Ajo është renditur si personi më i vjetër i gjallë në botë – pasi më 14 mars, gjyshja mbushi 120 vjeç.
E moshuara iu mbijetoi jo vetëm bashkëmoshatarëve tw saj, por edhe shumë fëmijë të bashkëmoshatarëve të saj.
Gjyshja madje edhe stërgjyshja i nënshtrohet rregullisht kontrolleve mjekësore. Çdo vit, mjekët thonë të njëjtën gjë: je plotësisht e shëndetshme, madje mund të dërgojmë që nesër për të eksploruar hapësirën.
Pavarësisht një jete kaq të gjatë, Lumturie Shpërdhea, rrallë herë u largua nga fshati i saj dhe ajo gjithmonë i refuzoi ofertat kur fëmijët i kërkonin asaj të transferohej në qytet.
Sidoqoftë mosha bënë të vetën, – mendonin shpesh fëmijët e saj. Por vitet e shumta që mbante në kurriz e moshuara jetëgjatë, i jepnin një siguri në vetvete.
Lumturie Shpërdhea jeton në një shtëpi të madhe prej druri, e cila ishte ndërtuar nga burri i saj i ndjerë shumë kohë më parë. Kjo grua kaq e moshuar tregon një kujdesje të madhe për shtëpinë e saj. Dhe përveç kësaj, ajo ka gjithashtu edhe një kopsht – 10 hektarë, të cilin e përpunon çdo vit. Dhe gjithashtu gjyshja jetëgjatë kujdeset për kafshët e saj shtëpiake, pasi ka një lopë, disa dhi dhe pula. Dhe është për t’u theksuar se gruaja e moshuar ka forcë të mjaftueshme për t’i bërë të gjitha këto punë vetë.
E moshuara jetëgjatë dha këtë intervistë (Botasot), për të zbuluar sekretin e saj kryesor – si të jetojmë kaq gjatë dhe të mos sëmuremi. Tashmë që jemi rehatuar në një tryezë ku është e shtruar me byrekë të përgatitur nga vetë ajo, ne e kuptojmë menjëherë se Lumturia ka shumë punë të tjera për të bërë përveç nesh. Kështu që ne nuk duam ta vonojmë atë për një kohë të gjatë me kërkesat tona, dhe për këtë arsye menjëherë vazhduam për ti treguar arsyen se përse kishim ardhur deri tek ajo për ta intervistuar.
– Lumturie, ju keni jetuar një jetë kaq të gjatë. Shumë më të gjatë se kushdo tjetër dhe dua të them se kjo është shumë mbreslënëse. Si e keni bërë të mundur këtë gjë?
Po, unë u kam thënë vazhdimisht të gjithëve që më bëjnë këtë pyetje (gazetarët e vizitojnë rregullisht gruan e moshuar jetëgjatë). Gjithçka ka të bëjë me enët e pastra të gjakut. Kjo është ajo që më mësoi Petriti përpara luftës. Petriti jetonte në fshatin tonë, ai ishte mjek popullor me profesion, i cili përdorte barna bimore. I gjithë fshati vinte tek ai për t’u kuruar dhe jo vetëm, pasi kishte edhe nga ata që vinin edhe nga fshatrat e tjerë. Dhe në kohën e luftës atë e morën për të shëruar ushtarët e plagosur dhe kështu ai nuk u kthye më. Ne atëherë jetonin pranë shtëpisë së tij. pasi ishim komshinj.
Mbrëmjeve të gjithë bashkë uleshim pranë shtëpisë. Bënim muhabet. Dhe ishte ai që më tregoi se si dhe çfarë duhej të kuroja. Unë atëherë kisha një motër. Ajo kishte shumë probleme shëndetësore. Prindërit i i kuruan enët e gjakut dhe ajo filloj që të shërohej gradualisht. Dhe që atëherë, ne kemi besuar se enët e gjakut – janë gjëja kryesore, dhe është shumë e nevojshme që ju duhet t’i mbanin nën monitorim gjithmonë. Që atëherë ne jemi e gjithë si familje që kujdesemi për to. Prindërit, megjithatë, vdiqën tragjikisht në vitet 87. Dhe motra ime gjithashtu jetoi një kohë të gjatë, por më pak se unë. Ajo vdiq në moshën 95 vjeçare. Unë gjithashtu, u jap gjithmonë udhëzime fëmijëve të mi se si duhet të kujdesen për enët e gjakut.
Dhe për këtë arsye sekreti i jetëgjatësisë është në enët e gjakut, ato duhet të pastrohen herë pas here. Por askush nuk e bën këtë, dhe për këtë arsye shumë njerëz jetojnë pak. Kjo u kushtohet veçanërisht pensionistëve, të cilët jetojn në qytet. Ata pëlqejnë të pinë ilaçe të ndryshme dhe mendojnë se ato do t’i ndihmojnë ata. Kur isha në qytet tek mbesa ime, u befasova shumë nga kjo gjë. Të gjithë ata që ishin të sëmurë, ishin të moshës 60 vjeç. Kështu pra i ndihmojnë ilaçet e tyre. Në fund të fundit, ilaçet me përbërës kimik janë të fortë. Por në qoftë se ata do të pastronin enët e tyre të gjakut, ata do të ishin më të shëndetshëm dhe më aktivë, siç jam edhe unë.
– Lumturie, sipas mendimit tuaj, nëse një person me shëndet të dobët fillon të pastrojë enët e tij të gjakut, a do të jetë në gjendje të jetojë më gjatë?
Sigurisht! Dhe si mund të jetë ndryshe? Epo ju mund ta gjykoni edhe vetë. Gjaku rrjedh nëpër enë, pasi është ushqim për të gjitha organet e tjera të trupit. Sa më i mirë të jetë ushqimi, aq më të shëndetshëm do të jenë organet. Shëndeti i njeriut është i varur shumë nga shëndeti i enëve të gjakut. Por duhet të dimë që enët e gjakut filojnë të bëhen pis me kalimin e kohës. Në të vërtetë, në gjak mund të ketë edhe papastërti, si dhe të gjitha llojet e substancave të tjera jo të tretshme, që rrjedhin nëpër enët e gjakut. Ata thjesht nuk kanë se ku të shkojnë. Enët e gjakut, përfundimisht bëhen të pista njësoj si tubat që zënë ndryshk. Dhe kështu gjaku ndalon të rrjedhë në organet e brendshme. Si rezultat, ato janë të uritura dhe të sëmura. Veshkat, stomaku, mëlçia ose fshikëza e urinës – të gjitha vuajnë nga furnizimi i dobët me gjak. Edhe koka. Imagjinoni nëse, për shembull, unë do të ndaloj së ushqyeri normalisht lopën. Ajo do të fillojë të sëmuret menjëherë!
Dhe në qoftë se furnizimi me gjak do të jetë drejt përmirësimit, do të përmirësohen edhe organet e tjera gjithashtu. Ndoshta një njeri, natyrisht, mund të mos jetojë kaq shumë kohë sa unë, por më shumë, është e sigurt që do të jetojë. Për 3, 5, ose mundet që edhe 10 vjet më shumë. Të gjithë kështu janë shëruar në kohët e mëparshme, kur nuk kishte pilula, dhe të gjithë ishin të shëndetshëm.
Sapo mu kujtua një histori. Mua dikur më shkruajti një grua. Burri i saj kishte një vuajtje të tmerrshme nga hipertensioni. Kishte kaluar disa herë në para-infrakt. Mjekët i kishin thënë se ai nuk do mund të jetonte shumë gjatë. Duhet që të blini menjëherë vend në varreza. Ajo gjithashtu më pyeti edhe mua, se çfarë mund të bënte që ta sheronte burrin e saj. Me shpresën se mos unë dija ndonjë sekret. Unë, sigurisht që i sygjerova që të kryente një pastrim të enëve të gjakut. Nuk dija asnjë sekret tjetër përveç këtij. Dhe që nga ai moment kan kaluar më shumë se 10 vjet. Burri i saj tani ëshë akoma gjallë, gëzon shëndet të plot dhe ai tashmë nuk vuan më nga hipertensioni. Pas kësaj ndodhie, ata filluan të pastronin enët e gjakut të gjithë si familje. Dhe mua më urojnë çdo vitë për ditëlindjen time. Dua të them se kështu historish të vërteta di jashtëzakonisht shumë.
Gazetarët gjithashtu më pyesin shpeshë për këtë, dhe unë gjithmonë u jam përgjigjur në lidhje më këtë. Por, mesa duket, mua askush nuk arrin të më dëgjojë! Dhe kjo është për të ardhur keq! Në qoftë se mund të pastroni enët tuaja të gjakut, çdo njeri mund të jetojë gjatë dhe ajo çka është më e rënësishmja do të jenë gjithmonë të shëndetshëm! Në fund të fundit, edhe të jetosh gjatë dhe i sëmurë, nuk është aspak e këndshme.
Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), ndotja e enëve të gjakut është arsyeja që deri në 93% shkaku i zhvillimit edhe të sëmundjeve të tjera: që nga sëmundjet e traktit gastrointestinal deri në dëmtimin e shikimit. Po ju si e kryeni procesin e pastrimit të enëve të gjakut? Vetë? A mund të na tregoni rreth kësaj recete që edhe lexuesit e tjerë të jenë në djeni?
Më përpara e kam kryer vetë si procedurë. Zieja disa barna bimore speciale. Më përpara kisha më shumë fuqi. Ikja vetë në pyll dhe nëpër fusha të ndryshme për t’i mbledhur, dhe më pas kryeja procesin e tharjes dhe në fund i përgatisja. Unë e kam kryer procesin e pastrimit të enëve të gjakut një herë në dy vjet. Më shpesh nuk është e nevojshme, pasi edhe enët e gjakut nuk mund të fillojnë të bëhen pisë për kaq kohë. Por tani nuk i mbledh më vetë bimet. Pasi është e nevojshme që të shkohet në pyll vetëm në një periudhë të caktuar. Kam dhe shumë punë të tjera për të bërë.
Kam rreth 15 vjet që nuk e bëj më këtë punë. Unë kam vajzën time të madhe e cila jeton në Gjermani. Ajo më dërgon ilaçe, të cilat më vinë më një çmim të ulët me postë. Me këtë ilaç jam duke e kryer procesin e pastrimit të enëve të gjakut tani. Kaltra, ajo punon tani në postë tani dhe mi sjell gjithmonë në shtëpinë time ato. Ky produkt po më ndihmon më shumë sësa bimët. Po, dhe siç ju thash edhe më sipër, nuk kam më fuqi që ti mbledh ato. Edhe pse jam e shëndetshme, mosha bënë të vetëm. Plakjen mund ta ngadalësosh, po asnjëherë nuk mund ta ndalosh atë.
Dhe si quhet ky ilaç?
Të them të drejtën as që nuk e mbaj mend fare. Mbaj mend vetëm çfarë ngjyre ka kutia e ilaçit. E bardhë me të kuqe. Por tashme e kam hedhur në mbeturina. Ndërsa sa për emrin e këtij ilaçi të mrekullueshëm, ju duhet të pyesni vajzën time më mirë. Unë mund t’ju jap numrin e telefonit në mënyrë që ju të komunikoni më të vetë. Por duke qënë se ajo jeton në Gjermani, mendoj se do t’ju kushtojë shumë lekë për ta marrë në telefon…
