Karabash vjen nga turqishtja që do të thotë “Balli me hije i qytetit”.
Emri shpjegohet i tillë: është ndër vendet më të larta në Vlorë dhe i bie hija e ullinjve. Tipike për lagjen e vjetër të Vlorës,
e cila edhe pse është pagëzuar më pas me emrin “15 Tetori”, lakohet sërish me emrin Karabash, kanë qenë shtëpitë 2-3-katëshe,
me pemë në oborre, me ullinj rrëzë kodrës, por edhe me çezma karakteristike.
E veçanta e kësaj lagjeje lidhet edhe me faktin se aty e ka zanafillën kënga qytetare vlonjate.
Karabashiështë një lagje e vjetër e vendosur mbi një kodër të butë, që zbret ngadalë drejt qendrës së qytetit.
Shtëpitë e vjetra kanë mbetur ende të ulëta dhe duket se moda e pallateve marramendëse do ta ketë të vështirë të depërtojë
në zemrën e lagjes së vjetër.Kthejmë në një rrugicë që vendasit jetë e mot e kanë quajtur Pisorukë. Kujtohemi se jemi në një vend të çuditshëm.
Jemi në një lagje që mban emër turk (Karabash Kryezi), në një rrugice që mban emër grek (Pisoruka pas teshave)
dhe ku flitet një nga dialektet më të pastra të shqipes. “Vetëm kjo rrugicë duhej shpallur simboli i Ballkanit të vërtetë”
Karriera e saj pëson një rritje në majën e ajsbergut të artit të kërcimit, në “Balshoi Teatër”, në qendrën botërore të baletit, në Moskë. Shkurti i vitit 1958 e gjen në majat e baletit. Ajo kërcen si soliste e parë në këtë teatër me famë që nga 1 shkurti i vitit 1958- 3 Korrik 1967. Në qendër të grupit të “baletit të vogël” siç quhej grupi fillestar i artit të kërcimit, shkëlqente talenti i të paarritshmes, vajzës shkodrane Melushe Bebeziqi. Emri i vërtetë i saj ishte Melehad, por të gjithë e quanin Melushe, një emër më tingëllues, më i ëmbël e më ledhatues.
Balerina Melushe Bebeziqi gjatë një shfaqjeje në “Balshoi Teatër”
Balerina shqiptare ka lindur në vitin 1933 në qytetin e Shkodrës dhe, falë aftësive të saj të veçanta, shumë shpejt u bë një nga kërcimtaret e dukshme të trupës fillestare të baletit. Në moshën 17-vjeçare, u nis drejt Moskës për të studiuar në shkollën koreografike të Moskës, në grupin e balerinëve të parë që shkonin atje si Ganimet Vendresha, Zoica Haxho, Petrit Vorpsi, Agron Aliaj, etj.. Dëshira dhe pasioni, talenti dhe fati e ngjitën më pas në skenën më të adhuruar të baletit botëror në “Balshoi Teatër”. Kërkimet dhe mundësitë për të mësuar rreth jetës së saj kanë qenë tepër të vakta.
Balerinët e brezit të saj e kanë njohur në momentet e mësimit të baletit, por nuk kanë mundur ta shohin në interpretimet e saj skenike në teatrin e madh të botës. Për këtë arsye faktet e jetës së saj skenike kanë qenë përherë të mjegullta. Falë një përpjekjeje të pedagogut të AAB në Tiranë, Faruk Koka, është mundësuar komunikimi me arkivin e “Balshoi Teatër” në Moskë dhe sot, falë një korrespondence të vështirë dhe të gjatë, kemi informacione të sakta për rolet e interpretuara prej saj në këtë teatër.
MITI I BALERINËS DHE TË DHËNAT TRUPORE
Melushja balerinë ishte njëra nga vajzat më trup e bukuri të veçantë. Në skenë dhe gjatë kërcimit ajo bëhej edhe më e bukur, sepse natyra i kishte falur të gjitha të dhënat fizike që i duhen një balerine. Tek ajo ishin skalitur bukuri trupore me dimensione e proporcione që rrallë lindin te një balerinë dhe kur ndodhin, e veçojnë tërë- sisht nga trupa duke e quajtur “e lindur për soliste”. E rëndësishme te Melushja ishte ekspresiviteti i saj, që buronte nga një e brendshme tepër shpërthyese. Gjatë kërcimit, shihje një Melushe në rol, së cilës i fliste çdo pjesë e trupit, fytyra, duart, korpusi trupor, me zjarr e temperament. Jo më kot e quajtën “balerina rebele”.
REBELE ; PASIONANTE
Ende nxënëse në shkollën koreografike të Moskës, në vitet 1950-1956, u cilësua me epitetin “e ëmbla balerina rebele” nga vetë pedagogia e kursit. Ishte pikërisht ajo që do të shprehej më vonë për të: “Melushen e dalloj në çdo formacion artistik. Sikur 100 balerinë të jenë në kërcim, ajo kuptohet se ka një impulsivitet të veçantë. Melushja ka lindur për të qenë soliste”. Dhe vërtet, masa e kordebaletit në skenë e mbyste atë. Te Melushja ndihej nevoja e shpërthimit individual, të pavarur. Ishin të dukshme aftësitë e saj, prandaj ende nxënëse në shkollën koreografike të vitit 1953, në spektaklin e shkollës, Melushja luan pjesën solistike “Kërcim oriental”, në baletin “Arrëthyesi”.
Ky numër pikant që vjen i ruajtur nga shekulli XIX e këtej kërkon cilësi të veçanta mjeshtërore në interpretim. Melushja e realizoi me dinjitet artistik dhe që nga ajo ditë ajo mori emrin e dytë nga të gjithë artistët e shkollës, “balerina rebele e Shqipërisë”. Ishte e çuditshme, por emri rebele vinte jo thjesht nga shpërthimet e saj skenike, por edhe nga temperamenti i saj tepër energjik.
Nuk mund të mendoje një Melushe në bisedë pa gjestet e saj dinamike, pa fjalët e saj këmbëngulëse dhe ëmbëlsinë karakterizuese të portretit. Në të kundërt, në skenë ajo i shpëtonte “rebeles”, edhe rebelimit emocional. Ky ishte ndoshta rebelimi i fortë i Melushes, paarritshmëria nga të tjerët, ajo që i jepte një përmbajtje të thellë emocionale rolit, plus graciozitetit dhe plastikës trupore, që është karakteristikë e veçantë në kulturën e Orientit në tërësi. Balerina filloi karrierën e saj artistike në Shqipëri me pjesët popullore të vendit dhe pjesë të huaja. Ka qenë e pakapshme në idilin shqiptar “Vallëzim me shtamë” dhe “Vallja moldaviane”, ku ajo u skalit edhe ne kujtesën e spektatorit shqiptar.
Në 23 Prill 1451 Skënderbeu bëhet dhëndër i Gjergj Arianitit, Gjergj Arianiti Topia Komneni.
Ai u martua me Donikën (Andronika), e cila ishte 23 vjeçe, ndërsa vetë ishte 46 vjeç.
Ajo ishte një nga tetë vajzat dhe shquhej për bukurinë e rrallë ndër vajzat e krahinës.
Ashtu siç e thotë edhe Barleti, ajo ishte një ndër vajzat më të bukura të dyerve bujare të Shqipërisë së shekullit të XV.
Legjendat dhe gojëdhënat për martesën e Skënderbeut në Kaninë kanë mbetur të gjalla edhe sot në Rajonin e Vlorës.
Njëra prej tyre e ruajtur në Himarë, e cila ishte zotërim i Gjergj Arianitit thotë se: “Ditën e dasmës në Kaninë shkuan edhe Kapedanët e Himarës me peshqeshe për çiftin.
Ata e shoqëruan nusen deri në Krujë”.
Ndërkohë që në Qishbardhë dhe Penkovë (Vlorë), ruhen katër toponime të tilla si: Qisha e Skënderbeut, Rrapi i Skënderbeut, Vau i Skënderbeut dhe Ara e Skënderbeut; dëshmi të shekullit të XV.
Kurorëzimi i çiftit, midis Gjergjit 46 vjeçar dhe Donikës 23 vjeçare, u bë në kishën e vjetër të Manastirit të Ardenicës , i cili ndodhet 10 km në veri të Fierit.
Ndërsa motra tjetër e Donikës, Angelina, u martua me princin serb Stefan Brankoviç dhe është shpallur Shenjt nga Kisha Ortodokse Serbe.
Pas vdekjes së Skënderbeut në 17 Janar 1468 , Donika u shpall regjenti i të birit Gjonit, trashëgimtarit legjitim të Skënderbeut.
E ndodhur në kushte të tilla në të cilat ajo nuk mund të ushtronte funksionin e saj, kur turqit kërcënonin në mënyrë më serioze shtetin shqiptar, Donika në 23 Maj 1468 u largua së bashku me të birin në Itali.
Në vitin 1468, suita e saj u vendos në Itali në dy feudet që Ferdinandi i Aragonës, mbret i Napolit, i kishte dhuruar Skënderbeut në vitin 1463, si kompensim i ndihmës së çmuar që heroi i dha atij.
Në vitin 1501 kur mbërriti në Spanjë si pjesë e një delegacioni, Donika Kastrioti tashmë ishte 73 vjeçe dhe nuk do të ketë pasur mundësinë të kthehet më në Napoli.
Ajo mendohet të ketë vdekur në harkun kohor midis Marsit të vitit 1505 dhe Shtatorit 1506.
Ky fakt dëshmohet nga testamenti i Giovanna-s së III, në të cilin pohohet se Andronika është varrosur në kishën e Trinisë së Shenjtë në Valencia të Spanjës.
Gjykuar sipas dokumenteve të shërbimit kryesor të zbulimit të Republikës Demokratike Gjermane të njohur si Stas, Angela Merkel është trashëgimtare e Adolf Hitlerit, transmeton InfoPress.
Në vitin 1954, lindi një fëmijë, një vajzë e vogël, të cilën Stasi e identifikon si Angela Merkel, kancelarja e sotme e Gjermanisë.
Data e lindjes zyrtare e saj është 17 korrik 1954, megjithatë, sipas dokumenteve të kësaj policie sekrete aktualisht në arkivat sovjetike të KGB-së, ditëlindja e saj e vërtetë është 20 prill 1954.
Nëse iu besohet pretendimeve të këtij shërbimi sekret, vajza e Adolf Hitlerit lindi pikërisht në ditëlindjen e tij.
Sipas dosjes së Stasit gjerman, vajza e Hitlerit po mban tani zyrën e njëjtë si babai i saj – atë të kancelares së Gjermanisë.
Dita e lindjes së Angela Merkelit, siç është detajuar në dosjen e Stasit, u bazua në hulumtimin e mjekut gjerman Karl Klauberg. Klauberg u klasifikua si një nga mjekët më të keq nazist i njohur si “Engjëlli i vdekjes” dhe u dënua nga gjykatat sovjetike si ‘kriminel lufte’.
Sipas njoftimeve, doktor Klauberg u lirua nga sovjetikët pasi shërbeu vetëm shtatë vjet dënimin e tij në këmbim të kthimit të dosjeve të fshehura të KGB-së për eksperimentet e tij të mbarësimit artificial në mesin e nazistëve.
Sipas pretendimeve mjekut nazist iu dha drita e gjelbër që të fillonte me ringjalljen e gjenit të Adolf Hitlerit! Kur Klauberg po kthehej në perëndim të Gjermanisë, u arrestua menjëherë dhe u vra dy vjet më vonë, ndërsa gjykimi i tij ishte ende në proces.
Identitet i rremë
Menjëherë pas lindjes së vajzës së Hilterit, një marrëveshje midis sovjetikëve, amerikanëve dhe Vatikanit u arrit. Foshnja e Hitlerit u vendos nën kontrollin e Kishës Katolike nëpërmjet lidhjeve të saj me Kishën Luterane të RDGJ-së, e cila mori kujdestarinë e fëmijës.
Asaj iu dha një datë e rreme e lindjes, më 17 korrik dhe emri Angela Dorothea Kasner, vajza e Horst Kasnerit, një pastor luteran dhe gruaja e tij, Herlind – një mësuese angleze dhe latine. Në Templin, në Gjermaninë Lindore, Merkel u rrit rreth 50 kilometra në veri të Berlinit, kryeqyteti i Republikës Demokratike Gjermane Socialiste (RDGJ).
Tema qendrore e “marrëveshjes” e Fuqive Aleate Perëndimore, Vatikanit dhe Sovjetikëve ishte se vajza e Hitlerit do të ngrihej në pushtet ndërkombëtar … por mbizotërimi i saj në pushtet nuk do të vinte derisa “Vatikani do të sillte në pushtet edhe një Papa gjerman “.
Pas vdekjes së Papës Gjon Palit II, u emërua ish-nazisti gjerman Jozef Ratzinger. Ai mori emrin e Papa Benediktit XVI më 20 prill 2005. A është rastësi që kjo datë ishte pikërisht përvjetori i ditëlindjes së Adolf Hitlerit?
Në vitin 1977, Angela Dorothea Kasner u bë Angela Merkel me martesën e saj me fizikantin Ulrich Merkel, por martesa përfundoi me divorc në vitin 1982. Ajo u zgjodh kancelare e Gjermanisë pak pasi Papa Ratzinger mori lidershipin e Kishës Romake në ditëlindjen e Hitlerit.
Merkel nuk hyri në politikë deri në moshën 35 vjeçare pas rënies së Murit të Berlinit në vitin 1990. Ajo gjithmonë ka qenë e gatshme të diskutojë mbi të kaluarën dhe jetën private. Biografia e saj nuk ndalon të sugjerojë se babai i saj ka punuar për Stasin, policinë sekrete të Gjermanisë Lindore.
Por sugjeron se qëndrimi i tij pro-regjimit ndihmoi karrierën e Angelas, duke ia mundësuar asaj të studionte në një shkollë elitare dhe të shkonte në universitet, në një kohë kur fëmijët e klerit nuk pranoheshin.
Fakti i pamohueshëm është se Angela Merkel erdhi nga errësira në fuqi triumfale si Kancelare gjermane.
Në një intervistë për gazetën Frankfurter Allgemeine Zeitung në korrik 2005, Kancelarja Angela Merkel pranoi një obsesion të pazakontë me veprat e kompozitorit Richard Wagner, i cili ishte një satanist.
Wagner shkroi veprën famëkeqe të quajtur “Parsifal”, e cila ishte e preferuara e Adolf Hitlerit gjithashtu. Hitleri deklaroi se muzika e Wagnerit ia zinte mendjen. Ashtu si Adolf Hitler, Angela Merkel është thellësisht e hipnotizuar me “Ride of the Valkyries” të Wagnerit.
Me përjashtim të mustaqeve të vogla, Merkel ka ngjashmëri të habitshme me Adolf Hitlerin.
Një familje shqiptare e zhytur thelle ne borxhe, tani do duhet ta nisi jeten nga e para per shkak se borxhet e shumta dhe mungesa e gatishmërisë për t’i paguar ato, kanë bërë që kosovarit t’i shqiptohet masa e dëbimit nga Zvicra.
Edhe pse ka mbi 30 vjet që jeton në Zvicër, prej vitit 1981 si punëtor sezonal, e pas martesës në vitin 1985, kishte fituar edhe lejen e qëndrimit në këtë vend. Kosovari ka tre fëmijë të rritur, të cilët jetojnë në Zvicër.
Pas vdekjes së gruas, ai në vitin 2012 ishte martuar në Kosovë me një shtetase bullgare, transmeton albinfo.ch. Nisur nga gjendja e tij e rëndë financiare, Zyra Kantonale për Migracion, në vitin 2013 kishte refuzuar tia ndante bashkëshortes së tij të re lejen e qëndrimit në Zvicër. Borxhet e shumta ishin po ashtu shkaku që autoritetet në vitin 2015 nuk pranuan tia bënin vazhdimin e lejes së qëndrimit edhe atij vetë.
Zyra në fjalë me atë rast i ishte referuar Regjistrit të Zyrës së Përmbarimit (Betreibungsregister), në të cilën ai ishte i regjistruar 30 herë si borxhli, me një borxh të gjithëmbarshëm prej 92.000 frangash. Krahas kësaj, ndaj tij janë lëshuar edhe disa urdhëresa tjera për shlyerje të borxhit, transmeton albinfo.ch. Për shkak të këtyre borxheve, atij i është tërhequr vërejtja tri herë, por ai nuk kishte ndryshuar sjelljet e veta.
Pasi që të gjitha instancat në nivel kantoni e kishin shpallur fajtor, kosovari kishte bërë ankesë edhe në Gjykatën Federale. Në ankesën e tij ai kishte argumentuar se hyrja e tij në borxhe nuk kishte ndodhur “me dëshirë” dhe se ai kishte bërë çdo gjë që ishte në fuqinë e tij për t`i shlyer ato. Pastaj, dëbimi, ose kthimi në Kosovë, nisur nga mosha që ka dhe nga një infarkt që ka pësuar së fundi, nuk është masë e duhur, mendon ai. Kjo aq më tepër pasi që duhet të mbahet parasysh se ai jeton prej më shumë se 30 vitesh në Zvicër dhe fëmijët e tij janë rritur këtu, përcjell albinfo.ch. Madje ai vetë është i integruar këtu dhe nuk ka më lidhje me Kosovën.
Gjykata Federale në përgjigjen e saj ka pranuar se fakti i pasjes së borxheve të shumta si i tillë, nuk është i mjaftueshëm për shfuqizimin e lejes së qëndirmit dhe për dëbimin e dikujt nga Zvicra. Por gjykata e arsyeton vendimin e instancave kantonale për dëbim në rastin konkret me faktin se 59 vjeçarit i ishte tërhequr vërejtja tri herë, me çrast i ishte kërkuar që të shlyente borxhet. Por ai, në vend se të përmirësonte gjendjen e tij financiare, hynte në borxhe të reja. Kështu, as Gjykata Federale tashmë nuk beson në përmirësimin e situatës në këtë drejtim, transmeton albinfo.ch. Para kësaj, edhe Gjykata Administrative e St. Gallenit kishte konstatuar se ekzistonte një interes publik që kosovarit ti merrej leja e qëndrimit me qëllim mbrojtjen e kreditorëve të ardhshëm.
Ndërkaq, sipas vendimit të Gjykatës Federale, dëbimi i tij, përkundër qëndrimit mbi 30 vjeçar në Zvicër, është adekuat, pasi që kosovari nuk i ka ndërprerë lidhjet me vendlinjen e tij. Duke qenë se ai atje ka të afërm, pas kthimit mund të llogarisë se do të krijojë një rreth shoqëror dhe të jetojë atje.
…nga Maria Frëngu, Rugina Balsha e deri te Donika, bashkëshortja e Heroit tonë Kombëtar, Skënderbeut
Ilirjan Gjika
Kështjellat janë objekte të trashëgimisë kulturore me origjinë antike dhe mesjetare. Edhe vendi ynë, Shqipëria, ka trashëguar nga e kaluara një sërë kështjellash, të cilat sot përfaqësojnë një pasuri të vyer kulturore dhe historike. Ndërkohë që secila prej tyre përmban në vetvete histori nga më të ndryshmet rreth ngjarjeve që lidhen me to.
Edhe sot janë të njohura dhe të famshme legjendat e vjetra mbi Rozafën dhe Argjiron e deri tek ato më të rejat për Vasiliqinë e Ali Pashës. Por kështjella shqiptare që bart histori të shumta, të ngjashme me ato të tragjedive shekspiriane është padyshim ajo e Kaninës.
Në këtë fortesë kanë ushtruar aktivitetin e tyre një sërë emrash të njohur nga historia si Robert Guiskardi, Boemundi i Tarentit, despotët e Epirit, admirali Filip Kinardi, Jovan Komnen Asenin, pasardhësi i tij Aleksandri, i pari i dinastisë së Kastriotëve, Balsha II, princi serb Merksha Zharkoviç, Gjergj Arianiti, Gjegju Sinan Pash, etj.
Ndërkohë që krahas burrave të përmendur dhe të fuqishëm të kohës, në Kaninë, kanë vepruar edhe shumë “figura femërore”, të cilat janë bërë tashmë objekt shkrimesh të ndryshme, që nisin nga folklori popullor për të mbërritur deri te letërsia e kultivuar apo historia.
Le ta nisim me temën e parë, për të cilën, në librin e tij “Kalaja e Kaninës dhe shkrime të tjera”, një autor modern si Eqrem Bej Vlora, citon një kronikë anonime normane të titulluar “Breve cronica normanna”. Sipas saj gjatë fushatës normane të vitit 1081, kalorësi i shquar i shquar i Perëndimit, Boemundi i Tarentit, pasi pushtoi Vlorën rrethoi edhe kështjellën e Kaninës. Në pamundësi për ta marrë me luftë, njerëzit e tij përdorën një tjetër taktikë.
Ata e bindën gruan e komandantit bizantin që për një shpërblim të mirë të vriste të shoqin dhe t’u hapte portat e fortesës. Gruaja tradhtare veproi sipas porosisë dhe u shpërblye për veprën e kryer. Por kur në Vlorë mbërriti nga Italia e Jugut, Robert Guiskardi, i ati i Boemundit ngjarjet morën një tjetër rrjedhë.
Pasi dëgjoi për këtë ngjarje, kalorësi i shquar norman u revoltua nga kjo vepër e ulët dhe urdhër, që gruan tradhtare ta burgosnin në Manastirin e Zvërnecit (Eqerem Bej Vlora, Kalaja e Kaninës dhe Shkrime të tjera, Koçi, 2004, f. 32).
Ky ishte fundi tragjik i kësaj historie të trishtë, e cila do të vijonte përsëri në Kaninë. Dhe vijmë kështu te historia e dytë, e cila është edhe ndodhia më mbresëlënëse dhe njëkohësisht më e dhimbshme e tematikës së sotme. E tillë është ajo që lidhet me një nga zonjat e Kaninës, Maria Frëngun, të cilën jo pa qëllim, historiani Pëllumb Xhufi, në librin e tij “Nga Paleologët te Muzakajt” e quan edhe si: “Zonja fatale e Kaninës”.
Si gruaja e dy burrave të fuqishëm të kohës, Maria, do të bëhej autorja kryesore e vrasjeve të tyre, që përbëjnë një kapitull të rëndësishëm të “kronikës së zezë’’ të shekullit XIII, në historinë e Arbërisë mesjetare. Duhet thënë se Maria Frëngu ishte kunata e despotit të Epirit, Mihal II dhe për qëllime politike u martua fillimisht me qeveritarin bizantin të Arbërit, Kostandin Habaronin. Pas vdekjes së tij për të njëjtat motive politike ajo u martua përsëri, por këtë radhë me mëkëmbësin e mbretit të Napolit, admiralin Filip Kinardi (Pëllumb Xhufi, Nga Paleologët te Muzakajt, 55, 2009, f. 72).
Duke i shërbyer qëllimeve ekspansioniste të kunatit të saj, despotit Mihal II, Maria do të komplotonte dhe do të arrinte të eliminonte fizikisht të dy burrat e saj. Këtë aktivitet vrastar dhe tipik bizantin ajo do ta ushtronte me gjithë talentin e saj pikërisht në kalanë e Kaninës, atje ku kishte edhe pronat e saj.
Ndërkohë gratë do të ishin përsëri protagoniste të ngjarjeve që kishin të bënin drejtpërdrejt me këtë kështjellë. Historia e tretë ka të bëjë me gratë e familjes Balsha. Kështu pas vrasjes së princit Balsha II, në betejën e Savrës së vitit 1385, në Kaninë do të zotëronte e veja e tij, Komnena Muzaka, e quajtur ndryshe edhe “Zonja e Vlorës”. Por vdekja e parakohshme e të shoqit, njërit që kishte marrë përsipër të bashkonte Arbërinë do ta sillte Komnenën në krye të një zotërimi të rëndësishëm strategjik, që ishte e pazakontë për rolin e një gruaje. Gjithsesi, kjo gjë duhet parë edhe në kushtet e kohës kur rreziku osman në Ballkan kërcënonte Adriatikun. Në këtë kontekst edhe përpjekjet e saj për t’iu gjetur zotërimeve një princ apo për t’i vënë ato nën mbrojtjen e Venedikut dështuan. Pikërisht në kohën kur Vlora nisi të kërcënohej nga ky pushtim, ajo do të vdiste dhe në krye të principatës do të vihej e bija, princesha Rugina Balsha.
E përmendur në folklorin popullor njëlloj si Rozafa apo Argjiroja por ndryshe nga ato, Rugina, njihet si një personazh i mirëfilltë historik. Ajo qëndroi në krye të zotërimeve të Vlorës në vitet 1415-1417. Por Rugina nuk pati fat t’i mbronte zotërimet e saj nga sulmi osman. Pasi dështoi në përpjekjet për t’ia dorëzuar principatën Venedikut ajo u largua në ekzil. Një natë të errët pasi doli nga kështjella e Kaninës Rugina, kaloi përgjatë shpateve të malit të Shashicës dhe mori rrugën drejt Himarës për t’u vendosur përfundimisht në Korfuz ku dhe vdiq në dëshpërim (E. B. Vlora, f. 44). Edhe sot në Vlorë, përgjatë shpateve të maleve të Shashicës, Lungarës dhe majës së Llogorasë ruhet një toponimi e dendur që lidhet me shtegtimin e tragjik dhe të dhimbshëm të saj. Emra të tillë si “shkëmbi”, “përroi” apo “burimi” i Ruginës kanë qenë një lëndë e pasur etnografike e mbledhur dhe publikuar prej kohësh prej studiuesve të kësaj fushe.
Ndërkohë që emri i historisë së fundit që lidhet me figurat femërore në Kaninë është padyshim ai i Donika Arianitit, bijës së princit Gjergj Arianiti, njërit prej heronjve të qëndresës anti-osmane të shekullit XV. Në ditët e sotme historia aludon se dasma e saj u zhvillua në Kaninë atje ku Gjergj Arianiti kishte selinë. Kurse gojëdhënat popullore e “dëshmojnë” një fakt të tillë duke theksuar se ceremonia e martesës së Donikës me Skënderbeun u zhvillua këtë kështjellë. Njëra prej tyre e ruajtur në Himarë, e cila ishte zotërim i Arianitit tregon se: “Ditën e dasmës në Kaninë shkuan edhe Kapedanët e Himarës me peshqeshe për çiftin. Ata e shoqëruan nusen deri në Krujë” (Akademia e Shkencave. Epika Historike, I, Tiranë 1983, f. 133).
Kështjella e Kaninës
Kështjella e Kaninës ngrihet mbi një kodër prej 380 m të lartë në pjesën juglindore të qytetit të Vlorës. Arkeologët e kanë përcaktuar si një fortesë me karakter mbrojtës që i shërbente qysh në antikitet bashkësisë ilire të Amantëve. Me një sipërfaqe prej 3.5 ha dhe e rrethuar me mure që i përkasin teknikave, stileve dhe kohëve të ndryshme, kështjella, ishte e aftë të strehonte njerëz dhe mjete të konsiderueshme. Qëllimi i saj ishte kontrolli mbi gjirin e Vlorës, fushat bregdetare dhe luginën e poshtme të Lumit Shushica. Këtë rol ajo e luajti edhe gjatë shekullit të fundit, kur në vitet ‘90, kur prej saj u largua i fundmit nënrepart i Ushtrisë shqiptare.
Kështjella e Kaninës mbetet edhe sot një nga destinacionet e preferuara të turizmit historik dhe kulturor në Vlorë. Nuk mund të kuptohet Vlora pa Kaninën dhe anasjelltas Kanina pa Vlorën. E natyrisht që një shkrim i tillë nuk shërben veçse si një “ngacmim” që nëpërmjet përmendjes së këtyre personazheve të historisë, të “pasurojmë pasaportën” turistike të këtij monumenti.
Këto pamje fantastike vijnë nga fshatrat Velcë, Matogjin, Ramicë, Bashaj dhe Vërmik. Në këtë zonë ndodhet dhe Kalaja e Boderit e cila i përket periudhës së antikitetit të vonë. Kjo kala është e ndërtuar në një kodër në bregun e majtë të lumit të Smokthinës. Muret e saj rrethojnë pjesën më të lartë të kodrës dhe formojnë një shumëkëndësh të crregullt, me perimetër rreth 270 metra.
Në pjesën jugore muret ruhen deri në 4 metra lartësi. Në këtë anë ndodhet dhe kulla e vetme e këtij fortifikimi. Kjo është një zonë me vlera të veçanta monumentale veçanërisht në prehistori me shpella karstike të cilat paraqesin shumë interes për historianët dhe spelologët. Vlen të përmenden 70 shpellat karstike të Velcës nga të cilat njëra prej tyre është monument kulture i kategorisë së parë si dhe shpella në lagjen Hysaj në Ramicë e cila ka qenë e shfrytëzuar si spital partizan gjatë Luftës së Dytë Botërore ku janë kryer dhe operacione të vështira kirurgjikale me mjete primitive. Emri Smokthinë rrjedh nga sllavishtja dhe do të thotë: Vendi i Fiqve.
Në këtë zonë me bukuri mahnitëse rrjedh lumi i Smokthinës i cili është degë e Lumit të Vlorës për të cilin studiuesi E. Novak shkruan në vitin 1923: Lugina e Lumit të Vlorës është një luginë me bukuri heroike. Po kështu në fshatrat Ramicë dhe Matogjin janë vërejtur shtëpi me dy kate me vlera të vecanta ndërtimore si banesat e vëllezërve Dervishaj në Ramicë dhe banesa e fisit Musaraj në Matogjin. Matogjini është vendlindja e shkrimtarit të soc-realizmit Shevqet Musaraj. Në fshatin Matogjin ndodhet dhe Rrapi shekullor i cili është monument natyre.
1169 – Saladini apo Salahudini bëhet emir i Egjiptit-Saladini ishte sulltani i parë i Egjiptit dhe Sirisë dhe themeluesi i dinastisë Ayyubid. Mysliman me origjinë kurde, Saladini udhëhoqi opozitën myslimane kundër kryqtarëve evropiane. Në kulmin e fuqisë, sulltanat e tij përfshinte Egjiptin, Sirinë, Mesopotaminë, Jemenin, dhe pjesë të tjera të Afrikës së Veriut.
1881 –Lufta greke për pavarësi nga perandoria Osmane– Thesalia bëhet pjesë e Greqisë. Në epikën e Homerit, Odiseu viziton mbretërinë e Aeolus, dhe ky është emri i vjetër për Thesalinë. Fusha e Thesalisë është vendi i betejës mes perëndive; sipas mitologjisë, Kadmus mbolli dhëmbë në këtë fushë dhe prej tyre mbinë njerëz, autoktonë, vendas, lindur nga dheu); një nga djemtë e Kadmusit dhe Harmonisë quhej Ilir dhe Illyrian u quajtën pasardhësit e tij. Kadmus, fenikas, solli edhe alfabetin në këtë rajon, sipas mitit. Në shek. IV pes, Thesalia u përfshi në mbretërinë e Filipit II të Maqedonisë. Në shekujt e parë të erës sonë, Thesalia më u bë pjesë e Perandorisë Romake, dhe më pas pjesë e perandorisë romake të Lindjes, Bizantine. Avarët erdhën në këtë pjesë të Evropës në vitet 550, të pasuar nga fiset sllave në shekullin e VII, dhe aleanca Avare – Sllave filloi të kontrollojë Perandorinë byzantine, përfshi Thesalinë. Në vitin 1821, pjesë të Thesalisë u përfshinë nga kryengritjet e para për pavarësi nga perandoria osmane. Thesalia u bë pjesë e shtetit modern grek në vitin 1881, pas Traktatit të Berlinit.
1904 –Lindi Joseph Campbell, mitologjist amerikan, shkrimtar dhe pedagog i njohur për punën e tij në mitologjinë krahasuese. Vepra e tij mbulon shumë aspekte të përvojës njerëzore. Filozofia e tij është përmbledhur shpesh në thënien; “Ndiqni lumturinë tuaj”. Joseph John Campbell vdiq më 30 tetor 1987.
histori-cfare-ka-ndodhur-me-24-mars 1913 –Lufta I Ballkanike: Forcat bullgare marrin Edirnenë (Adrianopojë), pas 5 muajsh rrethimi dhe dy sulme të guximshme gjatë natës. Robërit osmanë të luftës u trajtuan shumë keq dhe disa prej tyre u vranë. Sipas raportit Carnegie, ndaj bullgarëve u bënë dy akuza kryesore:
1 – ata i trajtuan robërit osmanë të luftës me shumë mizori.
2 – autoritetet bullgare lejuan plaçkitjen e pronës së popullsisë turke të Edirnesë për tre ditë pas dorëzimit të qytetit.
1931 – SwissAir themelohet si linja ajrore kombëtare e Zvicrës.SwissAir konsiderohet një nga linjat ajrore më të mëdha ndërkombëtare dhe njihet si “Flying Bank” (Bankë Fluturuese) për shkak të stabilitetit financiar të kësaj linje ajrore.
1979Anwar al – Sadat, Menachem Begin dhe Jimmy Carter të nënshkruajë Traktatin e Paqes Izrael – Egjipt në Uashington, DC. Normalizimi i marrëdhënieve mes Izraelit dhe Egjiptit, hyri në fuqi në janar 1980. Në mars 1980 u përuruan fluturime të rregullta ajrore. Egjipt gjithashtu filloi furnizimin e Izraelit me naftë bruto. Traktati u prit me polemika të mëdha në të gjithë botën arabe, ku U dënua dhe konsiderua si thikë në shpinë. Ndjenja e zemërimit ishte veçanërisht e fortë në mesin e palestinezëve, me udhëheqësin e Organizatës Çlirimtare të Palestinës, Jaser Arafat, duke deklaruar; “Le ta nënshkruajnë, paqja e rreme nuk do të zgjasë”. Në anën tjetër, traktati bëri që presidenti egjiptian Anwar Sadat dhe kryeministri i Izraelit, Menahem Begin të ndanin Çmimin Nobel të Paqes. Megjithatë, si rezultat i traktatit, Egjipti u pezullua nga Lidhja Arabe më 1979 deri 1989, dhe Sadati u vra me 6 tetor 1981 nga anëtarët e Xhihadit Islamik Egjiptian.
1997 –Afër San Diegos, Kaliforni, policia zbulon 39 viktima të një vetëvrasjeje në masë – anëtarë të kultit “Heaven’s Gate”, të cilët besonin se vetëvrasja do t’i lejonte ata të dilnin nga trupi dhe të hynin në një anije jashtëtokësorësh e fshehur pas kometës Hale-Pope.
