Mjeku shqiptar ishte ndër të parët që arriti në 7 mars 1991 në një “karrocë deti” në Itali. Ai kurrë nuk është zhvendosur nga qyteti i Brindizit që e mirëpriti: Këtu tani është shtëpia ime
Më 7 mars 1991, saktësisht 30 vjet më parë, Italia bëri llogari dra matike për herë të parë me fenomenin e imigracionit: brenda 24 orësh 27,000 njerëz që largoheshin nga regjimi komunist mbërritën në kalatat e Portit të Brindizit nga Shqipëria.
Një nga “karrocat e detit” të parë që kaloi detin Adriatik, ishte anija motorike “Liria”: në bord, së bashku me 5000 bashkëkombës të tjerë, ishte edhe një burrë që nuk është zhvendosur nga Brindizi që nga ajo ditë.
Ai quhet Pjetrin Gjoni, është 65 vjeç dhe sot punon si mjek dhe është në ballë të lu ftës kundër Covid 19 në qytetin që e mirëpriti.
Rrethi i historisë mbyllet disi: “Unë jam një katolik, unë jam një besimtar: sot po i kthej të gjitha ato që më ka dhënë Italia”, kujton tani Pjetrini, duke kujtuar ato ditë dr amatike.
Ditët e eksodit
Tridhjetë vjet më parë, di ktatura e fr ikshme e krijuar nga Enver Hoxha në Shqipëri, po shk atërrohej. Në “Tokën e Shqiponjave” filloi një eksod i vërtetë që kishte Italinë si dalje natyrore.
Imazhi që ka hyrë në imagjinatën kolektive, është ai i anijes “Vlora”, e cila mbërriti në Bari e mbushur me persona të arr atisur në çdo hapësirë të vogël në dispozicion.
Atëherë ishte gusht i vitit 1991: Pjetrin Gjoni kishte qenë tashmë në Itali për katër muaj dhe kishte qenë një nga pionierët e këtij c unami njerëzor.
Por si ndodhi, që një shtet, nga i cili ishte e pamundur të hynte dhe dilte njeri, papritmas rre zikonte të zbrazej vetë? Ja se si i kujton protagonisti e historisë ato ditë.
Doktor në Shqipëri
“Unë isha 34 vjeç dhe isha mjek, – kujton ai. – Isha një pediatër, i emëruar drejtor i një spitali të vogël rural. Thjesht duhej të mbaja mëngët përveshur dhe të kujdesesha për njerëzit”.
Në kujtesën e shqiptarëve, shenja e ko lapsit ishte një fjalim i mbajtur nga Gorbaçov në vitin 1989: “Ai tha se modeli k omunist nuk funksiononte më, se shumë gjëra duheshin ndryshuar. Në fakt, shumë në vendin tim menduan se pak do të ndryshonte, se klasa e vjetër sunduese donte të mbante akoma vendin e tyre, pavarësisht nga fakti se njerëzit donin një ndryshim total. Ne e gjetëm veten në prag të një lu fte civile, në të cilën zgjidhja e vetme përfaqësohej nga largimi”.
Po, por si të shpëtohet një vend ku të gjithë ishin të b urgosur? “Unë u paraqita në Portin e Durrësit me nënën time, e lashë gruan time vetëm në shtëpi. Papritmas zbuluam se rojet e ar matosura me ka llashnikov, të cilët kishin qenë rr ëmbyesit tanë për vite me radhë, ishin të parët që u hodhën në anije”.
Klinika e kishës
Udhëtimi në bordin e anijes “Liria” zgjati 36 orë: “Kur mbërritëm në Itali në fillim, ata nuk donin të na linin; ne u shka tërruam. Sapo shkelëm në breg, kalova tre ditë të tëra të mbyllura në një dhomë të vogël në port, duke fjetur në një tavolinë. Por menjëherë pashë që porti nuk kishte kangjella, as pe ngesa: kjo ishte shenja e parë e asaj që është një vend i lirë”.
Në fillim nuk ishte e lehtë. “Por populli italian dhe populli i Brindizit u treguan të jashtëzakonshëm. Për tre ditë dhe tre netë të gjitha dritat e shtëpive në qytet mbetën të ndezura. Familjet, jo vetëm që na hapën shtëpitë e tyre, por edhe zemrat e tyre. Italia duhet të jetë krenare për të gjitha këto”.
I gjithë Brindizi u mobilizua: kryetari i bashkisë, Giuseppe Marchionna, shoqatat vullnetare, sindikatat. “Të gjithë njerëzit e mrekullueshëm, – kujton Pjetrini. – Takova një prift, Don Nino Lanzillotti, i cili, duke e ditur që isha mjek, ngriti një klinikë në një dhomë të famullisë së tij. Për mua ishte hapi i parë i jetës së re”.
Punëtor, mekanik, student
Sigurisht, nuk ishte e gjitha e lehtë. Për shembull, Italia nuk e njohu gradën e marrë nga studiuesi Gjoni në Shqipëri: “Ashtu është. Më takonte mua të provoja se kush isha, sepse nuk mund të kthehesha. Në ato vite kam punuar në fusha, kam punuar si mekanik dhe si ndihmës për të moshuarit. Ishte mënyra për të paguar studimet e mia, sepse ndërkohë isha ri-regjistruar në universitet: më 17 mars 1997, unë u diplomova në Bari me një tezë në virologji. Gruaja ime më pas u bashkua me mua në Itali, ne kemi një djalë, unë jam një mjek i ndihmës së shpejtë në Brindizi, një strukturë e ekselencës absolute”.
Mjeku i rreshtit të parë
Si është sot jeta e Dr. Gjonit në qytetin që e mirëpriti atë 30 vjet më parë? “Gruaja ime më thotë me shaka se unë jam i njohur më shumë se kryetari i bashkisë, kaq shumë njerëz më njohin dhe më përshëndesin në rrugë. Puna ime më mbush shumë kohën; vitet e fundit kam hyrë në shtëpitë e mijëra familjeve në Brindizi, pashë vuajtjet e tyre, i ndihmova. Në këto muaj të Covid 19, e gjithë kjo veprimtari është shtuar, por lidhja është bërë më e afërt. Edhe unë u sëmura, pa simptoma, për fat të mirë. Dhe sot mund ta vazhdoj punën time me më shumë besim. Për mua është një mënyrë për të falënderuar ata që më ndihmuan shumë vite më parë”.
I huaj në Shqipëri
Sot Shqipëria ka ndryshuar thellësisht, ka bërë një hap të madh përpara dhe është një kandidate për t’u bashkuar me BE. A keni menduar ndonjëherë të kaloni Adriatikun në mënyrë të kundërt?
“Kur të kthehem në vendin tim, nuk ka më asnjë nga miqtë e mi: shumë kanë shkuar në Kanada, shumë në Gjermani. Ndodh shpesh që njerëzit më ngatërrojnë mua me një të huaj! Unë besoj se Italia dhe Brindizi tani janë shtëpia ime. Unë do t’ju tregoj më shumë: sot kam një djalë që jeton në Piza, ai është një inxhinier kompjuterësh, kur mundem, shkoj e shikoj. Por gjatë kthimit, kur filloj të rishikoj peisazhin e Pulias, ullinjtë, fshatrat, e ndiej makinën sikur po fluturon për të shkuar sa më shpejt në Brindizi… Po, kjo është tani shtëpia ime”.
Burimi dhe fotot: “Corriere della Sera”
