Nga Gezim Llojdia
Sejmen Gjokoli Drejtor i Aulona Inter Folk Festival” shprehet se java e parë e muajit maj,sigurisht në nisje të sezonit turistik folku botëror do të ketë skenën e tij në Vlorë ndërmjet dative 12, 13, 14 maj 2018.
Muzika popullore përfshin muzikën tradicionale dhe zhanrin që u zhvillua prej saj gjatë ringjalljes popullore të shekullit të 20-të. Termi filloi në shekullin e 19-të, por shpesh aplikohet në muzikë më të vjetër se ajo thuhet në literaturën përkatëse. Disa lloje të muzikës popullore quhen gjithashtu muzikë botërore. Muzika popullore tradicionale është përcaktuar në disa mënyra: si muzikë që transmetohet me gojë, muzikë me kompozitorë të panjohur, ose muzikë të kryer me porosi gjatë një periudhe të gjatë kohore. Ajo ka qenë në kontrast me stilet komerciale dhe klasike.
Duke filluar nga mesi i shekullit të 20-të, një formë e re e muzikës popullore popullore u zhvillua nga muzika popullore tradicionale. Ky proces dhe periudha quhet ringjallja popullore (e dytë) dhe arriti në zenitet në vitet 1960. Kjo formë muzike nganjëherë quhet muzikë folklorike bashkëkohore ose muzikë rinovuese popullore për ta dalluar atë nga format e hershme popullore. Rigjallje të vogla e të ngjashme kanë ndodhur diku tjetër në botë në kohë të tjera, por termi muzika popullore nuk është aplikuar zakonisht në muzikën e re të krijuar gjatë atyre ringjalljeve. Ky lloj muzike popullore gjithashtu përfshin zhanret e bashkimit si rock folklorik, metal folklorik dhe të tjerë. Ndërsa muzika popullore bashkëkohore është një zhanër që përgjithësisht dallon nga muzika popullore tradicionale, në anglisht ajo ndan të njëjtin emër dhe shpesh ndan të njëjtët interpretues dhe vende si muzika popullore tradicionale.
Në Vlorë prej 10 vjetësh, zhvillohet një festival tradicional folku,sikurse në vendet fqinje,e cila përmbledh grupe folku,fillimisht nga vendi më tej nga Mesdheu, Evropa dhe dhe më në fund nga folku botëror.
Intervista me Sjemen Gjokoli
Kaluan 10 vite dhe e kam të vështirë që në pak radhë ta përshkruaj si duhet rrugëtimin e Aulona International Folk Festival. Kam shumë për të thënë por, e para që më vjen në mendje, është ajo ditë kur me miqtë e mi, poetin e regjisorin Petrit Ruka dhe muzikologun akademik Vaso Tole, vendosëm ti japim udhë një projekti që unë kisha disa vite, që e ëndërroja të ndodhte : instalimin e një festivali ndërkombëtar folku në Vlorë. Në qytetin e historisë, pavarësisë e kulturës por edhe me plot resurseve turistike e natyrore në gjirin e tij. Emrin vendosëm ta lidhim me AULONËN, emrin e qytetit në antikitet, edhe si tregues të vazhdimësisë së trashëgimisë kulturore në breza. Zhvillimin e lidhëm me hapjen zyrtare të Sezonit Turistik të Vlorës duke realizuar një sinergji të bukur mes turizmit kulturor dhe atij natyror.Gjatë këtyre 10 viteve të zhvillimit të Aulona Inter Folk Festival, vetëm për këtë fakt, qytetin e Vlorës dhe bregdetin kanë patur rastin ta vizitojnë rreth 80 Ansamble e Grupe Folklorike me mbi 2500 pjesëmarrës nga 15 vende të Ballkanit e Evropës. Në këtë vit i cili përkon edhe me jubileun e parë të Festivalit gjeografisë së shteteve pjesëmarrëse i shtohet edhe Kina duke e kaluar statusin e tij në një event kulturor me përmasa Botërore.
Deri sot në Vlorë kanë ardhur festivalistë nga shtete si: Italia, Sllovakia, Polonia, Kroacia, Bjellorusia, Letonia, Bosnjë dhe Hercegovina, Mali i Zi, Kosova, Maqedonia, Bullgaria, Greqia, Turqia e së fundi Kina.
Nga kjo larësi e 10 vjetorit të parë më duhet të falënderoj, në radhë të parë, ata që mbështesin financiarisht këtë aktivitet madhor, në radhë të parë, Bashkinë e qytetit të Vlorës e cila prej fillimit e deri sot e ka bërë pjesë të pa ndashme të axhendës së vet kulturore, po edhe të tjerë ente publike e shtetërore që i kanë besuar publicitetin e imazhit të tyre. Këtë vit më duhet të përmend edhe sensibilitetin dhe mbështetjen që po i japin festivalit, krahas Ministrisë së Kulturës edhe Agjensia Kombëtare e Turizmit dhe Ministria e Turizmit.Një falënderim i posaçëm për të gjithë anëtarët e grupeve folklorike dhe drejtuesit e tyre që kanë ndarë vlerat e tyre të kulturës tradicionale me qytetarët e Vlorës si dhe medien e shkruar e vizive të cilët këtë produkt kulturor e kanë bërë pjesë të qytetarisë shqiptare.Së fundi një falënderim nga zemra për qytetarët artdashës të Vlorës të cilët tanimë e kanë bërë pjesë të shpirtit të tyre si dhe për stafin organizator të festivalit të cilët me shumë vullnet e shpirt e dashuri ,për dhjetë vite me radhë, kanë realizuar këtë aktivitet me standarde të larta profesionale duke e future me shumë dinjitet në axhendën e përvitshme të kalendarit botëror të CIOFF ( Qendrës Ndërkombëtare të Organizimit të Festivaleve Folklorike)
2.
Duke qenë se edicioni i këtij viti shënon edhe Jubilenë e parë të festivalit është bërë kujdes që edhe axhenda e tij e ndarë në tri ditë, të jetë më e larmishme dhe me disa veçori.Kjo është paraparë jo vetëm në anën e masivizimit të festivalit, parashikohen që të dalin në skenë apo në performance të lira në sheshet dhe rrugët e qytetit rreth 350 pjesëmarrës, por jo pak kujdes është treguar edhe në përzgjedhjen e grupeve apo ansambleve pjesëmarrëse.Kështu krahas Ansamblit “Minnan Folk Song e Dance” nga qyteti i Quanzhou i Republikës popullore të Kinës, për të parën herë vjen një ansambël nga nga Letonia, sikundër nga Italia këtë edicion vjen një grup popullor nga Sardenja me shumë vlera dhe traditë trashëgimie.Me një bengraud të pasur vlerash vinë edhe ansamblet nga Sllovakia, Bullgaria, Greqia, Kosova etj, ndërkohë që Shqipëria do të përfaqësohet me disa ansamble folklorike dhe grupe polifonike të zgjedhura.Festivali ka një program të detajuar që parashikon deri në detaje jo vetëm performancat konkuruese në Skenë por edhe në sheshe historikë e mjedise të reja të krijuara kohët e fundit në qytetin e Vlorës.Kujdes në Programin e festivalit i është kushtuar edhe dimensionit Turistik të festivalit e cila do ta zhvendos atë në pikat turistike të Bregdetit të Vlorës, në plazhet e Radhimës por edhe në pika të ndryshme historike e turistike.Një e veçantë tjetër në këtë edicion është edhe fakti që krahas grupeve folklorike, krahas të ftuarve të shumtë, festivalin do ta përcjellë edhe një delegacion me disa drejtues grupesh nga trevat shqiptare që kanë patur rastin në këto vite të jenë me ansamblet e tyre në Aulona Inter Folk Festival.Festivali është në sinkron me axhendën e veprimtarive kulturore të bashkisë së qytetit dhe i vendosur tërësisht në shërbim të qytetarëve dhe sezonit turistik të qytetit.Ky jubile do ta gjejë Festivalin edhe më një Katalog të posaçëm fotografik, me 56 faqe, me ngjyra dhe në gjuhët shqip e anglisht, ku sintetizohet rruga dhjetë vjeçare e Aulona Folk.President Nderi i Edicionit të 10 –të do të jetë Akademik Ethem Likaj.
- Grupet Pjesëmarrëse të edicionit të 10-të, Maj 2018
1. Kosovë, Ansambli “ Lidhja e Prizrenit, PRIZREN
2. Bullgari, Ansambli “ Kremikovci”, SOFIE
3. Letoni, Ansambli, “TDA Dizdancis”, JELGAVA
4. Itali, Grupi “ Citta di Orosei” , SARDENJA
5. Greqi, Ansambli “Epirus”, SELANIK
6. Kinë, Ansambli “ Minnan Folk”, QUANZHOU
7. Sllovaki, Ansambli “ Toplan”, GIRALTOVCE
Këngëtarët Besiana Mehmedi ( Terovë ) dhe Shkodran Tolaj ( Kosovë )
- SHqipëria
8/1 . Ansambli “ Krahu i Shqiponjës- T.Madani”, Vlorë
8/2. Ansambli “ Star Danc”, Vlorë
8/3. Grupi Polifonik “ Dukat”, Vlorë
8/4. Grupi Folk “ Bilbili”, Vlorë
8/5. Ansambli “ Vace Zela”, Lushnjë
Historik i shkurtër i Ansambleve pjesëmarrëse në AIFF – 2018
Ansambli “ Epirus “, Greqi
Grupi vjen nga Selaniku dhe është krijuar në vitin 1983 dhe ka një pjesëmarrje të madhe në festivale si në Nepal, Tajlandë, Egjipt, Turqi, Bullgari, Sardenja, Sicilia, Bosnjë dhe Hercegovinë, Serbi, Poloni, Gjermani, Shqipëri.
- Ansambli “TDA Dizdancis” LETONI
Dizdancis u themelua në vitin 1978, këtë vit do të festojë 40-vjetorin. Drejtori i grupit – Ieva Karele.Origjina – Jelgava, Letoni. Repertor i Ansamblit përbëhet kryesisht nga valle popullore letoneze – mjedise etnografike të valleve dhe koreografitë valleve popullor e moderne Në mesin e 13 ansambleve më të mira valle në Letoni, fituesin e tretë në Festivalin Kombëtar të Vallëzimit ,2013 që mbahet çdo 5 vjet. Pjesëmarrja në festivalet ndërkombëtare të vallëzimit. Sllovakia, Gjermani, Danimarkë, Belgjikë , Francë, Hungaria, Norvegji ,Turqi, Kroaci, Armenisë, Gjeorgjisë, Ukrainë, Rusi, Turqi, Izraeli, Kinës , Serbia .Grand Prix Ukrainë.
- Ansambli “ Toplan”, Sllovaki
Krijuar në vitin 1973. Ansambli merr pjesë çdo vit në festivalet ndërkombëtare të folklorit ku ka përfaqësuar me sukses kulturën Sllovake dhe ka performuar në Francë, Gjermani, Holandë, Çeki, Poloni, Ukrainë, Bjellorusi, Maqedoni, Serbi, Itali, Kroaci, Turqi, Izrael dhe Lituania.
4. Ansambli “Minnan Folk Song e Dance”, KINA
I themeluar në vitin 1961, Quanzhou Minnan Folk Song & Dance Heritage Centre, është nën Byronë Komunale të Kulturës. Ky është një grup që në repertorin e tij ka këngët tradicionale Minane, valet dhe dramën me vepra përfaqësuese si Tajvani Beach, Tajvan Girl Dancing, Falling Lotus dhekështu me radhë. Ka marrë pjesë në shumë festivale si: nëJaponi, Kore, Singapor, Turqi, Emiratet e Bashkuara Arabe, Indonezi, Hk, Makao, etj dhe është vlerësuar me çmime të shumta. Ajo fitoi disa nderime si Plum Blossom Prize dhe Çmimin Ëenhua nga Ministria e Shtetit të Kulturës, Çmimi Forsythia Viridissima dhe Hundred Floëers Aëard nga Administrata Fujian Provinciale e Kulturës. Trupa është përgjegjëse për trashëgiminë e këngëve tradicionale, vallëzimeve, dramave dhe krijimit të veprave të reja që kombinojnë muzikën tradicionale me dramat moderne.Ky grup vjen për here të pare në Shqipëri dhe pikërisht në Vlorë, në Edicionin e 10-të të Aulona Interfolk Festival.
5. Ansambli “ Kremikovtzi”, Bullgari
Ky ansambël vjen nga rrethinat e Sofjes dhe ka një pjesëmarrje të konsiderueshme në festival kombëtare dhe ndërkombëtare:1978 Moskë, Kiev dhe Petersburg, 1989 Brno -Çekosllovakia; 1990 Tbilisi – Gjeorgji;1991Bukuresht – Rumani; 1993 Nafplion- Greqi; 1994 Cingoli – Itali; 1996 Beograd Serbi; 2000 Sierps -Poland; 2002 Stamboll – Turqi; 2003Ohër – Maqedoni; 2004 Stavros -Greqi; 2005 Irun – Spanjë; 2006 Felgueirash- Portugali; 2007 Eger – Hungari;2008 Zagreb – Kroaci, 2009Ohër – Maqedoni, 2010 Yalova-Turqia; 2011 Lusnia-Shqiperi; 2012 Primorsk-Ukraina; 2013 Criuleni-Moldavi; 2014 Serres-Greqi; 2015 Lefkada-Greqi, 2016 Dimitrovgrad-Serbi;Criuleni-Moldova; 2017 Galliate-Itali .
6. GRUPI “ Citta Di Orosei”, ITALI
Grup që vjen nga qyteti i Sardenjës në itali.
Ky grup është përbërë nga tri komponente: grupi dance “Santa Maria e Mare” me valltarë të cilët kryejnë me kostume dhe bizhuteri tradicionale Orosei.
Orosei si traditë ka katër vallet, (katër: -ballubrincu- passutorratu- Balluturturinu-dhe -dillu-) që janë të shoqëruar nga të dyzërit të kënduarit, apo me instrumente tradicionale, të tilla si “Launeddas”, flaut Sunniti, harpa e hebre dhe harmonika.Grupi Santa Maria përbëhet nga të rinj që vazhdojnë traditën e folklorit dhe kanë kryer për disa vite jo vetëm në Sardenjë por edhe në pjesë të tjera të Italisë.Grupi i “Etnos”, është I përbërë nga tre muzikantë: Pietro Paolo Piredda, Giangiacomo Rosu, dhe Patrick Mura.
Grupi ka funksionuar për shumë vite me radhë dhe kanë dhënë koncerte në Sardenjë, në Itali dhe jashtë saj.
- Ansambli “ Lidja e Prizrenit”, Kosovë
Është ansambli që vjen nga Prizreni. Nga më aktivët në jetën kulturore të Kosovës.
Me një përvojë dymbëdhjetë vjeçare ka një jetë të gjallë kulturore e artistike dhe dallon për pjesëmarrje të here pas hershme në festival Brenda dhe jashtë Kosove si në Shqipëri, Bullgari, Maqedoni, Turqi, Kroaci et.
