Kulinari

Qeshqeku është padyshim një suvenir në mesin e recetave autentike të kuzhinës shqiptare.

Fantastik në shije dhe krejt unik në përbërës dhe përgatitje, ky specialitet tipik shqiptar mbetet ndër pjatat më të përsosura të traditës.

Dikur, Qeshqeku përgatitej në raste të veçanta festash familjare apo kur shtëpinë e vizitonin miq e të afërm.

Servirja e Qeshqekut në tryezë ishte një nga mënyrat fantastike përmes së cilës të zotët e shtëpisë nderonin me mikpritjen e tyre miqtë.

Sot, kjo pjatë gjendet si një ndër gatimet më të çmuara tradicionale pjesë e menuve të restoranteve tradicionalë.

Përgatitja e Qeshqekut kërkon durim dhe mbi të gjitha mjeshtërinë e amvisave në mënyrë që shija e tij të dalë vërtetë perfekte.
Përgatitja e Qeshqekut me Pulë dhe Grurë
Përbërësit
1 pulë e majme 1 kg

2 filxhan çaji me grurë

3 lugë gjelle me gjalpë të freskët

Për një gatim më të shëndetshëm, AgroWeb.org ju sugjeron përdorimin e vajit të ullirit.

Gjysmë filxhan çaji me arra të thërrmuara

Kripë

Piper i zi

2-3 lugë me rrush të thatë (sipas preferencës)
Përgatitja
Si fillim, pastrojmë me ujë të rrjedhshëm pulën.

E ndajmë në copa, e vendosim në një tenxhere me ujë dhe kripë dhe e lëmë të ziejë.

Lihet që të ziejë sa të zbutet mishi.

Lëngun e pulës ruajeni mënjanë sepse do përdoret për përgatitjen e grurit.

Nëse preferoni pulën mund ta fusni dhe ta piqni edhe në furrë, duke e kriposur, lyer me pak gjalpë dhe duke i hedhur 1 gotë e gjysmë ujë.

Edhe në këtë rast mundohuni që të lini mënjanë disa lugë gjelle nga lëngu i pulës.

Ndërkohë përgatisim grurin. E pastrojmë me ujë të bollshëm dhe më pas e kulloj

Para nisjes së përgatitjes së kësaj recete gurin ta vendosni në një tas me ujë dhe ta lini përreth dy orë në mënyrë që të zbutet më shpejt.

Më pas, shtypeni grurin përmes një çekani kuzhine (rrahës mishi).

Vendoseni në një tenxhere me 700 ml -1l ujë dhe vendoseni në zjarr derisa gruri të ziejë.

Në momentin që gruri ka zierë dhe masa është trashur shtoni arrat, pak nga lëngu i pulës, gjalpin e freskët, kripën dhe piperin e zi.

Salcën e përftuar e vendosni në një pjatancë të madhe, sipër i hidhni pak rrush të thatë si dhe pulën e pjekur ose thelat e mishit të saj.

Të shijshme, të lehta, të ëmbla e të kripura, krepa ka rrëmbyer zemrat e gjithë shqiptarëve me shijen e tyre fantastike.

Me mjaltë, çokokrem apo reçel, kombinuar me feta bananesh, biskota, arra e lajthi të thërmuarra. Me djathë të bardhë a kaçkaval, domate, kastraveca e sallatë jeshile.

Janë të panumërta mënyrat e kombinimit të krepave dhe shijes fantastike që ato ofrojnë në çdo kombinim.

Krepat janë ideale për një mëngjes të shëndetshëm, të shijshëm që të bën ta nisësh ditën me humor të mirë, por ato janë ideale gjithashtu edhe për t’u konsumuar në vaktet e ndërmjetme.

Më poshtë keni një recetë të thjeshtë fantastike në përgatitjen e krepave në shtëpi.
Përgatitja e Krepave në Shtëpi
Përbërësit
500 ml qumësht

3 kokrra vezë

Kripë

250 gr miell

50 gr gjalpë
Përgatitja
Hedhim në një tas të madh miellin dhe pak kripë.

I përzjejmë bashkë e më pas nisim të hedhim nga pak qumështin duke trazuar pa ndërprerje brumin.

Pasi kemi hedhur gjithë qumështin e brumi ka marrë formë të njëtrajtshme hedhim vezët e rrahura.

Përzjejmë mirë masën derisa të bëhet homogjene.

Më pas, tek masa e përgatitur shtojmë gjalpin të cilin e kemi shkrirë më parë.

Duhet të bëni kujdes që gjalpin e shkrirë të mos e hidhni të nxehtë.

Trazojini mirë të gjithë, derisa të keni arritur një masë të njëtrajtshme dhe të lëngshme.

Më pas vendosni një tigan që nuk ngjit në zjarr. Përmes një furçe kuzhine lyejeni me pak gjalpë.

Hidhni në qendër të tiganit një garuzhde me brumin e krepave dhe me ndihmën e garuzhdes hapeni brumin në formën e petës në të gjithë sipërfaqen e tiganit.

Lëreni të piqet për 2 minuta dhe me pas kthejeni nga ana tjetër, lëreni dhe dy minuta që të piqet.

Vijoni kështu me të gjitha krepat derisa të mbarojë brumi i përgatitur.

Mbushja e krepave bëhet sipas preferencave.

Mund të mbushet me djathë të bardhë, domate e kastraveca, djathë kaçkavall e ton peshku e gjithashtu për krepa të ëmbla mund të përdorni mjaltë, çokokrem apo reçel të kombinuar me biskota e lajthi të thërmuara

Falë prushit dhe nxehtësisë së tij të avashtë, tepsitë me gatimet e pjekura marrin një shije të veçantë.
Tradita shqiptare e gatimit është e pasur me shije e aroma të dashura, ndonjëherë mistike, pas të cilave shumëkush që i ka provuar, ka mbetur i magjepsur.

Mes mjeshtërisë së recetave në kuzhinën shqiptare padyshim tradita unike e lakrorit të fshatit është më tërheqësja e shijes jo vetëm për shqiptarët por më së shumti për turistët e huaj, të cilët lënë mendjen pas tij.

Lakrori njihet si traditë e Korçës dhe zonave përreth saj, tradita e do që ai të piqet në saç, një mënyrë tipike e moçme shqiptare e pjekjes së lakrorëve, byrekëve apo tavave të ndryshme me perime në prush.

Falë prushit dhe nxehtësisë së tij të avashtë, tepsitë me gatimet e pjekura marrin një shije të veçantë.

Lakrorët mund të kombinohen me një larmi produktesh, lakrorë me djathtë e qumësht, me qepë e domate, me spinaq apo me presh por lakrori i fshatit me lakra të egra është më i mrekullueshmi i të gjithëve. Ai ka jo vetëm një shije unike, por dhe vlera të larta ushqyese që vijnë nga lakrat e egra me të cilat përgatitet.

Ja receta e Lakrorit të Fshatit, krejt lehtë për t’u përgatitur vetë në shtëpi.
Përgatitja krejt lehtë në shtëpi
Përbërësit:

200 gr Spinaq
200 gr Pazi
200 gr Lëpjetë
200 gr Labot
200 gr Hithra
500 gr Miell
250 ml Ujë
10 gr Kripë
200 gr Djathë i thërrmuar
Vaj Ulliri
Gjalpë
Sodë Buke
1 Qepë
Përgatitja e Lakrorit të Fshatit në Shtëpi
Si fillim, përgatisim brumin, duke hedhur në një tas të madh miellin. Pasi bëjmë një gropë në mesin e miellit hedhim kripën, sodën dhe i përzjejmë me dorë.

Në këtë moment nisim të shtojmë ujë të vakët derisa brumi të krijohet në një masë të butë dhe të përshtatshme për t’u hapur në formën e petës.

Brumin e përftuar e mbulojmë me një pecetë të pastër. E lëmë përreth gjysmë ore që të fryhet ndërsa nisim përgatitjen e lakrave të egra.

Qepën e grirë hollë e hedhim në një tigan të madh ku e skuqim me 4 lugë vaj ulliri derisa volumi i qepës të ulet dhe të marrë një ngjyrë të artë.

Më pas, hedhim lakrat, të cilat më parë i kemi pastruar dhe i kemi zjerë me një valë.

Kaurdisim qepët me lakrat e egra derisa të njëtrajtësohen e më pas hedhim djathin e thërrmuar dhe pak kripë.

I përzjejmë për dy minuta. Për të përftuar një masë pak të trashë të gjellës, në një gotë të vogël hedhim një lugë miell dhe e tretim me dy lugë kos.

Këtë masë, më pas e shtojmë tek lakrat e egra dhe përzjejmë masën. Të njëjtën gjë mund të bëjmë edhe me qumësht në vend të kosit.
Procesi i pjekjes në furrë apo në saç
Pasi e përgatisim gjellën me lakrat e egra, e lëmë të ftohet. Gjatë kësaj kohe brumi është gati për t’u punuar.

Brumin e ndajmë në dy pjesë, ku pjesa e sipërme duhet të jetë më e vogël se e poshtmja.

Pasi hapim petën e poshtme e shtrojmë në tepsi, të cilën e kemi lyer njëtrajtësisht me vaj ulliri, hedhim mbushjen me lakrat e egra në të gjithë petën që kemi shtruar më parë.

Ndërkohë, hapim petën e dytë më të madhe dhe e vendosim sipër duke i kthyer pak anët.

Në mungesë të saçit tradicional, fare mirë lakrorin mund t’a pjekim në furrë në 180 gradë për 20-30 minuta deri sa të marrë pjekjen e duhur.

Në fund të përgatitjes, pasi lakrori është pjekur e nxjerrim nga furra dhe e lyejmë me një lugë gjalpë fshati.

Lakra është një nga perimet më të përdorura në kuzhinën shqiptare.

Atë e përdorim në sallata të ndryshme kryesisht me simotrën e saj të kuqe, karrota e majdanoz.

Lakrën e përgatisim edhe në turshi për tu dhënë shije mbrëmjeve dimërore.

Lëngu i turshisë së saj shuan etjen për vlera të rëndësishme.

Kjo perime e rëndësishme në traditën e kulinarisë shqiptare përdoret edhe në gatimin e një gjelle, nga ato që të bëjnë të lëpish gishtat.

Gjella me lakër, e gjen veten në tryezat tona të paktën një herë në javë.

Ajo gatuhet thjeshtë dhe ka shumë shije, por duke u kombinuar me mishin e thatë, shija arrin në nivele superiore.
Receta e Gjellës Me Lakër dhe Mish Të Thatë
Përbërësit
Gjysëm lakre të grirë hollë

2 qepë

1 spec të kuq

1 filxhan kafeje oriz (sipas preferencës)

500 gr mish të thatë

5-6 thelpinj hudhre

Katër lugë me vaj ulliri

1 gjethe dafinë

1 lugë gjelle salcë domate (sipas preferencës)

Një pjatë me lakër turshi të prerë hollë (sipas preferencës)
Përgatitja
Vendoseni tenxheren në zjarr dhe hidhni vajin e ullirit.

Kujdesuni që vaji të mos digjet dhe hidhni copët e grira hollë të specit të kuq.

Speci duhet kavërdisur i pari sepse është më i fortë dhe kërkon më shumë kohë.

Pasi të jetë zbutur, shtoni copat e grira hollë të qepëve dhe kavërdisini së bashku.

Më pas shtoni lakrën por jo të gjithën menjëherë, sepse në të kundërt tenxherja do të mbushet plot dhe do të kërkojë shumë kohë lakra të zbutet.

Pasi lakra të jetë kavërdisur për 5-7 minuta hidhni ujin, kripën e piperin dhe mbulojeni me kapak.

Lëreni të ziejë me zjarr mesatar dhe përziejeni herë pas here duke garantuar që nuk ngjitet në fund të tenxheres.

Nëse uji përthithet shpejt dhe lakra nuk është zier, shtoni më shumë ujë.

Kontrolloni përmbajtjen e kripës dhe rregullojeni atë sipas preferencës.

Kur lakra të jetë pothuajse e gatuar, shtoni orizin, hudhrat, dafinën dhe mishin e thatë.

Orizi është opsional. Disa amvisa e preferojnë gjellën me oriz për shkak të aftësive lidhëse që ai ka në një gjellë.

Pasi lakra të jetë zbutur, kontrolloni përmbajtjen e piperit.

Gjella e lakrës kërkon patjetër një shije pakëz pikante.

Në disa receta të veriut të Shqipërisë, gjella në fjalë gatuhet në gjysëm racioni me lakër të freskët dhe gjysëm me lakër turshi.

Lakra turshi i jep gjellës një nuancë pakëz të hidhur por të thellë dhe shumë të shijshme.

Gjella me lakër nuk duhet të jetë shumë e lëngshme.

Servireni të ngrohtë duke e shoqëruar me kos dhe perime të pjekura.

Në Shqipëri mund të gjesh djathin e dhisë më të mirë në botë.

Me shije dhe nuanca shumë dimensionale, djathi i dhisë ka një gamë të gjërë adhuruesish dhe kundërshtarësh.

Kur vjen puna tek djathi i dhisë, njerëzit ose janë besnikë ose nuk e fusin dot në gojë, a thua se e ka fajin dhia. Nuk ka rrugë të ndërmjetme!

Njerëzit që nuk e honepsin dot djathin e dhisë, argumentojnë se aroma e tij është shumë e fortë dhe aspak ndjellëse.

Dashamirësit e djathit, duan pikërisht aromën dhe mënyrën se si ky djath kërcen në gjuhë.

Djathi i dhisë ka një profil kimik të atillë që e bën të përshtatshëm për njerëzit që vuajnë nga probleme me stomakun të shkaktuara nga qumështi i lopës apo deles dhe nënpprodukteve të tyre.

Djathi i dhisë ka më pak laktozë dhe më pak bulëza yndyre, ndaj tretet më lehtë.

Një racion me djathë dhie përmban më pak substanca të dëmshme se variantet e tjera të djathit dhe më shumë vitamina dhe minerale.

Recetat me djathë dhie janë të shumta dhe të larmishme.

Ky djathë plotëson dhe ndërvepron mirë me aroma të forta dhe shije të mprehta e të buta në të njëjtën kohë.

Ai mund të marrë një profil inferior në një pjatë me produkte të tjera ose të nxjerrë në pah superioritetin e tij nëpër sallata dhe supa.

I tillë është rasti i supës me brokoli dhe djathë dhie.
Supa Me Brokoli Dhe Djathë Dhie
Ky kombinim është thjesht fantastik dhe të bën të lëpish gishtat.

Djathi i dhisë shkrihet në supë duke formuar një shtresë kremoze, të mprehtë e aromatike që përshtatet shumë mirë me brokolin.

Kjo supë rekomandohet për njerëzit dhe fëmijët që nuk e hanë brokolin sepse djathi e maskon mjaft mirë prezencën e perimes.
Përbërësit
3 gota me lëng pule

Gjysëm gote me pana

240 gramë tufëza brokoli

300 gramë djathë dhie

1 lugë çaji me kripë

Çerek gote me bajame të grira
Përgatitja
Në një tenxhere të madhe hidhni lëngun e pulës, panën, tufëzat e brokolit dhe djathin e dhisë.

Pasi të marrin një valë, lërini të ziejnë së bashku për 10-15 minuta.

Shtoni kripën dhe hiqeni tenxheren nga zjarri.

Pasi supa të jetë ftohur pak, hidheni me një garuzhdë në një mikser për ta bërë kremoze.

Hidheni sërish në tenxhere dhe më pas servireni sipas dëshirës.

Pjatat e supës mund t’i zbukuroni me bajame të grira.