishterë,përqafuan krishterimin,ndërtuan kishë e manastire etj,etj. Nëse nisemi nga Kuci,fshat i rëndësishëm i Kurveleshit të poshtëm thuhet se në shek. IV Kuçi u përfshi në fenë e krishterë .Fshati ka rreth 20 kisha (gërmadha në territorin e tij, në lagje e fise, me emra shenjtorësh).Kush ka qenë në rrëzë të borshe duken dy lisë dhe gjurmët e kishës,vendasit u thonë:te lisat e qishës. Aktualisht sot në këtë fshat të njohur nuk ka asnjë objekt kulti. Madje në të gjithë këtë rrjedhë të lumit që zë fill në buronja,deri në Gjormë nuk ka një besim kulti ndërsa paganizmi duket se u është rikthyer edhe një herë në historinë e këtyre trevave. Fshatrat që kishin mbi 20 kisha, sot s’kanë asnjë objekt kulti,asnjë kambanë nuk bie ditën për diell nëpër fshatrat e krishterë. Nga vitet apostolike deri në vitin 731,shkruan Andrea Llukani, Kisha e Ilirisë Lindore ishte në varësinë e Vikariatit romak të Selanikut. Në fillim kryeqendër e Ilirikumit ishte Sirmiumi, i ndërtuar mbi lumin Savë. Në vitin 441, pas shkatërrimit të saj nga hunët, kryeqendra e Ilirikumit u zhvendos në Selanik. Mitropoliti i Selanikut kishte titullin Krye-episkop dhe varej nga Kisha e Romës. Në atë kohë Ilirikumi ishte në juridiksionin e pjesës perëndimore të Perandorisë Romake, kështu që edhe kisha e tij varej nga Kisha e Romës. Qendra të mëdha si Salona, Durrësi, Apolonia, Butrinti, Nikopoja etj, tërhiqnin vëmendjen e misionarëve të krishterimit. Edhe poeti P.Marko shkruan për priftërinjtë bazilian .Në shekullin XVII, më 1630, shkruan P.Marko,në Dhërmi priftërinjtë brazilianë që i kishte dërguar Papa në Himare, hapen të parën shkollë shqipe – seminar për priftërinj në gjuhen shqipe; kjo sipas raporteve që i dërgonin priftërinjtë braziliane papës. Më ka tërhequr vëmendjen një fakti, misionarët katolikë a bëjnë ndonjë përpjekje të paktën në këtë krahinë për të përhapur besimin katolik ,atë që kishin të parët e tyre,apo për të rihapur ndonjë kishë në këtë vatër të dikurshme të krishterimit thotë P.Marko.
Ne jemi populli, që kemi shumë besime fetare. Kemi ngrehina kulti në trojet tona si:kisha,xhami,teqe, etj por, që në thelb mbetemi pagan dhe përpos kësaj për ti kënaqur të gjithë kemi edhe një ditë feste ,për paganët si është 14 Marsi. Ne ndër popujt më të vjetër të Ballkanit kemi pasur krishterimin si fe,përse nuk kemi të drejtë të studiohet në shkollë.Duke përfshirë fenë në arsim ajo do të ndihmojë për të ulur sasinë e krimeve të urrejtjes motive religjioze.Duke iu drejtuar fenë në shkolla është thelbësore për të mësuar dhe në mënyrë adekuate mund të pajisë me një lidhje të ndryshme të botës.Analfabetizmi fetar nuk është çelësi për një arsim të mirë-harmonishëm ngase kjo do të rrisë edukimin duke u mësuar atyre më shumë njohuri rreth feve të ndryshme nëpër botë. Nëse studentët do të funksionojë si qytetarë globalë dhe të jenë anëtarë të shoqërisë, ata do të duhet të kuptojnë ndikimin e fesë në histori, politikë, shoqëri, dhe kulturën. Nxënësit duhet të dinë faktet themelore fetare dhe duhet të jetë në gjendje të njohin diversitetin që ekziston në çdo sistem besimi ,që i rrethon. Studentët gjithashtu do të ndeshi në lloje të ndryshme të njerëzve gjatë gjithë jetës së tyre, dhe ata do të duhet të dini se si të merren me të dhe ta pranojnë atë. Studentët të cilët janë të mësuar në lidhje me fenë duket se kanë një zotërim më të mirë në realitet. Duke i lejuar ata që të ketë një koncept më të mirë për atë që po ndodh në botën rreth nesh që kanë të bëjnë me fe të ndryshme, kulturave dhe vlerave. Edukimi fetar është injoruar lehtë kur është fjala për ta mësuar atë në shkolla. Kur feja është sjellë në arsimin ne nuk duket ta injorojë atë, dhe nuk e vlerësojmë atë mënyrë që ne duhet. Nxënësit duhet të mësohen për fenë. Ajo mund të mësojnë atyre mënyra të vlefshme të të menduarit, të cilat mund të ndihmojnë ata gjatë gjithë jetës. Feja është një koncept kyç dhe ndihmon zgjerojnë njohuritë e njerëzve në lidhje me botën rreth nesh.

Rezultate imazhesh për foto fshati qishbardhe

 

Histori interesante – Fshati qe mban emrin Kisha e bardhe ose … Read More »

Në burgun më famëkeq të Shqipërisë, në Spaçin e terrorit

Nga Magdalena Chodownik, Euronews

Enver Hoxha ishte një admirues i flaktë i shokut Stalin. Në kohën kur sundimit 30-vjeçar të ish-diktatorit sovjetik i erdhi fundi me vdekjen e tij në vitin 1953, homologu i tij shqiptar urdhëroi një shfaqje masive zie popullore. Banorëve u duhej të mblidheshin në sheshin kryesor të kryeqytetit, Tiranë, për të demostruar pikëllimin e tyre.

Diktatori komunist shqiptar admironte gjithashtu edhe metodat staliniste të represionit. Me vdekjen e Stalinit, marrëdhëniet mes Tiranës dhe Moskës u ftohën, ndërsa Hoxha zbatoi tiraninë staliniste ndaj popullit shqiptar.

“Armiqtë e kombit” dënoheshin me vdekje, burgoseshin, ose çoheshin në kampet e punës së detyrueshme. Përgjatë sundimit të tij, një në njëqind shqiptarë përllogaritej të ishte subjekt i të ashtuquajturave programe “riedukimi”.

Ademi bëhet papritur një “konspirator”

Një mëngjes, shumë herët, disa njerëz me uniformë do të vinin e trokisnin në dyert e drunjta të shtëpisë së Ademit, duke e akuzuar atë se “kishte vepruar kundër partisë”. Ishte viti 1972 dhe frika e arresteve dhe denoncimeve ishte kthyer në veçori e jetës së përditshme për cilindo. Atë mëngjes ishte pikërisht radha e Ademit të rrëmbehej nga policia. Ai nuk e dinte se ku po shkonte, apo nëse do të mund të kthehej më pas. Sigurisht, po shkonte drejt “gjyqit” ndaj tij. Dy dëshmitarë, të cilët do të mund të dëshmonin kundër tij, ishin ndërkohë në pritje në seancën gjyqësore. Dy ishin mjaftueshëm për të shërbyer si provë e “pakundërshtueshme”, për çfarëdolloj akuze që mund të ngrihej.

“Nuk mund ta mbroja veten. Pas gjykimit, ata më morën menjëherë e më dërguan në burg”, kujton ai.

Ademi u shpall fajtor se kishte komplotuar për t’u arratisur drejt Jugosllavisë, pavarësisht se nuk e kishte bërë kurrë diçka të tillë. Gjithsesi, përballë një shteti të fuqishëm dhe me shumë pak shpresë se do të mund t’i lejohej të provonte pafajësinë e tij, ai rrëfeu për “krimet e supozuara” për të cilat akuzohej, duke shpresuar kështu për një dënim më të lehtë. Ajo që mori, ndërkohë, ishte një dënim me 20 vite punë të detyrueshme në Spaç. Regjimi i Hoxhës kishte ngritur rreth 50 kampe internimi, prej të cilëve Spaçi ishte më famëkeqi, pasi ishte modeluar në mënyrë të ngjashme me gulagët e Stalinit.

Ademi është një nga të paktët ish-të dënuar që mbeti gjallë për të rrëfyer tmerret e burgosjes së tij. Hoxha i frikësohej veçanërisht Jugosllavisë, një vend që po gdhendte vendin e tij në hartë si një portë lidhëse mes Moskës dhe Perëndimit, ndaj dhe i quante ata që përpiqeshin të arratiseshin drejt këtij vendi si konspiratorë. Ishin pikërisht lidhjet familjare të Ademit, që e bënë atë një shënjestër për autoritetet.

Babai i tij kishte qenë oficer gjatë sundimit të monarkisë shqiptare dhe regjimi i Hoxhës po përpiqej me çdo kusht të zhdukte ata që dikur ishin të lidhur me aristokracinë.

E ndërsa babai i Ademit mundi të arratisej për të shpëtuar jetën e tij, ai që vuajti pasojat e rebelimit të tij ishte i biri. Familja e madhe e Ademit u konsiderua gjithashtu një rrezik i madh për regjimin, pasi mendohej të ishte një vatër ushqyese për rebelim të mëtejshëm. Shpesh, anëtarët e familjes së tij do të zhvendoseshin ose burgoseshin.

Spaçi

Rruga për në Spaç, një fshat malor emrin e të cilit e kishte marrë edhe kampi, ishte tejet e ngushtë dhe dredha-dredha. Shkrimtarja shqiptare, Ornela Vorpsi e përshkruante kështu atë. “Në njërin krah shfaqeshin malet kryelartë, e në anën tjetër një humnerë, në fundin e së cilës rridhte ujë portokalli, që mbante një erë si vezë e prishur”. Atje lart, në shpatet e malit qëndronte një kompleks ndërtesash të mbushur me slogane komuniste dhe citime nga Hoxha.

Pak më tej shiheshin hyrjet drejt minierave të bakrit dhe piritit, ku të dënuarit detyroheshin të punonin pa pushim, gjë që shpesh çonte në lodhje të skajshme të tyre e deri në vdekje. Spaçi ishte më famëkeqi i të gjitha kampeve. Ai u hap në vitin 1968, e një vit më vonë strehoi me mijëra të burgosur. Mes 1.200 dhe 1.400 të burgosur politikë do të burgoseshin atje dikur.

S’kishte vend as për t’u shtrirë

Të burgosurit punonin me rotacion, grupe që dërgoheshin në miniera çdo 8 orë. Edhe përgjatë të nxehtit ekstrem veror, apo të ftohtit të acartë në dimër, të burgosurit nxirrnin çdo ditë xeherorë për të përmbushur normën ditore. Për siguri as që mund të flitej dhe mungesa e mjeteve të duhura për këtë punë çonin shpesh në dëmtime të rënda të tyre. Çdo karvan që largohej nga miniera numërohej me përpikmëri.

“Nëse nuk do të mund të përmbushnim normën ditore, atëherë ndëshkoheshim. Nëse ia dilnim mbanë, e sigurtë ishte që të nesërmen norma do të rritej. Por, për çdo ditë që ne arrinim të kalonim normën, dënimi ynë reduktohej me një ditë. Të paktën fitonim një ditë liri…”, thotë Ademi.

Ai supozohej të kalonte ekzaktësisht 7.305 ditë në Spaç. Pas punës, të burgosurit ktheheshin në “banesat” e tyre pa ngrohje dhe të mbipopulluara.

“Shumë prej nesh jetonin në qeli aq të vogla, saqë nuk kishim vend as për të fjetur. E ç’fjetje them unë, as për t’u ulur e jo më të shtriheshim”, kujton ai.

Një vend spiunësh

Partia urrente tradhtarët, por ajo i shpërblente ata që denonconin tradhtarët e dyshuar. Një shqiptar asokohe thoshte se “ka 11 spiunë për çdo 10 banorë”. Denoncimet detyruan njerëzit të ruanin një vigjilencë të vazhdueshme, edhe nëpër burgje.

“Kur një prej të burgosurve dëgjonte se një tjetër ankohej për partinë, ai informonte menjëherë gardianët. Edhe një denoncim i tillë shërbente si një mundësi për të reduktuar dënimin. Kështu që duhej të ishe tejet i kujdesshëm për të mos e përkeqësuar situatën tënde”, rrëfen Ademi.

Rojet zbatonin dënime nga më brutalet. Ata rrihnin dhe torturonin ata që kapeshin duke shprehur mospajtim politik, ose që konsideroheshin joproduktiv sa ç’duhej. Gratë nuk bënin përjashtim. Edhe ato rriheshin, përdhunoheshin e detyroheshin me forcë të abortonin, nëse do të mbeteshin shtatzëna. Më 21 maj të vitit 1973, të burgosurit nisën rebelimin dhe pushtuan kampin, duke ngritur flamurin shqiptar mbi Spaç, por atë me yllin komunist. Një bastisje brutale shtypi rebelimin brenda dy ditëve dhe udhëheqësit e saj u ekzekutuan.

Liria

Nën regjimin e Hoxhës, Shqipëria ishte një nga vendet më të izoluara në botë. Gjithnjë e më paranojak nga kërcënimet e brendshme, ai intensifikoi tiraninë duke rrethuar vendin me tela me gjemba, duke ndaluar udhëtimet e të huajve dhe kontaktet me cilindo jashtë shtetit. Në skenë dolën edhe 750 mijë bunkerë që u ndërtuan me urdhrin e tij, për t’i lejuar të gjithë vendit të strehohej nëntokë në rast të një sulmi të mundshëm.

Në kohën kur Hoxha vdiq, në vitin 1985, fillimi i rënies së komunizmit në Europë ishte ende 4 vite larg. Pasi ra Muri i Berlinit në vitin 1989, shqiptarët nisën të besonin se ndryshimi ishte i mundur. Grevat e punëtorëve shtuan presionin ndaj regjimit për të lejuar parti të tjera politike, përveç Partisë së Punës që sundonte.

Më 31 mars të vitit 1991, Shqipëria pa të mbaheshin të parat zgjedhje pluraliste që prej vitit 1923. U deshën edhe 3 muaj të tjerë, përpara se të lëshohej amnistia për të burgosurit politikë, amnisti që siguroi edhe lirimin e Ademit nga Spaçi.

Gjithsesi, shumë prej atyre që u liruan gjatë amnistisë gjetën shumë pak nga ajo që kishin lënë. Shtëpitë dhe pronat e trojet e tyre ishin konfiskuar. Edhe pse ish-të burgosurit politikë sigurian të drejtën ligjore për kompensim për çdo ditë të kaluar në burg, shumica e tyre kanë marrë veçse një pjesë fare të vogël, e disa ndoshta s’kanë përfituar aspak.
“Atyre u duhej të na rrihnin, përndryshe…”

Sot, ish-kampi famëkeq është një rrënojë e shkretuar, i mbushur plot me barëra të këqinj. Vetëm disa gërma të ish-thënieve të Hoxhës kanë mbetur në muret e tij. Gulagu është lënë në harresë dhe shumë shqiptarë as nuk duan t’i hedhin sytë andej. Pas rikthimit në shtëpi, ai u takua me dëshmitarët që dëshmuan ndaj tij. “Kërkojmë falje, mund të na bësh çfarë të duash, por ne ishim të detyruar të dëshmonim ndaj teje. Nuk mund të bënim gjë tjetër”, i thanë ata Ademit, i cili megjithatë nuk bëri asgjë! /Top Channel/

Në burgun më famëkeq të Shqipërisë, në Spaçin e terrorit Read More »

I ndertuar ne shek XIII-XIV dhe i shpallur Qender Historike eshte nje nga fshatrat me te medhenj te zones se Bregut te Detit

Fshati Vuno është vendosur në një nga pjerrësitë e vargmalit të Çikës, në një truall të ashpër shkëmbor me shtrirje në formë harku.

Viti/koha e ndërtimit: Shek. XIII-XIV (Shumica e ndërtimeve aktuale janë ndërtuar në shek. XVIII-XIX).

Emri i këtij fshati shfaqet për herë të parë në defterin përmbledhës të regjistrimit osman, në vitin 1431-1432, si pjesë e nahijes së Himarës, ku figuron si një fshat i vogël me 22 shtëpi.

Ndërsa dy shekuj më vonë në vitin 1693 ai shfaqet si një ndër fshatrat më të mëdhenj të zonës së Bregut të Detit. Banorët e këtij fshati kanë qenë shumë aktiv në rezistencën antiosmane të krahinës së Himarës.

Është shpallur Qendër Historike me Vendim të Këshillit të Ministrave nr. 30, datë 20.01.2016.

Emri i Vunoit apo banorëve të tij shfaqet pothuajse në të gjitha letrat që zona u dërgonte kancelerive perëndimore për të lidhur aleancë kundër pushtuesve osman, duke nisur me letrën dërguar Papa Gregorit XIII në vitin 1577, e deri tek ajo drejtuar careshës ruse Elisabetës, në vitin 1759.
Duke qenë një nga qendrat më të zhvilluara të zonës së Bregut, me kontakte të vazhdueshme me botën perëndimore, banorët e këtij fshati ishin mjaft të emancipuar.
Për këtë arsye ata ishin ndër të parët që u përfshinë në lëvizjen kombëtare, kontribuan në shpalljen e pavarësisë së shtetit Shqiptar, morrën pjesë në Luftën e Vlorës dhe ishin pjesë e lëvizjes antifashiste në Luftën e Dytë Botërore. Shumë nga personalitetet e spikatur në fushën e artit dhe kulturës, si dramaturgu Spiro Çomorra, shkrimtari i letërsisë për fëmijë Odhise Grillo, regjizori Dhimitër Anagnosti e aktori Robert Ndrenika e shumë të tjerë, janë me origjinë nga ky fshat.

Elementi më i spikatur i Qendrës Historike të Vunoit është pikërisht arkitektura e tij. Arkitektura dhe pamja piktoreske e Vunoit i bëri mjaft përshtypje edhe peizazhistit e shkrimtarit të njohur Anglez Edward Lear, i cili nga vizita e tij në vitin 1848 shprehet: U habita nga madhësia, karakteri, rregulli dhe pastërtia e shtëpive në Vuno, të cilat ngjanin me Palazzi të qyteteve Italiane.
Nga pikpamja urbanistike Vunoi karakterizohet për kompaktësinë e ndërtimeve, harmonizimin e përsosur me truallin dhe vendosjen e shkallëzuar të banesave, të cilat shfaqen qartë, pa mbuluar njëra tjetrën, duke krijuar një ansambël piktoresk.
Ndërtimet shumë afër njëri tjetrit, kanë krijuar një rrjetë të dendur rrugor. Kjo ka bërë që në mjaft raste të ngrihen banesa edhe mbi rrugë duke siguruar kalimin nëpërmjet qemeresh cilindrike.

Për të lehtësuar kalimin në kthesat e forta, qoshet e ndërtimeve zbuten me thyerjen karakteristike. Tipologjia e banesave është mjaft e larmishme, duke nisur me ato më të thjeshtat me kat e gjysmëkat, banesat e fortifikuara e deri tek komplekset ndërtimore. Elementët arkitektonik të harqeve, qemerëve e qosheve të punuara janë përdorur mjaft dendur, duke u dhënë ndërtimeve pamje monumentale.

Bibliografia: E. Lear., Në Shqipëri (Ditar udhëtimesh 1848-1849), ShB Plejadë, Tiranë 2008, f. 181-182; E. Riza., Arkitektura e banesës popullore në zonën e Bregut të Detit, Monumentet 19, 1980, f. 3-51; F. Duka., Shekujt Osmanë në Hapsirën Shqiptare (Studime dhe dokumente), UET Press, 2009, f. 131-149; P. Thëngjilli., Aspekte të përpjekjeve të himarjotëve për liri (Shek. XVI-XVIII), Himara në Shekuj, ASHESH, Tiranë 2004, f. 124-150.

Qendra Historike e Fshatit Vuno ndodhet në territorin e Bashkisë Himarë, në rrugën nacionale Vlorë-Sarandë dhe drejt saj mund të shkoni me çdo mjet transporti.

Fotografia e DRKK VlorëFotografia e DRKK VlorëFotografia e DRKK VlorëFotografia e DRKK Vlorë

I ndertuar ne shek XIII-XIV dhe i shpallur Qender Historike eshte nje nga fshatrat me te medhenj te zones se Bregut te Detit Read More »

‘Ballkoni i bregut’ – Piluri ne histori

Nën kurorën e lisave që ngrihet në qendër të fshatit ndodhet Manastiri i Shën Nikollës. Jo larg tyre ndodhet rrapi i vjetër shekullor, për të cilin legjenda thotë se “nën rrapin e madh e të vjetër, burrat e vendit uleshin e kuvendonin”. E sot, piluriotët mblidhen ngaherë në atë vend teksa ulen e flasin e zhvillojnë aktivitete. Aty mblidhen edhe turistët e parë që vizitojnë Pilurin, apo, ashtu siç quhet ky vend, “ballkoni i bregut”.

Të shkosh në Pilur

Nga rruga kombëtare në boshtin e jugut, pas Palasë, Dhërmiut, Vunoit dhe Himarës Fshat, në Himarë marrim në të majtë të rrugës automobilistike ku ecim drejt Pilurit, i cili ngrihet në 700 metra lartësi. Nga larg, duket si një grumbull pemësh i rrethuar nga një mur guror tejet i madh.

Rruga kalon më pas në një të përpjetë, ngjitur me një faqe mali të zhveshur dhe të thepisur, por pamja që të shfaqet është një nga më marramendëset e rivierës shqiptare, diagonal me detin. Pamja e parë e fshatit shfaqet nga poshtë tij, ku rruga më në fund arrin kreshtën, pothuajse si një galeri që kalon përmes pemëve për të dalë përfundimisht aty ku ndihet se është çatia e botës.

Në kujtimet e tij, dy shekuj më parë, poeti dhe udhëtari i famshëm anglez, Edward Lear, tha: “Piluri duket si të jetë vënë mes parajsës/qiellit dhe reve”. Mbi të, Maja e Pikës së Cipthit ngrihet në një lartësi rreth 1800 metrash mbi nivelin e detit. Në pllajë, fusha e Vanovës, në lindje, dhe ajo e Vumlos në juglindje, qëndrojnë në një lidhje të ngushtë harmonike mes tyre nga mënyra se si kanë qenë projektuar, punuar e sistemuar në tarraca gjatë komunizmit nga aksionistët për mbjelljen e kulturave të ndryshme bujqësore.

Piluri në histori

I njohur si ballkoni i bregut, ky fshat ndodhet dikund tjetër prej andej nga u ngjiz. Emri “Pilur” u shfaq fillimisht më 1431-1432 si pjesë e nahijes së Sopotit (sot Borshi, rreth 20 kilometra më në jug), me gjithsej 13 shtëpi.

Kjo vendndodhje e dikurshme ishte pikërisht mes Kuçit të sotëm dhe Kudhësit, shumë më ulët në lartësi. Në vitin 1506 dhe sërish më 1520, ndaj rezistencës osmane, që u përhap në gjithë bregun, piluriotët refuzuan regjistrimin me Timarët, si shenjë qëndrese kundër pushtimit osman.

Pas 30 vitesh, më 1551, Piluri u numërua dhe regjistrua edhe një herë; veçse këtë herë si pjesë e një vendbanimi të afërt, të njohur si Sanxhaku i Delvinës. Që atëherë numri i shtëpive u rrit në 60 të tilla.

Ashtu si himariotët, edhe piluriotët ishin aktivë në rezistencën ndaj regjimit osman. Emrin e këtij fshati e gjejmë edhe në letrat e dërguara nga Papa Grigori XIII në vitin 1577, careshës ruse Elisabeta Petrovna, në vitin 1759, por edhe perandorit austriak Franc Jozefit II, në vitin 1786.

Për shkak të këtij qëndrimi dhe raprezalieve, në vitin 1750, popullsia u detyrua nga trupat osmane të lërë vendbanimin fillestar pranë Kuçit dhe të zhvendoset, në një pjerrësi poshtë fshatit të sotëm dhe më pas në majë të kodrës, aty ku gjenden edhe sot. Por ende sot, në të dyja vendbanimet, ruhen mjaft mirë rrënojat e dikurshme të shtëpive piluriote. Ato mund të vizitohen në prani të një udhërrëfyesi vendës dhe duhet të keni eksperiencë në ngjitjet malore.

Pas pushtimit të Himarës nga Ali Pashë Tepelena në vitin 1810, Piluri u bë pjesë e zotërimeve të Pashait të Janinës, ndërsa pas shpalljes së Pavarësisë më 17 mars të vitit 1913, Piluri së bashku me fshatrat e tjerë të Himarës iu përgjigj pozitivisht kërkesës së qeverisë së Vlorës për t’iu bashkuar shtetit shqiptar.

Në Pilur sot gjenden dy vendbanime që më parë kishin qenë të banuara që në periudhën e bronzit të vonë, në shekujt VII – VI Para Krishtit, si Fortifikimi i Majës së Qytezës në perëndim të fushës së Vumloit dhe një tjetër që ndodhet në kodrën e Kolëzës në jug të fushës së Vumloit.

Po atje, në këmbët e kodrës së Kolëzës, ndodhet edhe një nekropol antik i quajtur nga vendasit si Varret e Jelimëve, ku nga kjo varrezë antike ruhen ende edhe sot varre të tipit cist, të datuara në shekujt II-III Para Krishtit.

Gjetje të lashta të periudhës antike janë vërejtur edhe në lindje të fushës së Vanovës, në vendin e quajtur Rësa, si dhe në Toçile, ku janë zbuluar gjurmët e një ujësjellësi të periudhës romake.

Në vend të mbylljes

Fshati i sotëm Pilur ofron për turistët shtëpi pushimi apo shtëpi pritëse, ku vizitorët “përballen” edhe me copëza të historisë së lashtë piluriote, që nga traditat, zakonet apo aftësitë artistike të këtyre banorëve, ku dy prej shtëpive të këtij fshati shesin produktet e tyre artizanale.

Duke iu referuar regjistrit të popullsisë në vitin 2015, në Pilur jetojnë afërsisht 500 banorë. Por banorët deklarojnë me krenari se janë pasardhës të po atyre familjeve që kanë jetuar në këtë zonë që prej shekullit të XV

‘Ballkoni i bregut’ – Piluri ne histori Read More »

WP2Social Auto Publish Powered By : XYZScripts.com