[sgmb id=”1″]
Për katër vitet e fundit fotografi Oegger St. Nick, me origjinë nga Kalifornia, ka eksploruar Shqipërinë, duke fotografuar peizazhet e saj të mrekullueshëm dhe duke mësuar në lidhje me historinë komplekse të këtij vendi në Ballkanin Perëndimor, shkruan The Calvert Journal, e specializuar për udhëtimet dhe fotografinë.
Ai u vendos për herë të parë në Shkodër, qyteti më i madh verior, në kufi të Shqipërisë dhe Malit të Zi. Më pas fotografi kaloi në jug, , ku ai thotë: “ndihet më Mesdhe dhe ka një ndikim të fortë grek, me shumë kisha ortodokse dhe fshatrat minoritarë që flasin greqisht “. Duke përdorur lumin e fundit të egër të Evropës, Vjosa, si një udhëzues, fotografi shpejt zbuloi se peizazhet e pastër dhe të egër, si dhe lumi vetë, ishin nën kërcënim nga një projekt i propozuar i digës së hidrocentralit. Seria e tij fotografike quhet “Kuçedra”, sipas një dragoi nga folklori shqiptar, dhe tregon urgjencën e ruajtjes së këtij rajoni të virgjër.
Oegger St. Nick thotë se e zbuloi rastësisht këtë vend, pasi lexoi një artikull të vogël që fliste për kërcënimin që po i vinte lumit.
Vjosa rrjedh nëpër një luginë në afërsi të fshatit Zhepë, në kufi me Greqinë. Lumi rrjedh pa pengesa për 270 km dhe derdhet në Detin Adriatik dhe shumë prej degëve të tij janë në gjendje të mirë, duke e bërë këtë sistemin e fundit të pacenuar të lumenjve të egër në Evropë. Pavarësisht premtimeve për ta kthyer Vjosën në një park kombëtar, tetë projekte hidrocentrale janë propozuar përgjatë tij nga qeveria shqiptare.
Dy lumenjtë, ai i Drinos dhe Benca, bashkohen me Vjosën pranë qytetit të Tepelenës. Ndërtimi është duke u zhvilluar në Bençë tashmë dhe një tubacion që ka devijuar lumin në një stacion hidroenergjitik nëntokësore, ndërsa një projekt i ngecur në Kalivaç, aty pranë, ka shpallur sërish ofertat kohët e fundit.
“Natyra në Shqipëri ka qenë një frymëzim i madh për mua; ajo është aq e pastër dhe e egër, kështu që unë vendosa se ishte me të vërtetë e rëndësishme të rritet ndërgjegjësimi në lidhje me Vjosën. Digat në Vjosë do të dëmtonin këtë shembull të fundit të një ekosistemi të pacenuar të lumit në Evropë, si dhe të ndryshonin rrjedhën e jetës për njerëzit që jetojnë aty, pas përmbytjeve, humbjes së tokave bujqësore dhe do të frenonte turistët për të vizituar zonën”, thotë autori në artikull.
Përmeti është një qendër kulturore në jug të Shqipërisë, konsiderohet edhe për muzikën tradicionale të saj, artit dhe ushqimin. Vjosa është pjesë integrale e industrisë në rritje të turizmit në këtë zonë, duke sjellë vizitorëve të interesuar në rafting dhe kayaking. Vendorët shqetësohen se prirja drejt hidrocentralit, që do të ketë pasoja për bizneset, të cilat janë të varura nga rrjedha e natyrshme e lumit.
Ekoturizmi ka filluar ngadalë të zhvillohet në këtë zonë, duke tërhequr të pasionuarit për ecje, rafting dhe peshkim.
Fshati i Kuta ka qenë ndër të parët që ka protestuar kundër projekteve të hidrocentraleve mbi Vjosë. Ndërtimi i një dige të propozuar në burimet e Poçemit do të përmbyste pjesën më të madhe të zonës bujqësore. Mundësitë janë të kufizuara në fshat, dhe rruga me cilësi të dobët që lidh atë në autostradën kryesore pengon tregtinë me zonat e tjera.
Autori jep foto të disa shkencëtarëve nga Gjermania dhe Austria, që po udhëtojnë me trap poshtë Vjosës pranë Kuta, duke mbledhur bimë të ujit dhe mostra të kafshëve për të ndërtuar një rast për bllokimin e ndërtimit të digës pranë burimeve të Poçemit.
Diga mbi lumë do të ketë pasoja të rënda për peshqit migratore, duke përfshirë edhe ngjala të rrezikuara dhe specie të tjera që tashmë janë zhdukur në Evropën Qendrore.
Autori sjell dhe disa histori të fshatarëve të zonës, që ankohen se ndërtimi i hidrocentraleve do të prishë rrjedhën normale të jetës së tyre, si dhe sjell foto të disa zonave me pamje të egër, që do të zhdukeshin nga ndërtimi i digave.
