Kulinari

Tradita shqiptare e gatimit është e pasur me shije e aroma të dashura, pas të cilave shumëkush që i ka provuar, ka mbetur i magjepsur.

Mes mjeshtërisë së recetave në kuzhinën shqiptare padyshim tradita unike e byrekut me 12 barishte është unike e vendit tonë.

12 barishtet simbolizojnë 12 muajt e vitit dhe përgatiten me dëshirën dhe shpresën për sa më shumë begati, mbarësi dhe shëndet në familje përgjatë gjithë vitit.

AgroWeb.org ju kujton se byreku me 12 barishte ka jo vetëm një shije unike, por dhe vlera të larta ushqyese që vijnë nga lakrat e egra dhe barishtet me të cilat përgatitet.

Sipas traditës, amvisat gjatë përgatitjes së këtij byreku fusin mes petëve edhe një monedhë. Pasi përgatitet, byreku ndahet në pjesë dhe i serviret gjithë familjes.

Anëtarit të familjes që i bie pjesa e byrekut me monedhë brenda cilësohet si personi që do të ketë fat dhe mbarësi gjatë gjithë vitit.

AgroWeb.org sjell më poshtë recetën tradicionale të byrekut me 12 barishte.
Përgatitja krejt lehtë në shtëpi
Përbërësit
100 gr Pazi

100 gr Lëpjetë

100 gr Spinaq

100 gr Hithra

100 Qumështore

100 gr Labot

100 gr bishta të hudhrave të njoma

100 gr bishta të qepëve të njoma

100 gr bishta presh

Një tufë nenexhik

Një tufë majdanoz

Një tufë kopër

500 gr Miell

250 ml Ujë

Kripë

Vaj Ulliri

1 kokërr vezë

Sodë Buke

Dy lugë gjelle djathë i bardhë i thërrmuar
Përgatitja e Brumit
Si fillim, përgatisim brumin, duke hedhur në një tas të madh miellin. Pasi bëjmë një gropë në mesin e miellit hedhim kripën, sodën dhe i përzjejmë me dorë.

Në këtë moment nisim të shtojmë ujë të vakët derisa brumi të krijohet në një masë të butë dhe të përshtatshme për t’u hapur në formën e petës.

Brumin e përftuar e mbulojmë me një pecetë të pastër. E lëmë përreth gjysmë ore që të fryhet ndërsa nisim përgatitjen e lakrave të egra dhe barishteve.
Përgatitja e Mbushjes
Grijmë hollë përmes një thike të mprehtë të gjitha barishtet.

U hedhim kripë dhe i shtypim me duar, i vendosim në zjarr me pak ujë sa të marrin një valë dhe uji të ketë shterruar.

U shtojmë djathin e thërrmuar dhe i përziejmë.

Për të përftuar një masë pak të trashë të gjellës, AgroWeb.org ju sugjeron që në një gotë të vogël të hidhni një lugë miell dhe treteni me dy lugë kos.

Këtë masë, më pas e shtojmë tek barishtet dhe përzjejmë masën. Të njëjtën gjë mund të bëjmë edhe me qumësht në vend të kosit.

Në fund, gjellës me lakra i shtojmë vezën e rrahur dhe e përziejmë që masa të njëtrajtësohet.
Procesi i pjekjes në furrë
Pasi e përgatisim gjellën me barishtet, e lëmë të ftohet. Gjatë kësaj kohe brumi është gati për t’u punuar.

Brumin e ndajmë në 10 toptha të vegjël.

Pasi hapim petën e poshtme e shtrojmë në tepsi, të cilën e kemi lyer me disa pika vaj ulliri, shtrojmë petën tjetër, e spërkasim me disa pika vaj ulliri dhe vijojmë kështu derisa të kemi shtruar petën e katërt.

Më pas, shtrojmë gjysmën e mbushjes me lakra, në këtë moment vendosim edhe monedhën, të cilën e pastrojmë mirë me ujë dhe e mbështjellim me një letër kuzhine.

Më pas, vijojmë të shtrojmë dy peta të tjera duke i spërkatur me disa pika vaj ulliri.

Hedhim pjesën tjetër të lakrave dhe vijojmë me shtrimin e katër petëve të tjera.

Në fund petëve u kthejmë pak anët.

Më pas, byrekun e pjekim në furrë në 180 gradë deri sa të marrë pjekjen e duhur.

Në fund të përgatitjes, pasi byreku është pjekur e nxjerrim nga furra dhe e lyejmë me pak gjalpë fshati./AgroWeb.org>

Janë disa gatime tipike të zonave të ndryshme të Shqipërisë të cilat spikasin me shijen unike të tyre, të plotë dhe karakteristike.

Receta të cilat brez pas brezi lartësohen me shijen e tyre në çdo sofër e tryezë shqiptare.

E tillë është receta e amvisave shqiptare, një gatim i vjetër po aq sa edhe historia e Shqipërisë.

Falë mjeshtërisë së tyre në kuzhinë, nënat dhe gjyshet shqiptare mahnisin këdo me shijen e mrekullueshme të këtij gatimi special.

AgroWeb.org u sugjeron të shoqëroni këtë supë shije plotë me sallata të freskëta të stinës, byrekë të ndryshëm apo edhe me pak nga zahiretë fantastike shqiptare.

Me shumë pak përbërës, të cilët me lehtësi gjenden në çdo kuzhinë çdo kush mund të përgatisë këtë recetë tradicionale vet në shtëpi për t’i ofruar familjes një vakt fantastik e mbresëlënës për shijen.

AgroWeb.og u përcjell më poshtë mënyrën e përgatitjes së kësaj supe të shijshme në shtëpi.
Si t’i përgatisim krejt lehtë në shtëpi
Përbërësit

(Përbërësit përzgjidhen në bazë të personave në familje. Përbërësit më poshtë janë për katër persona)

Për përgatitjen e qofteve

250 gr mish i grirë

1 kokërr qepë

Gjysmë filxhani çaji me oriz

Një e bardhë veze 1 lugë gjelle gjalpë pa kripë ose vaj ulliri

3 gota me ujë

Majdanoz i freskët

Kripë

Piper

Për përgatitjen  e supës

Lëngun e një kokrre limoni

Një gotë ujë

2 të verdha vezësh

Një lugë gjalpë i shkrirë ose vaj ulliri

Përgatitja e Pasha Qofteve

Në një tenxhere hedhim ujin bashkë me orizin dhe i lëmë të zjejnë për 15 minuta.

Më pas i heqim nga zjarri dhe orizin e kullojmë nga uji duke e lënë mënjanë në një tas.

Më pas grijmë qepët hollë dhe e hedhim tek tasi ku kemi hedhur orizin e kulluar, shtojmë mishin e grirë, bashkë me të bardhën e vezës, kripën, piperin dhe majdanozin e freskët.

I përzjejmë mirë të gjitha bashkë derisa masa të bëhet e njëtrajtshme.

Më pas, njomim duart me ujë dhe ndajmë masën në qoftë të vogla në madhësinë e një kokërr arre.

Nga ana tjetër, hedhim në një tigan dy gota me ujë, pak gjalpë ose vaj ulliri dhe shtojmë me kujdes qoftet duke i lënë të zjejnë në zjarr të ngadaltë për gjysmë ore.

Ndërkohë nisim përgatitjen e supës.

Rrahim të verdhat e vezës bashkë me lëngun e limonit dhe ujin dhe në mënyrë të ngadaltë i’a shtojmë tenxheres ku kanë zjerë qoftët.

I përzjejmë më shumë kujdes që të mos prishet forma e qofteve.

Tenxheren e heqim nga zjarri dhe e servirim të ngrohtë.

Sipër mund të shtojmë pak pika gjalpi të shkrirë ose pika vaj ulliri si dhe majdanoz të grirë hollë.

*Për një gatim më të shëndetshëm, AgroWeb.org u sugjeron të përdorni vaj ulliri në vend të gjalpit./AgroWeb.org

Kumbullat Shahine janë ndër frutat më të preferuara të shqiptarëve.

Kumbullat jeshile mbartin kujtime të ëmbla të fëmijërisë.

Ato konsumohen të freskëta por përdoren edhe për përgatitjen e reçelit dhe ëmbëlsirave të ndryshme.

Së fundmi këto kumbulla përdoren edhe për turshi, recetën e së cilës do e gjeni në këtë artikull të AgroWeb.org

Kjo recetë mund të përgatitet mjaft lehtë.
Përbërësit:
Kumbulla jeshile sipas sasisë që dëshironi

Katër lugë gjelle kripë për çdo kavanoz

Speca djegës mundësisht jeshilë

Ujë
Përgatitja:
Sterilizojini kavanozët e qelqit në ujë të valuar.

Lajini kumbullat mirë me ujë të bollshëm dhe çajini me thikë. Sasinë e kumbullave e vendosni vetë sipas konsumit.

Hidhini më pas nëpër kavanozë, hidhni katër lugë gjelle me kripë në secilin kavanoz.

Zieni ujin në një tenxhere dhe më pas lëreni të ftohet.

Kur të jetë ftohur uji, hidheni sipër kumbullave sa t’i mbulojnë dhe mbyllini kavanozët me kapak.

Nëse doni shije pikante atëherë shtoni pak spec djegës jeshil në çdo kavanoz.

Prisni një javë përpara se të hapni kavanozët.

Gjatë kësaj periudhe, kumbullat jeshile zverdhen dhe zbuten.

Pas hapjes së kavanozëve, futini ato në frigorifer.

AgroWeb.org sugjeron që kumbullat turshi mund t’i servirni si me sallata, por edhe për të balancuar shijen e ëmbëlsirave të ndryshme që serviren në fund të një vakti.
Vlerat Shëndetësore Të Kumbullave Shahine
Sipas të dhënave të AgroWeb.org, kumbullat shahine përmirësojnë tretjen, ruajnë shëndetin e zemrës dhe parandalojnë rritjen e nivelit të kolesterolit.

Ngrënia e tre kokrrave në ditë ndihmon në mbrojtjen e shëndetit të syve dhe fuqizon veshkat.

Përbërësit e kumbullave jeshile pastrojnë organizmin nga toksinat dhe parandalojnë shfaqjen e diabetit.

Ato përmirësojnë shëndetin e sistemit nervor dhe kujtesën.

Kumbullat përmbajnë shumë vitamina dhe minerale, të cilat përmirësojnë qarkullimin e gjakut dhe metabolizmin.

Kumbullat Shahine ripërtërijnë qelizat dhe e mbrojnë lëkurën.

Ngrënia e tyre ndihmon për flokë të shëndetshëm dhe të fortë. Me pak fjalë, mos i ndani kumbullat shahine nga vetja.

Ekspertët rekomandojnë konsumin e tyre të menjëhershëm sapo kumbullat të mbërrijnë në treg. Ky është pikërisht sezoni i tyre/AgroWeb.org

Bëhet fjalë per kekun e Vatikanit! Deri tani askush nuk e di si ka ardhur historia për kete tortë, por ajo ka kaluar nëpër breza dhe ka mberritur deri tek ne sot.

Duhen 7 ditë për ta përgatitur atë, por çfarë janë 7 ditë përpara një jete të mbushur me gëzim, lumturi dhe fat?

Si përgatitet:

Së pari, kini parasysh që nuk mund të përdorni enët metalike ose një lugë metalike. Përdorni një enë prej qelqi dhe një lugë druri. Mos e mbani përzierjen në frigorifer, por në temperaturën e dhomës, të mbuluar me një peshqir kuzhine.

E hënë

Në një tas të madh vendosni 250gr sheqer të bardhë.

E martë

Shtoni 250 ml qumësht dhe e përzieni me lugë druri.

E mërkurë

Shtoni 250 gr miell(e përzieni me një lugë druri).

E enjte

Përzieni tri herë në ditë (një herë në mëngjes, një herë pasdite dhe një herë në mbrëmje).

E premte

Shtoni 250 ml qumësht, 250 gr miell dhe 250 gr sheqer. I përzieni mirë!

E shtunë

Përzieni brumin dhe ndajeni atë më pas në 4 pjesë të barabarta. Vendosni 3 copat në kavanozë të veçantë prej qelqi dhe lëreni copën tuaj në një tas më vete.

E diel
Në tasin me brumë shtoni: 250 gr miell, 250 ml vaj, 3 vezë, 3 mollë të grira, 1 lugë gjelle pluhur pjekje, ½ lugë gjelle sodë buke, 1 lugë gjelle kanellë, 50 gr çokollatë, 150 gr rrush i thatë dhe 1 lugë gjelle sheqer vanilje.

I përzieni të gjitha shumë mirë. Piqini për 20-30 minuta në 180 ° C. Shikoni furrën herë pas here.

Enët që kanë brumin (e veçuar) duhet të kalojnë tek tri njerëz të ndryshëm. Në këtë mënyrë ju do ta përhapni lumturinë dhe do t’u jepni mundësi njerëzve të tjerë të kenë fat në jetë.

Kima me Vezë është ndër recetat e vjetra të kuzhinës tradicionale shqiptare.

E shijshme, e plotë në vlera ushqyese dhe fantastike për të kënaqur oreksin në çdo kohë.

Përgatitet shumë thjeshtë dhe në pak kohë por ky gatim special padyshim mbetet ndër më të veçantët e traditës së amvisave shqiptare.

E përgatitur me përbërës të thjeshtë e të freskët, kjo pjatë është jo vetëm fantastike për shijen por edhe për vlerat e shëndetshme që i ofron organizmit gjithashtu.

Ja si përgatitet Kima me Vezë krejt lehtë në shtëpi, një mënyrë ideale për të mbledhur gjithë familjen rreth tryezës.
Përgatitja e Kimës me Vezë në Shtëpi
(Përbërësit më poshtë janë për 4-5 persona)
250 gr mish i grirë i freskët

4-5 kokrra vezë

3-4 kokrra domate

4-5 qepë mesatare

3-4 lugë gjelle vaj ulliri

Kripë

Piper

Majdanoz
Përgatitja
Si fillim AgroWeb.org ju udhëzon të grini qepët hollë.

Më pas, vendosni një tenxhere në zjarr dhe kaurdisni qepët me vaj ulliri.

Pasi volumi i tyre të ulet, hidhni mishin e grirë dhe kaurdisini bashkë për disa minuta.

Grini domatet hollë përmes një rende kuzhine shtojini në tenxheren ku po kaurdisni mishin e grirë dhe qepët. Nëse preferoni për më shumë shije mund të shtoni edhe perime të tjera si speca, patëllxhanë apo kungulleshka.

Shtoni kripë dhe piper dhe kaurdisini të gjitha bashkë. Shtoni një gotë ujë dhe lërini të ziejnë derisa masa e përgatitur të mbetet pak e lëngshme.

Më pas, kimën e lëngshme shtrojeni në një tavë.

Përmes një luge gjelle AgroWeb.org ju udhëzon të hapni pesë gropëza në largësi të barabarta në të cilat do hidhni vezët.

Sipër vezëve hidhni pak kripë dhe piper dhe vendosini në furrë të parangrohur për 10 deri në 15 minuta derisa e bardha e vezës të mpikset. Kur shërbehet spërkatet me pak majdanoz të grirë hollë.

Tashmë që sezoni i qershive ka nisur dhe tregjet janë mbushur plot me frutat kokërrvogla të kuqe e të ëmbla mjaltë amvisat kanë shumë mundësi për të përgatitur receta fantastike me përbërësin kryesor qershitë.

E tillë është edhe receta e përgatitjes së llokumeve me lëng qershie.

Është e pamundur të dëgjosh për llokumet e të mos tundohesh menjëherë nga dëshira për t’i shijuar.

Të buta, të ëmbla, të shijshme, llokumet janë fantastike për të ëmbëlsuar veten në çdo kohë.

AgroWeb.org ju sugjeron më poshtë një recetë shumë të thjeshtë të përgatitjes së llokumeve me lëng qershie, e cila përgatitet në vetëm pak minuta por shija e saj do t’ju ëmbëlsojë  jo vetëm ju por edhe më të dashurit tuaj në familje apo edhe miqtë dhe të afërmit.

Ndiqni më poshtë nga AgroWeb.org recetën e thjeshtë të përgatitjes së llokumeve me lëng qershie.
Përgatitja e Llokumeve me Qershi
Përbërësit
Katër gota me lëng qershie (rreth 1 kg – 1 ½ kg qershi)

Një gotë ujë sheqer

5-6 lugë gjelle me niseshte

Sheqer pudër (nëse preferoni në vend të sheqerit pluhur mund të përdorni arrë kokosi të grirë)
Përgatitja
Si fillim shtrydhni qershitë për të përftuar lëngun.

Pasi keni shtrydhur lëngun, AgroWeb.org ju këshillon ta kulloni nga pjesëzat e tulit përmes një kullorëse të pastër.

Më pas, lëngun e qershisë hidheni në një tenxhere të pastër.

Shtoni sheqerin dhe niseshten dhe vendosini në zjarr.

I përziejmë pa ndërprerje përmes një luge druri derisa masa të trashet dhe të jetë kompakte.

Masën e llokumeve e hedhim në gota cilindrike apo forma të tjera nëse keni.

Nëse i hidhni në gota cilindrike, lërini të ftohen dhe më pas nxirrini nga gota dhe prijini në feta rrethore.

Nëse dëshironi llokumin e nxehtë mund ta transferoni edhe në një enë tjetër dhe kur të ftohet ta prisni në forma katrore.

Pas ndarjes në forma, llokumet i pudrosim me sheqer pluhur apo arrë kokosi të grirë.

Pak ditë më parë dogana hollandeze bllokoi në portet e veta një sasi të madhe me oriz nga Kina.

Analizat e kontrollit të cilësisë verifikuan se orizi që tentohej të futej në tregjet evropiane ishte gjenetikisht i modifikuar. Pra bëhet fjalë për ndalimin e ngarkesave të para me oriz OMGJ në Evropë.

Vendet e Bashkimit Evropian e kanë të ndaluar me ligj tregtimin e produkteve të gatshme ushqimore që janë gjenetikisht të modifikuara, omgj.

Autoritetet hollandeze sipas burimeve të AgroWeb.org, bllokuan ngarkesat dhe lajmëruan të gjitha doganat homologe të vendeve të BE-së për rezultatin e analizave të orizit omgj kinez dhe kërkesën e refuzuar për të hyrë në treg.

Por çfarë është Orizi OMGJ, i quajtur Orizi i Artë?
Orizi i Artë është orizi i modifikuar gjenetikisht për t’i shtuar vlera ushqimore si vitamina A. Modifikimi gjenetik lejon përshpejtimin e fotosintezës, rezistencën ndaj dëmtuesve, rritjen e madhësisë së kokrrës, rritjen e shijes dhe prodhimin e proteinave njerëzore.

Gjigandët e produkteve OMGJ, Monsanto dhe Bayer CropScience shpikën që në vitin 2000 orizin e modifikuar gjenetikisht, por asnjëherë nuk arritën që të merrnin aprovim për kultivim në masë.

Agjensia e lajmeve Reuters njofton se në vitin 2009, Kina ishte vendi që e aprovoi orizin omgj, por deri në vitin 2012, ky oriz nuk u kultivua masivisht dhe as doli në treg.

Përpjekjet për ta lejuar përdorimin në vendet e Bashkimit Evropian nuk kanë qenë aspak të suksesshme.

Japonia dhe Rusia e kanë të ndaluar importin e orizit omgj, ndërkohë që Bashkimi Evropian ka marrë masa edhe më të ashpra duke kontrolluar dhe analizuar për prani të omgj në çdo ngarkesë orizi që prek pikat doganore të BE-së.
Kontradiktat dhe debati rreth OMGJ është shumë shqetësues
Moslejimi i OMGJ përfshin çështje të sigurisë ushqimore, ndikimin në mjedis, etiketimin e produkteve, rolin në përmbushjen e kërkesave ushqimore botërore dhe rolin në bujqësinë industriale.

Oriz i artë omgj është një kulturë bujqësore e modifikuar gjenetikisht dhe e biofortifikuar. AgroWeb.org raporton se modifikimi rrit rezistencën e të mbjellave dhe i bën ato të paprekshme nga sëmundjet.

Oriz i artë modifikohet gjenetikisht për të prodhuar beta karoten, i cili normalisht nuk prodhohet në oriz. Beta karoteni konvertohet në Vitamina A kur përthithet nga trupi i njeriut.

Si mund ta dallojë konsumatori?

Në foton e lajmit mund ta dalloni qartë ngjyrën artificialisht të verdhë të orizit të modifikuar gjenetikisht.

Nëse ngjyra e orizit është e verdhë e ndezur, atëherë kontrolloni mirë paketimin për të mësuar origjinën e mallit. Asnjë ngjyrë natyrale e orizit nuk është e verdhë e ndezur.
Etiketimi dhe gjurmimi
Të gjitha produktet ose ushqimet që përmbajnë më shumë se 0.9% OMGJ të aprovuar duhet të etiketohen. AgroWeb.org raporton se në etiketë duhet të shkruhet qartë origjina dhe përmbajtja e produkteve gjenetikisht të modifikuara.

Komisioni Evropian këmbëngul që produktet e orizit me origjinë nga Kina mund të lejohen në qarkullim, vetëm nëse shoqërohen me një raport analitik ku tregohet se nuk janë produkte të modifikuara gjenetikisht.

AgroWeb.org ka ngritur edhe më parë problemin e kontrolleve të orizit që depërton në tregun shqiptar.

Pas kërkesës së AgroWeb.org për informacion në lidhje me orizin, autoritetet shqiptare kanë njoftuar zyrtarisht që Shqipëria nuk importon direkt oriz nga Kina.

Por nga ana tjetër, nuk është qetësues fakti që vendi ynë importon oriz nga vende si Bullgaria, Rumania, Greqia dhe Maqedonia, asnjë prej të cilave nuk është vend prodhues i orizit, por vende të tranzitit të mallrave kineze.