Një traditë e hershme e recetave të ëmbla të kuzhinës shqiptare që padyshim lidhet me kujtimet e fëmijërive, pasi është një nga gatimet që nënat e gatuanin shpesh në raste festash e gëzimesh familjare.
Pavarësisht recetave të ndryshme të ëmbëlsirave sot, trishka ose e njohur ndryshe si keku me sherbet ka një ëmbëlsi të butë unike që të përfshin tërësisht me shijen e saj.
Përgatitet shumë thjeshtë dhe me pak përbërës por shija e saj të kënaq nepsin dhe oreksin me ëmbëlsinë e saj fantastike.
Më poshtë do te gjeni recetën e vjetër të përgatitjes së trishkës apo kekut me sherbet
Përgatitja e Trishkës Krejt Lehtë në Shtëpi
Përbërësit
300 gr miell
4-5 kokrra vezë të freskëta
100 gr sheqer
100 gr gjalpë i freskët
Një filxhan çaji kos
Gjysmë luge kafeje me sodë buke
Lëkurë e grirë portokalli ose limoni
Bajame
Për sherbetin
600 ml ujë
800 gr sheqer
Përgatitja
Si fillim, në një tas të thellë rrahim vezët bashkë me sheqerin, derisa ky i fundit të shkrijë.
Më pas shtojmë gjalpin, i përziejmë derisa masa të njëtrajtësohet.
Në vijim, ju udhëzojm të shtoni kosin, sodën, më pas miellin dhe lëkurat e grira të portokallit apo limonit dhe t’i përzieni që të gjitha bashkë.
Pasi masa është bërë homogjene e vendosim në një tavë të lyer me gjalpë të tretur, sipër i vendosim disa thelpinj bajamesh.
Më pas e fusim të piqet në furrë të parangrohur në 180 gradë. E lëmë të piqet derisa sipërfaqja të bëhet e kuqërremtë, fikim sobën dhe lëmë kekun derisa të ftohet.
Ndërkohë përgatisim sherbetin. Hedhim në një tenxhere ujin dhe sheqerin dhe e lëmë rreth 15 minuta derisa të krijohet një shurup i plotë.
Pasi keku të jetë ftohur i hedhim sipër sherbetin e nxehtë dhe e lëmë derisa ëmbëlsira ta përthithë atë tërësisht. Shërbehet pasi të jetë ftohur.
Kulinaria shqiptare spikat në shijen e saj në çdo gatim.
Receta të kripura e të ëmbla tradicionale mahnisin me shijet dhe aromat e tyre duke tërhequr këdo drejt tryezës.
Më poshtë keni një recetë fantastike të përgatitjes së pulës me lakër arme, një traditë fantastike e nënave dhe gjysheve shqiptare, e cila të përfshin tërësisht me shijen e saj.
Receta e saj është shumë e thjeshtë në përgatitje si dhe është ideale për një drekë të plotë dhe të shijshme.
Përgatitja e Pulës së Pjekur me Lakër Arme
Përbërësit
(Përbërësit më poshtë janë për 4-5 persona)
1 pulë 1 kg
1 kokërr qepë mesatare
2-3 lugë gjelle me vaj ulliri
1 lugë gjelle me salcë domate
1-2 gjethe dafine
Një tas i madh me lakër arme
Kripë
Piper
Spec djegës (sipas dëshirës)
Përgatitja
Pula e prerë në thela ose nëse preferoni mund ta lini edhe të paprerë, vendoset në një tenxhere në zjarr dhe kaurdiset me vaj ulliri dhe me pak gjalpë.
Në vijim shtohet qepa e grirë hollë, salca e domates, kripa, piperi dhe dafina.
Për më shumë shije nëse preferoni mund të shtoni edhe pak spec djegës.
Në vijim,duhet që t’i kaurdisni të gjitha bashkë dhe më pas t’i hidhni ujë derisa thelat e mishit të mbulohen.
Lihet të ziejë derisa mishi i pulës të zbutet dhe të mbetet me pak lëng.
Më pas, thelat e mishit të pulës me lëngun e mbetur kalojini në një tavë ose tepsi.
Ndërkohe duhet të prisni lakrën arme të rripa apo copa të vogla dhe ta shtoni në tavën me mishin e pulës.
Futeni tavën në furrën e parangrohur dhe lëreni të piqet derisa lakra arme të zbutet dhe të mbetet me shumë pak lëng.
Ky gatim special shoqërohet në mënyrë fantastike me sallata të freskëta të stinës, me sallata jeshile, rukola apo edhe bukë të thekur, salcë kosi, djathë si dhe perime të ndryshme të marinuara me limon e vaj ulliri.
Si shija e prodhimeve shqiptare nuk ka. Ndaj dhe, që bujqësia është kthyer në trend dhe në një minierë ari kjo është e dukshme. Kjo, faktuar edhe nga shifrat në rritje.
Interesi i tregut evropian për fruta perimet shqiptare po vjen gjithnjë e në rritje, kjo falë shijes së mirë, cilësisë dhe standardeve që produktet shqiptare plotësojnë.
Perimet janë ato që i kanë dhënë shtysë shifrave të eksportit, duke shënuar rritje dyshifrore, ku janë edhe kryesuese në vlerë ndaj produkteve të tjera.
Në grupin e perimeve kryeson eksporti i domateve, kastravecave, specave, sallatës jeshile por edhe lakrës së bardhë etj.
Përsa i përket frutave, kryesojnë portokallet, luleshtrydhet, mollët etj.
Sipas të dhënave , krahas prodhimeve tradicionale, shumë fermerë shqiptarë janë duke kultivuar varitete të reja perimesh dhe frutash me qëllim furnizimin tregun vendas e të huaj.
Vitet e fundit, shumë fermerë kanë pasuruar sipërfaqet e tyre me produktet që më parë vinin nga importi siç janë avokadot dhe kivit por edhe kultura të tjera.
Shifrat optimiste
Vitin që kaloi, eksportet e fruta perimeve arritën një shifër rekord me 14 për qind më shumë se importet e këtij grupi.
Sipas INSTAT, rritja me ritme dyshifrore vitet e fundit ka bërë që tregtia me jashtë në këto produkte të jetë më e lartë në 2017.
Po sipas INSTAT, eksportet e frutave dhe zarzavateve arritën në 9.6 miliardë lekë me një rritje 21 për qind krahasuar me vitin 2017.
Në pesë vitet e fundit eksportet e frutave dhe zarzavateve janë pesëfishuar, nga 1.8 miliardë lekë më 2012 në 9.6 mld lekë në 2017.
Interesi në rritje
Bujqësia dhe agro përpunimi janë sektorët që pritet të kenë një kontribut domethënës në Prodhimin e Brendshëm Bruto të Shqipërisë (PBB). Këto dy sektorë konsiderohen të rëndësishëm edhe përsa i përket potencialit të madh të punësimit.
Partnerët kryesorë të Shqipërisë në eksportimin e produkteve agro-ushqimore janë vendet e Bashkimit Evropian, dhe veçanërisht Italia, Greqia dhe Gjermania.
Por aktualisht, sipas të dhënave të AgroWeb.org shumë vende të tjera Evropiane kanë kthyer sytë nga produktet shqiptare, duke kërkuar që ato të kenë standardet dhe çertifikimin e duhur.
Gjermania, Italia, Hollanda, Franca janë tepër të interesuar për të blerë prodhimet tona të freskëta, kryesisht domaten, specin, kastravecin, duke i ofruar sektorit të bujqësisë një domethënie më të madhe për rolin që ka si shtylla kryesore e ekonomisë sonë.
Petaniku me fasule është një recetë tradicionale e kuzhines shqiptare. Petaniku me fasule është jo vetëm një recetë e shijshme por edhe ekonomike.
Përbërësit:
750 gram miell
Niseshte per te hapur petet
pak kripë
350 gram fasule
150 ml vaj ulliri (ose gjalpë sipas dëshirës)
Përgatitja :
Hedhim miellin në nje tepsi, i hedhim pak kripë dhe me ujë të vakur zeme brumin.
E punojmë brumin sa të zbutet pak dhe e ndajmë në kulaçka të vogla.
Hapim petët duke përdorur niseshte për të hapur petët të holla.
Petët i pjekim mbi sobë ose mbi tepsinë e nxehur të cilat duke i hapur mbi njëra tjetren, zbuten.
Fasulet i ziejmë në mëyrë që të jen jo të treten, por pak të forta, i hedhim pak kripë dhe gjysmën e vajit të ullirit.
Marrim një tepsi e lyejmë me vaj dhe shtrojmë një petë e spërkatim me pak vaj dhe me fasule dhe lëng. Vazhdojmë kështu me radhë të gjitha petët dhe petën e sipërme e spërkatim vetëm me vaj dhe lëng fasulesh.
E futim në sobën e nxehur në 180 gradë dhe e pjekim për 30 min. Kur e heqim nga suba e mbulojmë me një tepsi tjetër që të zbutet. Është gati për tu servirur.
Ju bëftë mire. ( Mund ta përgatisim edhe me petë të gatshme të pjekura dy pako)
Çaji i hithrës ose lëngu i saj është një element i rëndësishëm i një ushqyerjeje që nuk e streson trupin.
Hithra është fantastike dhe i jep trupit shëndet. Xhenxhefili nga ana tjetër është i jashtëzakonshëm për tretjen dhe qarkullimin e gjakut. Nëse i kombinon së bashku, atëherë përfitimi do të jetë i dyfishtë.
Hithra është një bimë e plotfuqishme në aspektin e ushqyesve që ofron.
Lëngu i saj përmban shumë kalcium dhe magnez që ndihmojnë në qetësimin e nervave. Ndonëse lëngu i hithrës nuk përdoret në mënyrë të mirëfilltë për qetësim, ai të vë në një gjumë të qetë.
Hithra është burim hekuri, gjë që e bën të jetë e domosdoshme për njerëzit që kanë tendencën të jenë anemikë, ose për ata që kanë nevojë për më shumë hekur në ushqimet e tyre.
Lëngu i hithrës përmban beta karoten, klorofil, kalium, fosfor, zink, krom, vitaminat B dhe minerale të tjera, siç janë seleniumi, silikoni dhe mangani.
Receta e gjallërimit të organizmit:
1 copë xhenxhefil 2-3 cm
85 gramë hithra të thata
1 litër ujë
Mjaltë puro artizanal
Priteni xhenxhefilin hollë. Vendoseni në ujë dhe zijeni ngadalë për 10-15 minuta. Hiqeni nga zjarri dhe hidhni në enë hithrat e thata. Përzijini me një lugë të pastër.
Mbulojeni enën me kapak. Lerëni lëngun të qëndrojë për 30 minuta ose për 12 orë nëse preferoni një shije më të thellë.
Kullojeni lëngun dhe hidheni në një enë qelqi. Lëngu do të ketë marrë një ngjyrë jeshile mjaft të këndshme.
Kur ta kulloni, përdorni një lugë dhe shtypini gjethet në mënyrë që të nxirrni prej tyre sa më shumë lëng që të jetë e mundur.
Më pas, do të keni mundësi të përfitoni vlerat maksimale që do të rigjallërojnë sistemin tretës.
Lëngun mund ta pini gjatë ditës, ose mund ta ruani në frigorifer për të nesërmen. Nëse dëshironi mund të shtoni mjaltë.
Vlerat e hithrës dhe xhenxhefilit
Qytetërime të ndryshme i kanë përdorur hithrën dhe xhenxhefilin prej shumë kohësh, për shkak të vlerave të tyre kundër inflamacionit.
Hithra është përdorur për të trajtuar simptomat e zmadhimit të prostatës, ndërsa rrënja e tyre është plot vlera për shëndetin e meshkujve në moshë.
Përbërësit botanikë të rrënjës ndihmojnë ndërlidhjen e hormonit të gjallërisë me testosteronin tek meshkujt.
Edhe xhenxhefili është një produkt mjaft premtues në mbrojtjen e shëndetit të prostatës tek meshkujt në moshë.
Barishtja e hithrës është mikeshë e mirë e shëndetit të njeriut.
Pirja e rregullt e çajit të hithrës ushqen veshkat, ul lodhjen dhe këputjen, jep gjallëri, stabilizon sheqernat në gjak, pakëson alergjitë, u jep shëndet kockave dhe gjymtyrëve, u jep shkëlqim flokëve, lëkurës dhe thonjëve.
Për më tepër, çaji i hithrës përmirëson sistemin imunitar, zhbllokon sinuset, ul dhimbjet kronike të kokës dhe e ndihmon trupin të përballet me sukses ndaj stresit mjedisor që vjen nga ndotja dhe ushqyerja e keqe.
Lulelakra është një perime shumë popullore në Shqipëri.
Kjo famë vjen si arsye e përdorimeve të shumta në kuzhinë, por edhe vlerave fantastike të saj.
Tufëzat e bardha të lulelakrës janë një burim i shkëlqyer i fibrës dhe kaliumit.
Ato nuk përmbajnë yndyrë dhe sodium.
Një filxhan me lulelakër ofron 25 kalori dhe plotëson 85% të dozës ditore të vitaminës C.
Ju rekomandohet ta gatuani lulelakrën me këtë recetë interesante.
Lulelakër e Pjekur me Djathë
Përbërësit
Gjysëm filxhani çaji me thërrime buke
Çerek filxhani çaji me djathë kaçkavall të grirë
2 lugë gjelle me vaj ulliri
1 lugë çaji me lëkurën e grirë të një limoni
1 lugë çaji me majdanoz të grirë hollë
1 lugë gjelle me piper të kuq pluhur
Pak kripë
3-4 filxhanë çaji me tufëza të vogla lulelakre
Udhëzimet
Mbushni një tenxhere me ujë dhe vendoseni në zjarr.
Ngroheni furrën në 180 gradë.
Tepsinë e pjekjes lyejeni lehtas me vaj ulliri.
Në një enë mesatare hidhni thërrimet e bukës, djathin, vajin, lëkurën e limonit, majdanozit, piperin pluhur dhe kripën.
Përziejini të gjithë përbërësit me duar në mënyrë që shpërndarja të jetë e njëtrajtshme.
Hidheni lulelakrën në ujin e valuar dhe lëreni të ziejë për tre minuta.
Më pas kullojeni dhe hidheni në tepsi.
Sipër saj shtoni masën e lëngshme me djathë dhe thërrime buke.
Piqini së bashku për 15 minuta ose deri sa sipërfaqja të jetë e kuqerremtë.
Çfarë përmban lulelakra?
Lulelakra është e pasur me vitaminë C, K, B-6 dhe acid folik. Ajo përmban gjithashtu kalcium, hekur, magnez, fosfor dhe një sërë vitaminash të tjera të dobishme për organizmin.
Lulelakra përmban antioksidantë që parandalojnë mutacionet e qelizave dhe ulin stresin që formohet nga radikalet e lira.
Lulelakra është e pasur në fibra dhe ujë. Për këtë arsye ajo lufton sëmundjet e lidhura me aparatin tretës.
Ajo ndihmon dhe në parandalimin e sëmundjeve kardiovaskulare, diabetit dhe obezitetit.
Një tjetër përbërës i lulelakrës, kolina, ndihmon në forcimin e memorjes, të muskujve, si dhe ndihmon me problemet e gjumit.
Një ëmbëlsirë klasike e lehtë, shumë e dashur për shqiptarët, gosti fisnike për miqtë, fantastike për festat është Trileçe.
Është një ëmbëlsirë plot finesë, e thjeshtë në përgatitje dhe me pak përbërës por shija e saj është unike. Aq sa vështirë se mund t’i rezistosh.
Shoqërohet në një mënyrë fantastike me çajra të ndryshëm të ndryshëm por mbi të gjitha ëmbëlsira perfekte për të mbyllur me shijen më të mirë drekat apo darkat familjare.
Trileçe është ëmbëlsira perfekte për të ëmbëlsuar shpirtin dhe organizmin në çdo orë të ditës.
Me shijen e saj të kombinuar mes qumështit e krem karamelit kjo ëmbëlsirë është mahnitëse dhe shumë e dëshiruar nga të gjithë.
Më poshtë keni një recetë fantastike të përgatitjes së trileçes në shtëpi, një mënyrë e lehtë për të ëmbëlsuar familjen apo të dashurit tuaj.
Si të përgatisim Trileçen në shtëpi
Përbërësit
1 l qumësht
500 ml krem qumështi (krem pana)
10 kokrra vezë
10 lugë gjellë sheqer
10 lugë miell
350 qumësht i kondesuar (qumësht panda)
300 ml karamel (gjeni në supermarkete)
Përgatitja e pandispanjës
Në një enë hedhim vetëm të bardhat e vezëve dhe të verdhat i lëmë në një enë tjetër mënjanë.
Hedhim sheqerin në enën ku kemi të bardhat e vezëve dhe i rrahim derisa masa të bëhet e njëtrajtshme dhe e trashë.
Më pas, rrahim të verdhat e vezëve dhe i shtojmë tek masa e përgatitur me të bardhat e vezëve dhe sheqerin.
I përzjejmë derisa të njëtrajtësohen.
Më pas, shtojmë gradualisht miellin dhe njëkohësisht e trazojmë masën pa ndërprerje me qëllim që volumi i masës të jetë i njëjtë.
Ngrohim furrën në temperaturën 250 gradë.
Përmes një furçe kuzhine lyejmë me pak vaj tavën dhe hedhim në të masën e përgatitur dhe e lëmë të piqet në këtë temperaturë për 5 minuta, më pas gradën e nxehjes e ulim në nivelin 150.
E lëmë të piqet edhe për 10 minuta të tjera.
Përgatitja e Qumështit
Hedhim qumështin e kondesuar në një enë bashkë me qumështin e lëngshëm.
I përzjejmë derisa qumështi i kondesuar të tretet plotësisht.
Më pas shtojmë kremin e qumështit (pana). I përzjejmë mirë që të jenë një masë.
Heqim kekun ose pandispanjën nga furra. Pasi të jetë ftohur i presim në formë katrorë dhe hedhim përsipër masën e qumështit.
E lëmë derisa pandispanja të përthithë qumështin plotësisht.
Tharja është një proçes që nxjerr në pah ëmbëlsinë natyrale të domateve.
Domatet e thara në diell i japin aromë dhe shije të shumëfishtë shumë gatimeve, duke shtuar këtu vlerat shëndetësore të mrekullueshme që vijnë prej tyre.
Po t’i krahasojmë me ato të freskëtat, çdo racion domatesh të thara përmban 20 përqind më shumë likopen.
Këto kokrra të bukura të përkëdhelura nga dielli janë një burim i përqendruar i shumë substancash të mira, vitaminë C dhe K, por edhe hekur dhe likopen.
POR, kjo zahire që kërkon diell për t’u përgatitur, të ul shpresat për ta shijuar tani afër fundit të dimrit.
Për më tepër, domatet e thara që mund të keni përgatitur gjatë verës, tashmë mund t’i keni mbaruar ose të kenë marrë pak lagështi dhe ndërkaq, nepsi për t’i shijuar sërish, po ju bëhet i padurueshëm.
Si t’ia bëni?
Ka një mënyrë praktike…
Mund të përgatiten në furrë.
Vetëm se, do t’i thani në një temperaturë mjaft të ulët.
Por, pas tharjes, mos harroni: fetat e domateve duhen futur në një kavanoz steril dhe të mbulohen me vaj ulliri.
Lini ashtu së paku 2 javë dhe pastaj: Gati për të shuar urinë, nepsin, shijen unike, duke u furnizuar me plotë vlera ushqyese!
PËRBËRËSIT:
Domate sipas dëshirës (psh 2. 5 kg)
Thelbinj hudhre sipas dëshirës
Borzilok, sipas dëshirës
Rozmarinë, sipas dëshirës
Vaj ulliri (500 gr, për 2.5 kg domate)
Kripë e trashë, e zezë
Piper, sipas dëshirës
Fletë dafine, sipas dëshirëe
Trumzë, sipas dëshirës
PËRGATITJA:
Zgjidhni domatet përafërsisht të madhësisë së njëjtë në mënyrë që t’i thani në tërësi.
Furrën parangroheni në 100 gradë celsius.
Në fund të enës për pjekje, psh një tepsie të madhe, vendosni letër alumini për pjekje, në mënyrë që mos të ngjiten dhe gjithashtu ta marrin nxehtësinë me terezi.
Domatet lani dhe thani, fshini me një copë të butë, psh napë pambuku.
Më pas, pritini në feta të holla, tip rriskash.
Thelpinjtë e e hudhrës, pritini në dysh, ose katërsh (në varësi sa e madhe është thelbi) dhe vendosini midis copave të domateve.
Hidhni mbi to kripë, piper dhe spërkatini pak me vaj ulliri.
Futni në furrë për tharje rreth 3 – 4 orë, siç ju thamë në temperaturën 100 graë celcius, jo më shumë.
Pastaj fikeni furrën dhe lërini domatet që të ftohen për disa orë (psh 3 orë).
Në kavanoza të sterilizuar rendisni rozmarinën, domatet e ftohura dhe thelpinjtë e tjerë të qëruar të hudhrës.
Shtoni një fletë dafine, fletë borziloku të freskët, trumzë të freskët dhe në fund hidhni vaj ulliri derisa t’i mbulojë domatet.
Mbyllni dhe ruani në një vend të freskët.
SHËNIM: Domatet mund të thahen në furrë, sipas temperaturës që treguam, edhe pa asnjë nga përbërësit që përmendëm më lart (përveç kripës).
Nëse nuk e dëshironi piperin apo hudhrën, mos i përdorni.
Nëse keni dëshirë, në secilin prej kavanozave mund të shtoni nga një lugë të vogël me arra të thërrmuara.
FAKTE MBI VETITË USHQYESE TË DOMATEVE TË THARA
– Në një filxhan me domate të thara gjenden 139 kalori, ose 7 përqind të një diete të pasur me 2000 kalori.
– Çdo racion përmban 30 gramë karbohidratesh të plota, 6,6 gramë fibre dietike ose thënë ndryshe 26 dhe 17 përqind të dozës së rekomanduar ditore të fibrës për meshkujt dhe femrat respektivisht.
Të gjithë e dimë që fibra forcon sistemin tretës, shmang konstipacionin e padëshiruar si dhe ju bën të ndiheni të ngopur.
– Një filxhan me domate të thara përmban 7.6 gramë proteinë dhe 1.6 gramë yndyrna.
– Domatet e thara shërbejnë si një burim i shkëlqyer mineralesh, në veçanti: kalium dhe magnez.
Kaliumi ndihmon nervat të komunikojnë më mirë dhe rregullojnë ekuilibrin e elektroliteve, ndërsa magnezi mban indet dhe kockat të shëndetshme si dhe ndihmon në prodhimin e energjisë.
Një filxhan me domate të thara përmban 105 miligramë magnez, ose 33 dhe 25 përqind të dozës së rekomanduar ditore për femrat dhe meshkujt respektivisht.
Në të njëjtën sasi gjenden 1,850 gramë kalium ose 39 përqind të dozës së rekomanduar ditore.
Konsumimi i domateve të thara fuqizon përfitimin e hekurit, manganit, bakrit dhe fosforit.
– Domatet e thara janë të pasura me vitamina sidomos atë K dhe niacinën.
Vitamina K ndihmon organizmin dhe indet e kockave dhe luan një rol thelbësor kundër mpiksjes së gjakut.
Femrat kanë nevojë për 90 mikrogramë vitaminë K, ndërsa meshkujt kanë nevojë për 125 mikrogramë vitamnë K. Një filxhan me domate të thara jep 23 mikrogramë vitaminë K.
Në këtë racion, gjenden edhe sasi të vitaminash të tjera siç janë: vitaminat C, A, B-5 dhe B-9
