Komisioni Europian njoftoi sot mbi 3.3 miliardë € ndihmë financiare të BE-së të mobilizuar së bashku me Bankën Europiane të Investimeve në dobi të qytetarëve të Ballkanit Perëndimor.
Kjo paketë synon të adresojë shëndetin e menjëhershëm dhe nevojat njerëzore si rezultat i pandemisë COVID-19, si dhe të ndihmojë në rimëkëmbjen sociale dhe ekonomike.
Përveç mbështetjes së përforcuar, Komisioni jep kontributin e tij përpara takimit të udhëheqësve BE-Ballkan Perëndimor të 6 majit 2020, duke përshkruar edhe parametrat e gjerë të mbështetjes afatgjatë që do të paraqiten më vonë këtë vit në formën e një Plani të investimeve ekonomike për rajonin.
Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, tha se: “Ne kemi një përgjegjësi të veçantë për të ndihmuar në këtë pandemi partnerët tanë në Ballkanin Perëndimor, pasi e ardhmja e tyre qëndron qartë në Bashkimin Europian. BE po mobilizon një paketë të konsiderueshme financiare, duke konfirmuar solidaritetin e fortë. Së bashku do ta kapërcejmë këtë krizë dhe do të shërohemi. Dhe përtej kësaj, ne do të vazhdojmë të mbështesim rajonin, përfshirë reformat e nevojshme në rrugën e tyre në BE, pasi rimëkëmbja do të funksionojë në mënyrë efektive vetëm nëse vendet vazhdojnë të kryejnë angazhimet e tyre. ”
Ndërsa Komisioneri për Fqinjësi dhe Zgjerim, Olivér Várhelyi, komentoi se, “Bashkimi Europian veproi shpejt dhe në mënyrë gjithëpërfshirëse për të mbështetur Ballkanin Perëndimor në adresimin e pandemisë COVID-19, me ndihmë të pashembullt financiare, si dhe qasje në shumë nga nismat e BE-së. Dhe puna jonë do të vazhdojë ndërsa përgatisim një Plan Ekonomik dhe Investimesh për rajonin, për të trajtuar ndikimin e vështirë socio-ekonomik të krizës, modernizimin e ekonomive në rajon, mbështetjen e reformave dhe fillimin e mbylljes së hendekut të zhvillimit, duke sjellë kështu përfitime konkrete për njerëzit”.
Mbështetja e BE për Ballkanin Perëndimor në trajtimin e koronavirusit
Paketa e ndihmës financiare e BE-së prej më shumë se 3,3 miliardë euro përfshin rialokime nga Instrumenti i Ndihmës së Para-Anëtarësimit prej 38 milion eurosh ndihmë të menjëhershme për sektorin e shëndetit, veçanërisht përmes ofrimit të furnizimeve thelbësore për të shpëtuar jetë, siç janë pajisjet personale mbrojtëse, maska dhe ventilatorët; 389 milion € për të adresuar nevojat e rimëkëmbjes sociale dhe ekonomike dhe një paketë të riaktivizimit ekonomik prej 455 milion €, në bashkëpunim të ngushtë me Institucionet Financiare Ndërkombëtare. Ai gjithashtu përfshin një propozim për 750 milion € të Ndihmës Makro-Financiare dhe një paketë prej 1.7 miliardë eurosh ndihme nga Banka Evropiane e Investimeve.
BE po ofron gjithashtu ndihmë të menjëhershme humanitare për refugjatët dhe migrantët e cenueshëm në shumë prej 4,5 milion € dhe 8 milion € për të adresuar nevojat e ngutshme në kampe migrantësh në të gjithë rajonin.
Si rezultat i shpërthimit të koronavirusit, Ballkani Perëndimor ka aktivizuar edhe Mekanizmin e Mbrojtjes Civile të Unionit (UCPM) dhe tashmë kanë filluar të marrin ndihmë përmes dërgimit të pajisjeve dhe riatdhesimit të qytetarëve nga Shtetet Anëtare të UCPM dhe Shtetet pjesëmarrëse.
Për më tepër, duke pasur parasysh perspektivën e tyre europiane, BE po e trajton Ballkanin Perëndimor si partnerë të privilegjuar duke u dhënë atyre mundësinë e përdorimit të shumë iniciativave dhe instrumenteve të rezervuara për shtetet anëtare të BE-së. Kjo përfshin për shembull prokurimin e përbashkët të pajisjeve mjekësore, duke përjashtuar rajonin nga skema e autorizimit të eksportit të BE-së për pajisjet mbrojtëse personale, duke siguruar qarkullimin e shpejtë të mallrave thelbësorë përtej kufijve tokësorë përmes “korsive të gjelbra”, dhe furnizimin me materiale të BE-së për prova për të siguruar funksionimin e saktë të testeve të koronavirusit në Ballkanin Perëndimor.
Duke parë përpara – një plan ekonomik dhe investimesh për rimëkëmbjen
Ballkani Perëndimor do të kërkojë mbështetje të vazhdueshme për të adresuar ndikimin e pandemisë pasi të përfundojë kriza e menjëhershme. Komisioni Europian më vonë gjatë vitit do të dalë me një Plan Ekonomik dhe Investimesh për rajonin, për të nxitur rimëkëmbjen afatgjatë, rritjen e zhvillimit ekonomik dhe mbështetjen e reformave të kërkuara për të ecur përpara në rrugën e BE-së.
Do të përfshijë gjithashtu një paketë të konsiderueshme investimesh për rajonin. Për periudhën 2021-2027, Komisioni ka propozuar një zarf të përgjithshëm për Instrumentin Para-Aderimit III prej 14.5 miliardë €, nga të cilat pjesa e luanit është destinuar për Ballkanin Perëndimor.
Komisioni parashikon një dyfishim në dhënien e granteve përmes Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor dhe rrit ndjeshëm garancitë financiare për të mbështetur investimet publike dhe private në rajon përmes një Instrumenti të Garantuar të veçantë në Kuadrin e Investimeve në Ballkanin Perëndimor.
Tranzicioni i Gjelbër dhe Transformimi Dixhital do të luajnë një rol kryesor në rifillimin dhe modernizimin e ekonomive të Ballkanit Perëndimor. Investimi në teknologji dhe kapacitete të pastra dhe dixhitale, së bashku me një ekonomi rrethore, do të ndihmojë në krijimin e vendeve të punës dhe rritjen.
Do të ofrohet gjithashtu mbështetje për të përmirësuar konkurrencën e ekonomive të Ballkanit Perëndimor, për t’i lidhur ato më mirë brenda rajonit dhe BE-së, dhe për të ndihmuar që Ballkani Perëndimor të jetë i përshtatshëm për epokën dixhitale. Një fokus i fortë do të vendoset në lidhjet e transportit dhe energjisë, të cilat janë thelbësore për zhvillimin ekonomik të rajonit dhe BE-së.
Trajtimi i reformave themelore
Shërimi nga kriza aktuale do të funksionojë vetëm nëse partnerët vazhdojnë të zbatojnë angazhimet e tyre për reforma dhe të prodhojnë rezultate të prekshme në zbatimin e tyre. Kjo është gjithashtu thelbësore për të realizuar perspektivën e tyre europiane. Përveç reformave të vazhdueshme ekonomike, kjo kërkon një përqendrim më të fortë në sundimin e ligjit, funksionimin e institucioneve demokratike dhe administratën publike.
Krerët e shteteve dhe qeveritë e BE-së dhe ata të Ballkanit Perëndimor do të mblidhen më 6 maj 2020 për një takim të liderëve BE-Ballkan Perëndimor për të trajtuar sfidat e përbashkëta. Parashikuar fillimisht si një samit në Zagreb, takimi do të jetë për shkak të pandemisë COVID-19 përmes videokonferencës. Propozimet e sotme janë kontributi i Komisionit përpara këtij takimi./atsh
