Nga Ramen Bitraj !
Një legjendë ,gojëdhanë ,që vjen deri në ditët tona : Bëhet fjalë për origjinën e ujit të Tragjasit ,Izvorit !
Dikur në mal te vendi i quajtur Vidhat e meshkës (mushkonjës ) egzistonte një pus eruptiv i cili nxirrte ujë për disa minuta e më andej humbiste përsëri në thellësi e këjo ndodhte perjodikisht . Këtu merrnin ujë për të pirë dhe bagëtinë .
Një ditë në mal bëhej qethja e dhënëve të Çoban Babait . Njëri prej çobanëve të tij shkon për të mbushur ujë ,nga mbas i shkon dhe Djali i Çoban Babait . Duke mbushur ujë i shket këmba e ujët që ishte duke u tërhequr e merr me vehte ! Djali nuk dolli më ,u mb yt !
Çoban Babai urdhëroi të prit eshin gorrica dhe të sillnin dhe leshin e qethjeve .
Kështu u bë hidh dega gorrice e hidh lesh duhe i thënë mallë kimin ujit : Atje ku plasësh Hairi mos tu paftë !
Uji doli në rrëzë të malit ku buron edhe sot !
Ai çan nëpër fusha duke i përmbytur ato duke krijuar toka të përmbytura dikur ,ku rriteshin shelgje ,verrishte e frashër dhe kashtë ( sheshi i kashtës ) ,toka nuk punohej !
Fshati i Ri i Tragjasit u ngrit afër burimeve të izvorit ,i cili rrjedh i qetë derisa derdhet në det ,në gjirin e Vlores !
Për të siguruar ujë për të pirë përdoreshin kafshët në të cilat ngarkoheshin bucjelat ose kasat e ujit ,shkohesh 1 ose 2 herë në ditë.
Për larjen e teshave rrobave çdo të Diel gratë ndeznin zjarre afër burimeve ku vendosnin mbi tre gurë kazanët e finjës . Rrobat ndereshin mbi gëmusha sa thaheshin ,bëhej një garë e pa shpallur : kujt i zbardhonin më shumë çarçafët ose linjat që vishnin gratë !
Kishte një mirë kuptim dhe shpesh ndihmonin njëra tjetrën ,e shpesh ja merrnin edhe këngës kur fshati nuk kishte vakira .
Këjo punë vazhdonte me një stërmundim.
Pemët e mbjella kërkonin ujë dhe me tre katër lafshë bëhej aksion për të mbartur ujë .
Këjo punë vazhdoi deri në vitin 1972 .
Burra të fshatit shtruan për zgjidhje për funizimin me ujë të tij ,jo vetëm ata që banonin në Tragjas ,po edhe të tjerë që banonin në qytete të tjera .
Një Burrë me kurajo dhe inisiativë të madhe ishte e dhe Sehit Daut Alisinani bashkë me Myftar Lulo Haxhiraj të dy banues në Fier (Ju ndrihtë shpirti ) morën kontakt me autoritete të Naftës Patos ( baza e tubove ) ,ku u siguruan tubot ( të përdorura ) në të vërtetë u morën të reja ,në shkresë nuk ishte theksuar .
U hodhën tubot në bylyko dhe drejt e në Tagjas ( magazinjeri e kish me frikë ,po ne i thamë që nuk të lëmë në baltë ,në shkresë nuk thuhet gjë e vjetër e re )!
Hapi i parë u hodh ,po kështu u gjet pompa një pompë e fuqishme që e ngrinte ujin në lartësi të mëdha !
U bë stacjoni i pompimit atje ku është edhe sot dhe një depo 200 tonëshe .Kontribut për këtë ka dhënë Beqir Alimerko ,ajo u izolua me lëng xhami brenda dhe jashtë ,perfekte !
Erdhi problemi i saldimit të tubove ,kërkohej specjalist shumë i mirë e me përvojë.
Këtë e mori përsipër Mjeshtëri ,me patentë Memisha Gjozeneli ,i cili fluturimthi thotë shtroni tubot se ka kush i bën ato punë !
Te Rystem Rexhepi morën saldatriçen dhe Memua filloi ! Saldimi kurris peshku s’ishte problem për Të ,Ai kish punuar në sa e sa vepra të rëndësidhe ,të cilat nuk po i përmënd se i ka shkruar në Kujtimet e tij !Çekani i tij bëri jehonë në breg të gurrës te harca plakë ,duke marrë përpjetë lartë ,në lëmë të llukës më tej ,lart më lart në kavasall ,majë vejave në mal !
Dritë ,Dritë cixëllonja skidhin parë anët tona .
Memos se çi vinte pas buzagazi Teki, do izolon me ziftin e zi ,tubat do duroni ndryshkun edhe korrozionin !
Këto punë u bitisën ,tubat nëpër fshat u nisën Duar Artët nuk përtuan edhe pse shpesh su drekuan ,nuk duhet ti përmënd ,se të dhëmb edhe më dhëmb ,ndaj dhe në fillim e shrova ,kështu shkrimin Titullova !
Kështu që në fshat të Ri shkoi uji në çdo shtëpi ,u thye edhe LEGJEBDA ,shumë emra nuk i përmenda ! Po hedh ca foto radhe sepse malli Ju ka marrë ,harcën plakë e kavasallë lëmin e llukës e vejën ,Izvorin e ftohët , të rrojnë në Jetë e mot !
Nuk jam poet ,po desha të shkruaj për jetë e vuajtjet e saj ,shumë Djem e Vajza nga fshati im i lindjes për një Jetë më të mirë lanë Prindër e Shtëpinë ,Unë nga ZEMRA SHPREH URIMIN shokë të pa ndarë e paçin GËZIMIN !
Me Respekt Rramën Bitraj 21 shtator 2020
