Energjia e rinovueshme dhe turizmi janë dy sektorët kryesorë që lidhin Shqipërinë dhe Italinë.
Ambasadorja e Shqipërisë në Itali, Anila Bitri Lani, në një intervistë për gazetën italiane Tirbuna Economica, thekson se Shqipëria ka një orientim të qartë euroatlantik.
– Ambasadore Bitri, çfarë është sot Shqipëria?
Nëse unë do të përgjigjesha me një fjali, do të thosha: Shqipëria është një vend që po pëson ndryshime. Ne jemi një vend në tranzicion, një tranzicion i gjatë dhe kompleks, madje edhe i vështirë. Kemi lënë pas një të kaluar të hidhur dhe dramatike, gjysmë shekulli izolimi, shtypjeje dhe varfërie, të regjimit më të vështirë komunist në kontinent. Ne po ndërtojmë një sistem demokratik, një ekonomi të tregut të lirë, një shoqëri të hapur që synon të bashkohet me Europën.
Sigurisht, ne jemi një demokraci e re dhe kemi një rrugë të gjatë për të shkuar. Ndërtimi i institucioneve demokratike nuk ishte aq i lehtë sa menduam fillimisht. Megjithëse normat tona të rritjes ekonomike në përgjithësi kanë qenë të larta në vitet e fundit, pritjet e njerëzve, sidomos të rinjve, janë të larta. Fenomene të tilla si krimi i organizuar dhe korrupsioni kanë qenë një pengesë serioze për përparimin tonë, ne jemi të vetëdijshëm, dhe për këtë arsye ne kemi ndërmarrë edhe një reformë serioze dhe të thellë të sistemit tonë gjyqësor.
Megjithatë, unë nuk do të ngurroja ta konsideroja Shqipërinë si një vend me mundësi dhe bukuri të mëdha. Ne jemi një popullsi e re dhe e arsimuar mirë; ne kemi një vend të bukur, Ballkanik dhe Mesdhetar në të njëjtën kohë, me burime të rëndësishme natyrore; ne kemi një orientim të qartë Euroatlantik dhe jemi të bashkuar në këtë orientim; kemi një bashkëjetesë unike fetare, të cilën Papa Françesku e quan vëllazëri fetare. Mund të vazhdoja, por po ndalem këtu.
– Pse është e rëndësishme Europa për vendin?
Europa është më shumë se e rëndësishme për Shqipërinë, për ne është ekzistenciale. Bashkimi me Europën për shqiptarët do të thotë pajtim i historisë dhe gjeografisë sonë. Ne mund të ndahemi në shumë gjëra, por ne jemi të bashkuar kur flasim për Europën. Regjimi komunist ishte kryesisht izolimi i vendit nga Europa. Tranzicioni demokratik është kryesisht një rrugë drejt Europës.
Unë besoj se Shqipëria është i vetmi vend në rajon që nuk ka një plan B, që do të thotë një plan alternativ, i cili do të zëvendësonte Europën. Ne nuk besojmë në “politikat e dy karrigeve”, edhe pse ne jemi një vend i hapur për zhvillimin e marrëdhënieve me të gjithë.
Për ne sot, BE-ja nuk është vetëm një orientim i qartë strategjik, por është gjithashtu një faktor i rëndësishëm në modernizimin e shoqërisë sonë. Gjatë procesit të integrimit europian po përmirësojmë standardet tona të jetesës, standardet e institucioneve tona, ato ekonomike.
Axhenda europiane është axhenda e ndërtimit të një Shqipërie moderne dhe demokratike. Natyrisht, ne shohim dhe ndjekim nga afër zhvillimet në Bashkimin Europian, dhe e dimë se ka vështirësi, e dimë se nuk jemi të gatshëm të bëhemi anëtarë sot apo nesër. Por është e rëndësishme që dera të jetë e hapur dhe procesi nuk ndalet. Dhe ne jemi të kënaqur që Italia, fqinji ynë dhe avokati ynë kryesor në BE, na ka kuptuar dhe na ka mbështetur në çdo fazë, duke përfshirë edhe vendimin e fundit të Këshillit Europian për hapjen e negociatave për anëtarësim vitin e ardhshëm.
-Anasjelltas, çfarë mund t’i ofrojë vendi juaj Europës?
Do të pretendonim shumë po të thonim se mund t’i ofrojmë shumë një kontinenti të tërë. Por në fakt ne ofrojmë disa mundësi, veçanërisht për kompanitë e mesme dhe të vogla, dhe për rajonet e ndryshme europiane, duke filluar me ato të Italisë fqinje. Nëse duhet të përmend arsyet për të investuar në Shqipëri, disa prej tyre janë: klima liberale e investimeve, kosto konkurruese e punës, popullata e re dhe e arsimuar, taksat dhe stimuj konkurrues, pozicion të shkëlqyer gjeografik, potencialin e fortë të rritjes, zonat e lira ekonomike, qasje të lirë në tregje të mëdha, stabilitet makroekonomik. Shqipëria është gjithashtu një destinacion turistik që zbulohet çdo vit më shumë nga europianët, duke përfshirë italianët. Dhe nëse kthehem në gjeopolitikë për një çast, vendi im gjithmonë i është bashkuar politikës së jashtme dhe sigurisë së Brukselit pa asnjë hezitim.
-Si pozicionohet vendi në Ballkanin Perëndimor?
Ne jemi një vend ballkanik dhe ne kemi peshën tonë në këtë rajon. Ne jemi një vend i NATO-s, gjë që na bën të ndihemi më të sigurt dhe në të njëjtën kohë sjellim më shumë përgjegjësi.
Kemi marrëdhënie të ngushta strategjike me Kosovën, por vitet e fundit kemi përmirësuar dukshëm marrëdhëniet me Serbinë, të cilat për arsye të njohura kanë qenë të vështira dhe komplekse. Unë besoj se politika e moderuar rajonale e Shqipërisë ka kontribuar në stabilizimin e rajonit. Vitin e kaluar, në Trieste, vendet e Ballkanit Perëndimor ranë dakord të ngrenë CEFTA, një zonë e tregtisë së lirë në rajonin tonë, e cila paraqet një hap të rëndësishëm përpara. Ne duhet të jemi të vetëdijshëm se vendet tona, të marra individualisht, janë tregje të vogla, por së bashku përbëjnë një treg prej pothuajse 20 milionë njerëzish, gjë që ka rëndësinë e saj. Dhe këtu, Shqipëria besoj se mund të jetë dera për të hyrë në Ballkan për shkak të pozitës së saj gjeografike dhe kryesisht për kompanitë italiane.
Shqipëria dhe Italia: Cilat janë interesat kryesore ekonomike dhe dypalëshe?
Për ne, Italia është ndër partnerët e parë ekonomikë. Interesat kryesore ekonomike që na lidhin vijnë nga dy sektorë në të cilat Shqipëria ka potencial të konsiderueshëm. Bëhet fjalë për energjinë e rinovueshme dhe turizmin. Klima e Shqipërisë me rreth 240-300 ditë diellore në vit, me 8 lumenj të mëdhenj dhe 152 rrjedha të vogla ujore, si dhe energji të konsiderueshme të erës, i favorizon këto investime. Vendi ofron avantazhe për blerjen e hidrocentraleve të vogla, tarifa të favorshme për fermat e erës dhe impiante diellore, si dhe legjislacionin që mbështet hapjen e tregut në sektorin e energjisë. Shqipëria po përjeton një periudhë rritjeje në turizëm. Në raportin e fundit të ITTTC, duhet të theksohet se vendi u rrit me 24 pozicione gjatë 2015-2017 dhe me perspektivën për përmirësimin e pozitës së saj në 2018-2028. Me interes të madh janë brigjet Adriatiko-jonike, por jo vetëm. Ka një numër të madh të vendeve arkeologjike dhe fetare për të vizituar: 56 zona të mbrojtura natyrore, 1600 monumente, 9 parqe arkeologjike, 3 qytete të mbrojtura nga UNESCO. Sa i përket investimeve në turizëm, Qeveria ka miratuar stimuj si përjashtimet nga tatimi mbi të ardhurat, TVSH e reduktuar, përjashtimet nga taksat mbi ndikimin e infrastrukturës.
Si janë strukturuar investimet e huaja direkte nga dhe drejt vendit?
Sipas institucioneve referuese, vitet e fundit investimet e huaja direkte kanë qenë nxitësi kryesor i rritjes ekonomike. Nga këto, investimet e bëra për ndërtimin e gazsjellësit TAP në Shqipëri përfaqësuan fluksin kryesore. Ne po punojmë për të inkurajuar diversifikimin e investimeve, veçanërisht në fushën e energjisë. Qeveria miratoi një ligj të ri, i cili synon për të promovuar dhe për të tërhequr investimet strategjike në fushat e “Energjisë dhe Mineraleve”, “infrastrukturës së transportit të komunikimeve elektronike dhe të mbetjeve urbane”. “Turizmi”, Bujqësisë dhe Peshkim “, duke krijuar zona zhvillimi prioritare në qytete të tilla si Vlora, Kashari, Spitalla, Koplik, Lezhë dhe të tjera. Për më tepër, industria e përpunimit të metaleve në Shqipëri është një sektor me potencial për zhvillim, të cilat mund të përfitojnë nga personeli i kualifikuar për shkak të nivelit të shkëlqyer të sektorit kryesor të industrisë së përpunimit të metaleve është prodhimi i makinerive, pajisjeve të prodhimit, përpunimit të metaleve të strukturuara (çeliku, alumini), industria e automobilave, industria e motorëve./atsh
