Kulinari

Tradita e ëmbël e amvisave shqiptare është fantastike jo vetëm në shijet mahnitëse e delikate që ofron por në shumë raste edhe në aftësitë shëruese të disa recetave të veçanta e natyrale.

Një prej këtyre recetave është prevedeja e manave , të cilët, të freskët dhe plot shije tashmë në sezonin e tyre gjenden kudo në treg.

Ju sjellim më poshtë recetën tradicionale të përgatitjes së prevedesë me mana në shtëpi, traditë që është trashëguar brez pas brezi nga amvisat shqiptare.

Prevedeja është një shurup natyral dhe fantastik në vlerat ushqyese për organizmin.

Përgatitja e prevedesë nuk kërkon sheqer apo aditivë, që do të thotë se ky lëng është i ëmbël në mënyrë natyrale.

Prevedeja përgatitet nga zierja e manave të çfarëdo ngjyre.

Gjatë pranverës, në shumë fshatra të vendit, mblidhen manat dhe prej tyre nxirret lëngu karakteristik.
Përgatitja e Prevedesë së Manave
Për përgatitjen e prevedesë do të duhen disa kilogramë mana të cilat shtrydhen mirë dhe lëngu i tyre kullohet.

Më pas lëngu i manave hidhet në tenxhere, ku përzihet dhe zihet deri sa të trashet në formën e mushtit.

Pasi proçesi i gjatë i zierjes përfundon, lëngu vendoset në kavanozë dhe ruhet për gjithë vitin.
Përdorimet për Shëndetin
Prevedeja ose shurupi i manave në mjekësinë popullore përdoret për acarimet e zgavrës së gojës si stomatitet dhe faringitet.

Në këto raste lyhet goja dhe gryka me prevede, sidomos në darkë para fjetjes.

Shurupi nga prevedeja e manave përdoret, gjithashtu, në mjekimin kundër anemisë, duke u dhënë fëmijëve ose të rriturve nga 2-3 lugë gjelle në ditë.

Duhet ta konsumoni prevedenë në formën e shurupit të holluar në mëngjes pasi ai do t’ju japë shumë energji për gjithë ditën.

Por përveç prevedesë, edhe lëngu i manave të freskët ofron vlera shumë mirëbërëse për shëndetin, sidomos në pastrimin e gjakut në ciklet e stinës së pranverës.
Zëvendësues Natyral i Sheqerit
Shija e tij mund të ngjasojë me atë të mjaltit, por të një niveli më superior.

Prevedeja mund të shijohet në shumë trajta të ndryshme.

AgroWeb.org ju këshillon ta përdorni atë edhe në ëmbëlsira si zëvëndësues natyral i sheqerit në proçesin e pjekjes.

Qumështi është një nga produktet më të konsumueshme të bulmetit.

Megjithatë, koha e pirjes së tij është thelbësore në përthithjen e ushqyesve nga organizmi apo në marrjen e disa vlerave të caktuara.
Proteinat
Nëse dëshironi të merrni më shumë proteinë në mëngjes, atëherë qumështi duhet pirë gjatë këtij vakti të rëndësishëm.

Përveç proteinës qumështi ofron edhe magnez, fosfor dhe vitamina.
Aktiviteti Fizik
Sipas të dhënave , nëse preferoni të kryeni aktivitet fizik në mëngjes, atëherë qumështin duhet ta pini gjatë këtij vakti për të furnizuar organizmin me proteina dhe kalçium.

Kockat dhe muskujt kanë nevojë për kalçium dhe proteina për t’u rritur dhe zhvilluar.
Nepsi
Nëse dëshironi të jeni të ngopur për më gjatë, mëngjesi është koha më e mirë për të pirë qumësht.

Megjithatë nëse qumështi ju shkakton fryrje atëherë pijeni në mbrëmje.
Pagjumësia
Nëse keni probleme me gjumin, atëherë AgroWeb.org ju këshillon që në mbrëmje të pini një gotë me qumësht të ngrohtë.

Qumështi do t’ju qetësojë dhe do t’ju ndihmojë të flini mirë.
Çlodhja
Nëse ndiheni të lodhur, atëherë duhet të pini qumësht në mbrëmje.

Qumështi përmban amino acide që e ndihmojnë trurin të çlirojë serotoninë.

Qumështi gjithashtu ju ndihmon të qetësoheni.
Tretja
Për një tretje më të mirë zgjidhni të pini qumësht të ngrohtë dhe jo të ftohtë.

Sigurohuni që të mos abuzoni me konsumin e qumështit, sepse nëse e teproni do të dëmtoni shëndetin.

Sasia e mjaftueshme e qumështit është 150-200 ml në ditë.
Disa Këshilla Për Qumështin
Mos e zieni ose ngrohni qumështin shumë shpesh sepse nxehtësia ndikon në pasurinë e ushqyesve të tij.

Gjatë zierjes së qumështit përzieni atë rregullisht me lugë druri.

Kur ta vendosni qumështin në zjarr, mbajeni temperaturën të ulët dhe jo të lartë.

Pas zierjes dhe ftohjes, qumështi duhet mbajtur në frigorifer deri në përdorimin e rradhës.

Qumështi duhet ngrohur ose zier në sobë dhe jo në mikrovalë.

A keni dëgjuar për Mantelin e Zonjës? Është një bimë shumëvjeçare që i përket familjes botanike Alchemilla.

Kjo familje e ka marrë emrin pas bestytnive se bulëzat e ujit që formojnë gjethet e Mantelit të Zonjës mund të transformonin metalet bazë në flori.

Alkimistët besojnë se këto bulëza kanë fuqi magjike dhe misterioze që përtej hamendësimeve të transformimit të metaleve në ar, janë mike të rinisë së njeriut.

Manteli i Zonjës është përdorur që në Mesjetë, për të trajtuar disa sëmundje, veçanërisht për të shëruar plagët.

Gjethet e bimës janë përdorur për të trajtuar gjakderdhjen në gojë pas trajtimit të dhëmbëve ose mishrave, pakësuar gjaderdhjen në përgjithësi, ulur dhimbjet, zgjidhur problemet me tretjen dhe për të rimëkëmbur organizmin pas lindjes.

Kjo bimë rritet gjatë gjithë vitit në shumë vende të ndryshme të Evropës. Atë e gjejmë edhe në Shqipëri, ku është përdorur prej koh&eumeuml;sh si një bimë mjekësore.
Si të përgatisni çajin e Mantelit të Zonjës?
Përgatitja e çajit të Mantelit të Zonjës kërkon 3 gramë gjethe të thata të bimës dhe 2 filxhanë me ujë të nxehtë.

Lërini të ziejnë së bashku për 10 minuta. Pas filtrimit, çajin mund ta ëmbëlsoni me mjaltë.

Ndonëse nuk ka informacione të sakta mbi sasinë e nevojshme ditore të këtij çaji, mendohet që pirja e dy filxhanëve në një javë është një alternativë e sigurt.

Herë pas here, mund të bëni një pushim dhe ta pini sërish.
Vlerat e çajit të Mantelit të Zonjës?
Pasi e keni lënë çajin të ftohet mund ta përdorni në kompresa kundër lëndimeve dhe plagëve të lëkurës.

Një tjetër alternativë është të bëni një pastë të mirëfilltë me çajin dhe 1 lugë gjelle me tërshërë.

Pastën vendoseni mbi plagë dhe shpëlajeni pasi të jetë tharë.
Efektet anësore të Mantelit të Zonjës
Mungesa e studimeve klinike shoqërohet me informacione të pamjaftueshme në lidhje me efektet anësore të Mantelit të Zonjës.

Kjo bimë nuk rekomandohet të konsumohet nga gratë gjatë shtatzanisë dhe gjatë ushqyerjes me gji.

Bima përmban taninë dhe si rrjedhojë nuk rekomandohet për njerëzit që vuajnë nga mungesa e hekurit.

Tanina parandalon përthithjen e duhur të hekurit nga organizmi.

Njerëzit që përdorin medikamente kundër mpiksjes së gjakut duhet të mos e përdorin Mantelin e Zonjës, për shkak të rrezikut që përfaqëson ndaj këtij problemi.

Mirëqenia e organizmit gjatë ditës lidhet me mënyrën e të ushqyerit në mëngjes.

Jo më kot, ekspertët nuk reshtin së vlerësuari mëngjesin si vaktin më të rëndësishëm të ditës.

Në mëngjes, trupi merr të gjithë ushqyesit e nevojshëm falë të cilëve mund të përballojë sfidat e ditës.

Megjithatë, në mëngjes njeriu duhet të tregohet i kujdesshëm në përzgjedhjen e ushqyesve të duhur.

Më poshtë do të mësoni  për ushqimet që duhen dhe nuk duhen ngrënë në mëngjes.
Vezët
Vezet janë një zgjedhje e shkëlqyer për mëngjes.

Vezët përmbajnë shumë proteina dhe ushqyes që forcojnë metabolizmin dhe përcjellin energji.
Shalqini
Shalqini është një zgjedhje e shkëlqyer.

Ato përmbajnë ujë dhe likopen që i jep mbështetje zemrës dhe syve.
Tërshëra
Tërshëra është një zgjedhje fantastike.

Sipas të dhënave tërshëra parandalon dëmtimin e stomakut dhe është shumë e pasur me fibër.

Kjo e fundit, ul nivelin e kolesterolit dhe forcon metabolizmin.
Boronicat
Boronicat janë të pasura me ushqyes dhe rregullojnë tensionin e gjakut.

Ato stimulojnë metabolizmin, përmirësojnë kujtesën, përqendrimin dhe vëmendjen.
Qull Me Miell Misri
Bëhet fjalë për një tjetër zgjedhje ideale për t’ia nisur ditën.

Në këtë mënyrë do të pastroni organizmin, largoni metalet e rënda dhe toksinat dhe përmirësoni florën bakteriale.
Mjalti
Nëse e nisni ditën duke ngrënë mjaltë, do të keni më shumë energji dhe humor.

Nga të dhënat e AgroWeb.org rezulton se mjalti përmirëson prodhimin e serotoninës dhe ju bën më produktivë gjatë ditës.
Hikrra
Hikrra përmban shumë minerale dhe vitamina që stimulojnë organizmin.

Hikrra është gjithashtu e pasur me proteina.
Arrorët
Ngrënia e arrorëve në mëngjes, rregullon nivelin e pehashit në stomak dhe përmirëson tretjen.
Produktet dhe ushqimet që nuk duhet konsumuar me stomak bosh
Agrumet
Limoni, portokalli apo qitro përmbajnë shumë vitaminë C.

Megjithatë, nga të dhënat e AgroWeb.org rezulton se agrumet nuk janë një zgjedhje ideale për mëngjes sepse aciditeti i lartë shkakton urth dhe rrit gjasat e shfaqjes së ulçerës.
Ushqimet pikante
Në përgjithësi ushqimet pikante janë të mira për shëndetin, por ato nuk duhen ngrënë në mëngjes.

Në këtë vakt ato irritojnë sistemin tretës dhe shkaktojnë urth.
Banania
Banania nuk duhet ngrënë me stomak bosh sepse rrit nivelet e magnezit në gjak dhe shkakton probleme me zemrën.
Pijet e Gazuara
Këto pije janë zgjedhja më e keqe që mund të bëni në mëngjes.

Ato janë të pasura me sheqer dhe ngadalësojnë metabolizmin.
Perimet Jeshile
Perimet jeshile janë të pasura me amino acide që shkaktojnë fryrje dhe urth.

Për më tepër, ato irritojnë stomakun dhe shkaktojnë dhimbje abdominal.
Domatet
Acidi tanik që irriton stomakun mund të shkaktojë ulçerë dhe urth.

Rrjedhimisht, domatet duhen konsumuar në drekë.
Dardhat
Fibra e dardhave shkakton dhimbje në stomak dhe dëmton shtresat e brendshme të stomakut.