Them se nje nder traditat mije-vjecare shqiptare, eshte mikpritja e ngrohte dhe bujare e mysafirit. Qe te gjith ne kemi pas rast te lexojm per kultura dhe tradita te vjetra, madje madje edhe parahistorike qe kan qene kultura te kohes.
Ato i kan mbetur historis dhe degeve te saja te mirret me to, sepse disa nga popujt qe kan qen bartes te tyre ose jan shuar ose jan “moderuar”, e ne disa raste kan shkuar ne ekstrem (duke i shkatrruar te gjitha traditat e veta).
Me lejoni te lidhem me traditat tona. Te gjith e dim se kur ka filluar institucionalizimi i ngjarjeve tradicionale-kulturore, dhe ndertimit kulturor qe te jet e kontrolluar, pra jemi shum te ri ne kete aspekt (te ndahet shapi prej sheqerit).Ne pergjithsi tradita e trojeve tona eshte trashegu nga brezi ne brez, ka qen thjesht popullore dhe e pandikuar nga masa e gjere, e tera eshte ndertuar sponatanisht apo ndoshta edhe ne baz te vullnetit te dikujt te rrespektuar, dhe qe nuk i ka perfshi te gjitha trojet tradita e njejt dhe e till mandej eshte ndertuar dhe zhvilluar dhe trasheguar (percjellur).
Te mos harrojm qe njerezit kan jetuar dhe mbijetuar me tradita qe nga koha e paganizmit, edhe me tej ka njerez qe i zbatojn disa nga to, por ne menyr te moderuar.
P.sh. mua me kujtohet ku gjyshja ime ka gatuar pite per darke diten e enjte, qe krejt vone e kam kuptu se pse bash dita e enjete, Enja ka qen perendia e drites tek parardhesit tane pagan. Jam shum i sigurt qe gjyshja ime nuk e ka dite se pse eshte e zgjedhur ajo dite per te tilla gatesa, ate e ka kuptuar nga nena e saj, dhe keshtu brez pas brezi neve na bejn me dije se ka pasur tradite, besim, kultur dhe rrespekt ne brezat e shkuar, pra eshte rrespektuar besimi i tyre, besimi i asaj kohe, tradita e asaj kohe edhe me tej vazhdon te rrespektohet!
Tani ne kohet moderne tek ne, e kemi te veshtir pak sa te ndajme se cila tradit eshte e jona, cila eshte e mbjellur nga turku, cila nga serbi apo e pushtuesve te tjere qe kan kaluar neper keto troje qe nuk jan pak!
Martesa tek ne shqiptaret, ka karakteristika te veçanta. Mënyra se si lypet vajza, si percjellet per tek dhendri, një dasem e madhe, dhe jetesa bashkeshortore me të vërtet na e rujn për mrekulli emrin shqiptare kjo si te themi martesat tek shqipetaret perfshin gjithcka qe asnje vend te botes nuk e ka ekzistojne tiparet tradicionale. kuturore morale dhe etike, dhe duke i pasur keto mardhenje te trashguara te shqipetaret kjo ta krijon iden qe martesa eshte e shejte.dhe duhet ta argumentosh me baza deri dikund kanunore per cfare arsyesh u be ndarja, dhe kjo eshte nje baze e shendosh dhe vendosur mbi baza morale shqiperia zen vendin me te ulet ne bote, per sa i perket divorci .
