Histori

Ekskluzive: Fotot e rralla. Publikohet skema e pemës gjenealogjike të familjes së Skënderbeut, e cila u botua në vitin 1968 në revistën “Koha Jonë” në Itali, nga dy emigranët politik, Isa Ndreu dhe Lec Shllaku

Nga Dashnor Kaloçi.

Një nga pinjollët e familjes së Heroit tonë Kombëtar, i quajtur, Giorgo Castriota Scanderbeg, ia dorzoi atë Lec Shllakut në Itali në vitin 1968. Shllaku dhe Isa Ndreu, dy emigrantët politik shqiptar, financuan fushatën elektorale të Shirakut kur ai ishte kryetar Bashkie i Parisit dhe ai si shenjë mirënjohje, më 10 korrik 1978 pagëzoi një shesh në qëndër të kryeqytetit francez, me emrin “Skënderbej”.

Historia e Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, ka ngjallur vazhdimisht një interes të madh, dhe me figurën, jetën, veprën, betejat, luftrat, diplomacinë e tij, etj etj, janë marrë breza të tërë kronikanësh, studjuesish, historianësh, shqiptarë dhe të huaj, që nga periudha e tij e deri në ditë tona. Dhe si rezultat, janë shkruar me dhjetra studime dhe libra të ndryshëm si nga të huajt ashtu dhe nga autorë e historianë shqiptarë. Por edhe pse në Shqipëri ka një numër të madh studimesh e librash për figurën e Skenderbeut, që fillojnë që nga periudha e Rilindjes sonë kombëtare, e sidomos pas vitit 1968 kur u festua me bujë të madhe 500 vjetori i tij, asnjëherë nuk është bërë e mundur që të botohet pema gjenealogjike e familjes së tij të Kastriotëve.

Por ajo që nuk është bërë dot në Shqipëri, është arritur dhe është bërë nga diaspora shqiptare që jeton në Itali, në vitin 1968 me rastin e festimeve të 500 vjetorit të vdekjes së Skënderbeut. Kjo gjë, pra pema gjenealogjike e familjes së Skënderbeut, është botuar në revistën “Koha Jonë” që dilte në Itali nga viti 1962 deri në 1990-ën, prej Isa Ndreut (i biri i Cen Elezit, pinjoll i familjes së famëshme Ndreu nga Sllova e Dibrës) si botues, dhe Lec Shllakut si editor. Pema gjenealogjike e familjes së Kastriotëve të cilën po e botojmë ekskluzivisht për gazetën Tema në këtë shkrim, fillon që nga viti 1405 e shtrihet deri në vitin 1963, kur ajo është përmbledhur prej njërit të pinjollëve të saj, (Gjergj Kastriotit), i cili në vitin 1968 ia ka dorzuar atë për botim, z. Lec Shllaku, (me origjinë nga Shkodra, emigrant politik në Francë e Itali), me rastin e 500 vjetorit të vdekjes së Skënderbeut. Ndreu me Shllakun njihen gjithashtu edhe si dy shqiptarët që bënë të mundur që një sheshi në Paris, t’i vihej emri “Skënderbej”, gjë të cilën atyre ua mundësoi, kryetari i Bashkisë së Parisit, Zhak Shirak, pasi ata më parë kishin ndihmuar dhe financuar fushatën e tij elektorale.

Kështu, pas shumë bisedimeve që Isai me Lec Shllakun zhvilluan me mikun e tyre të ngushtë Zhak Shirak, ai mblodhi Këshillin Bashkiak të Parisit, i cili në datën 10 korrik të vitit 1978, me rastin e 100-vjetorit të Lidhjes së Prizrenit, mori vendimin zyrtar dhe i akordoi emrin e Skënderbeut, njërit prej shesheve në qendër të Parisit, i cili më parë quhej “Villa Lumier”.

Pas marrjes së aëtij vendimi, ceremonia zyrtare për dhënien e emërit “Skënderbej” atij sheshi, u zhvillue më datën 6 dhe 7 maj të vitit 1980-të, ku morën pjesë me dhjetra personalitete të mërgatës antikomuniste shqiptare nga shumë vende të Botës. Në atë ceremoni madhështore, mungoi vetëm ambasadori i Shqipërisë. Pas kësaj në shënjë mirënjohje dhe respekti, Lec Shllaku me Isa Ndreun, i akorduan një medalje ari kryebashkiakut Shirak, e cila iu dhurua me një ceremoni madhështore në Paris, ku morën pjesë personalitete nga e gjithë mërgata antikomuniste shqiptare. Bashkë me skemën e pemës gjenealogjike të cilën e kemi marrë nga revista “Koha Jonë”, në këto pak rradhë po publikojmë edhe shkrimin e plotë të z. Lec Shllaku me të cilën është shoqëruar ajo në botimin e saj të parë në vitin 1968 tek revista në fjalë.

Shkrimi i Lec Shllakut, editorit të revistës “Koha Jonë”, Itali 1968

Fisniku dhe pasardhësi i Gjergj Kastriotit-Skënderbeut, me rastin e Jubileut të revistës, na ka drejtue urime dhe nji pemë Gjenealogjike të Familjes Kastrioti, të cilën po e botojmë në këto dy shtylla. Fisniku mban emrin Giorgo Castriota Scanderbeg, si emni i stërgjyshit, Heroit tonë Kombëtar, dhe banon me familje në rrethe të Napolit. Rreth familjes së Kastriotëve dhe brez-nive, të njimbasnjishme, gjtë shekujve, kemi pasë dijeni të përcipta e të errta, dhe për këto arsye jemi interesue me gjetë vërtetime dhe dokumenta sqaruese, drejtë për së drejti nga vetë Familja e Kastriotëve, me të cilën që në kohën e pagëzimit të Sheshit Skëndërbej, në Paris, qemë ndërlidhë. Siç dihet, Familja e Skëndërbeut, mbas vdekjes së tij dhe pushtimit Otoman të Shqipërisë, emigroi dhe u vendos në Italinë e Jugut, ndër pronat që u qenë dhurue dhe njoftë nga Mbreti i Napolit, Ferdinanti i Arragonës, për ndihmë ushtarake që Skënderbeu i dha kur zbriti në Itali, në Gusht të vjetit 1461, kundër Princit të Tarantos Giacomo Piccinino-s dhe Baronëve aleat të cilët kishin rrethuar në Trani dhe përkrahshin Derën Franceze d’ Anjohu, të sundonte mbi Mbretërinë e Napolit. Pasardhësit e Skëndërbeut mbasi dështuen në përpjekjet e tyre me lirue vëndin nga pushtimi otoman, me shkarkime në Shqipëni, tue kërkue ndihmën e Venedikut dhe tue nxitë popullin në kryengritje, edhe pse nuk pushuen kurrë të interesohen për fatet e atdheut të Arbërit, u stabilizuen njëherë e mirë në Itali.

Nga Pema Gjenealogjike e Kastriotëve del se në Itali gëzuen tituj Fisnikërije (Nobilare) të ndryshme dhe të shumta, që u vijshin nga krahinat, katundet dhe qytetet që ata zotnojshin. Njikohësisht, si Bulerë (Bujarë-Fisnikë që ishin, u martuen me gra familjesh aristokrate me pajë (prikë pasunish të tundshme dhe të patundshme, simbas traditës së kohës të cilat forcuen pozitën e tyne.

Nga këto martesa, Kastriotëve, në Itali, patën shumë djelm dhe vajza, me të cilët sigueruen, me breznitë e vijueshme, Derën dhe Emnin e Kastriotëve deri në ditët tona. Në pemën Gjenealogjike të Kastriotëve, pasardhësit direkt të Skënderbeut, janë marrë për bazë, simbas traditës sonë kanunore, trashëgimtarët mashkuj, për këtë shkak disa vëlla-zëni, gjatë breznive, tue mos pas lanë mashkuj pasardhës, barqet janë shue. Në Pemën Gjenealogjike të Kastriotëve, si aneks, gjindet dhe ajo e Topiajve, të Islamizuem, Toptanve, për arsye, motra e Skëndërbeut, Mamica me 1445, u martue me Karl Muzhak Topinë, dhe pat tre dejlm: Gionin, Gjergjin dhe nji tjetër që i Islamizuem, pat marrë emnin Ali Bej Toptani.

Këto shënime Gjenealogjike lanë me kuptue se familja e Toptanëve të sotëshëm kanë prejardhjen nga i pari Ali Bej Toptani, djalë i motrës së Gjergj Kastrioti Skënderbeut. Në Pemën Gjenealogjike të Toptanave, sigurisht për mungesë kontaktesh shekullore, shënimet angrafike, në breznitë e pasardhësit e tyne, janë të meta dhe gjenerike. Si po shifim, dera e Toptanëve asht shekullore, e përmëndun dhe rrjedh nga i Pari Karl Topija, Prine i Arbërisë, (i Shqipnisë së Mesme) i cili për të përballue kërcënimin e Balshës së II-të dhe të Venedikasve, iu drejtue për ndihmë ushtrisë turke që kishte mbrri deri në Maqedoni. Më 1385, ushtrija turke nën komandën e Hajredin.

Pashës mundi ushtritë e Balshës, në Jug të Lushnjes ku u vra edhe vetë Balsha i II-të. Ishte hera e parë që turqit hynin në Shqipni, por edhe u duk qartë se ky fakt do të kishte pasoja të randa, tue konsiderue se se Turqit kishin fillue pushtimet në Ballkan. Për arsynat të pushtimit të gjatë shekullor të osmanëve në Shqipni, po ashtu ndeja aq e gjatë në Itali, të pasardhësve të Skënderbeut, nuk u erdhi mbarë Kastriotëve të nxjerrin përfitime, për një rivendosje të Derës në Fronin e Shqipnisë, aq sa u preferue një i huej, Princ Vidi, i cili tue abdikue vdiq tue lanë një dinasti fantazëm, me Skënder Ëied-in.

Kastriotët e kohve tona, sidomos Ferdinant Kastriotin (15-1-1893 -18-7-1978) janë interesue për manifestimet dhe ngjarjet shqiptare. Në prill 1968, kur zhvilluen kremtimet kastriotiane të 500 vjetorit të vdekjes së Skënderbeut, në Romë, i Pari i Derës së Ferdinantit muer pjesë me Familjarë të tjerë. Pasardhësit e tij Filipi, vdiq më 1984 dhe Gjergji (1928) përfaqëson derën e Kastriotëve, por ka vetëm dy vajza Marien) 4-2-1958) dhe Maria Luisa-n) 30-41963). Për vijimin e Derës dhe të Emnit të kastriotëve Filipi ka lanë mbrapa dy vajza dhe një djalë Gjergjin 92-8-1958). Kur u inagurue Sheshi Skandërbeg në Paris, Filipi i pat drejtue zotit Chirac telegramin që po botojmë.

Kurse Gjergji asht ndërlidh me ne, ashtu si e do tradita e Familjes së Kastriotëve. Si po e konstatojmë nga Pema Gjenealogjike e Kastriotëve, për çdo brez janë përjetësue emnat e të parëve zambëdhenj: Gjon dhe Gjergj. Për mirënjoftje ndaj Aragonezave emnat Ferdinat Alfons. Si emna historik, Pirro dhe Akil: me Pirron, Skënderbeu mburrej, ndaj Kontit Picinino, tue thanë se ai dhe shqiptarët e tij rrjedhin nga një racë dhe kanë të njëjtën gjak. Për femnat janë përjetësue Donika, Maria, Mara.

Orikumi (Jeriko-Pashalimani) pavarësisht se nuk ka të dhëna arkeologjike të periudhës së lashtësisë, mendohet se mund të ketë qenë një nga qendrat më të vjetra të banuara në trojet para-ilire, ilire dhe shqiptare. Orikumi mendohet që të jetë banuar që në periudhën e bronzit dhe të hekurit, në mijëvjeçarin e II-I para erës sonë. Në letërsinë historike të antikitetit, në bregdetin ilir të Ballkanit përmenden disa koloni greke, si dhe kontaktet e tyre me hinterlandin ilir. Kolonizimi helen i bregdetit tonë, është pjesë e rëndësishme e ngulimeve perëndimore të grekëve, rolin kryesor të të cilit e ka luajtur qyteti i Korintit.

Ai ka filluar nga gjysma e dytë e shekullit VIII p.e.s, me themelimin e kolonisë së Korkyrës në vitin 737 p.e.s në ishullin e Korfuzit. Pas kësaj, në fund të shekullit VII pasi u kolonizua Buthroti (Butrinti i sotëm), në vitin 627 p.e.s u themelua kolonia e Dyrrahut (Durrësit) dhe në vitin 588 p.e.s pranë kodrës së fshatit Pojan, u themelua Apolonia. Në literaturën antike, për koloninë helene të Orikumit si datë e përafërt e themelimit jepet nga Stefan Bizantini në veprën “De urbibus et populis” (Qytetet dhe Popujt), i cili përveçse thekson se koha e themelimit është e njëjtë me atë të Apolonisë, thotë gjithashtu se të dy këto koloni u ndërtuan pranë qendrave të banuara më parë nga ilirët.

Mbas kësaj date Oriku (Oriku-Jeriko– Eriko-Pashalimani- Orikumi) do të vazhdojë të banohet pa ndërprerje jo më nga kolonët, por nga popullsia vendase e krahinave për rreth Gjirit të Vlorës. Në këtë shkrim, objekt është fiksimi paraprak dhe kronologjik i dokumenteve që kemi studiuar për Orikumin dhe jetën plot dramacitet të tij. Në autorët e parë antikë që përmendin ekzistencën e Orikut jo si vendbanim fushor i thjeshtë, por si qytet (polis), është Hekateu i Miletit në veprën e tij “Europa”, shkruar rreth viteve 514- 510 p.e.s.

Sipas dëshmive të Tit Livit, në verë të vitit 214 p.e.s, kur Filipi V i Maqedonisë sulmoi Orikumin, ai e pushtoi atë me lehtësi, “mbasi qyteti nuk kishte as ledhe dhe as mure të forta”. Por kur Çezari zbarkoi në Iliri, Orikumi ishte plotësisht i fortifikuar. Koha e ndërtimit të mureve rrethuese mbrojtëse të Orikumit mendohet të jetë realizuar gjatë shekullit II p.e.s deri në mesin e shekullit I p.e.s. Gjatë veprimeve luftarake kundër Pompeit në hapësirat Ilirike, Çezari la për mbrojtjen e mureve të Orikut 3 kohorta. Përshkrimin më të saktë të fortifikimit të Orikut e kemi nga arkeologu Francez L.Heyzey në veprën “Mission arkeologique de Macedoine” botuar një shekull më parë.

Ai thotë se qyteti ishte ndërtuar dhe fortifikuar me shumë shije dhe se traseja e rrethimit kishte një formë ovale, ku muri helenik më i vjetër ishte ndërtuar më vonë me tulla e llaç. Një rrethim të veçantë krijonte gjithashtu akropoli, i cili ndodhej në majë të kodrës dhe ndahej në dy pjesë nga një mur i brendshëm. Siç del nga përshkrimi i Heyzeyt, Oriku ka qenë i mbrojtur nga një mur rrethues me tulla të vendosura mbi një xokol gurësh të punuar si në Apolloni dhe Lis. Oriku nuk i ka shpëtuar as vëmendjes së babait të historisë Herodotit të Halikarnasit, i cili e përmend atë në Librin IX, 93 të “Historisë”.

Oriku është qyteti i parë, që haset nga e djathta kur hyhet në Adriatik. Banorët e tij, orikët, vijnë nga krahina e Amantias. Në pjesën e brendshme (të gjirit-ÇF) fqinjë me orikët janë kaonët, që jetojnë deri në Dodonë së bashku me antitanët. Gryka e gjirit Jon (Kanali i Otrantos- ÇF) shkon që nga malet Akrokeraune deri në Kepin e Japygise (Itali). Adriatiku dhe Joni janë e njëjta gjë. Në veprën e tij prof. Shaban Demiraj e përmend disa herë Orikun, duke e konsideruar atë dhe Apoloninë më shumë si enklava tregtare se sa si koloni greke. Oriku i formuar rreth shekullit VI p.e.s. lulëzon deri në shek. II të e.s., kur në Gjirin e Vlorës u themelua (shfaq) Aulona.

Një histori prekëse na vjen nga Amerika ku një i pastrehë tashmë është zotërues i të paktën 380 mijë dollarëve dhe shuma vazhdon të rritet dhe kjo falë zemërgjerësisë së tij.

Kate Mcclure teksa po shkonte për në shtëpi i kishte mbaruar karburanti në autostradë, ajo kishte ndalur makinën dhe ishte nisur për të marrë karburant.

Ai kishte parë 27-vjeçaren që kishte ndaluar dhe e kishte kuptuar që diçka nuk shkonte siç duhet dhe i ishte afruar, dhe i kishte thënë që të futej në makinë dhe të mbyllte dyert.

Pas disa minutash ai është rikthyer me një bidon me benzin, duke harxhuar 20 dollarët e tij të fundit.

Kate ishte prekur shumë nga ky veprim i Johnit dhe kishte filluar që ti sillte uji dhe ushqim çdo ditë.

Teksa më vonë sëbashku me të dashur e saj ata hapën një peticion në internet duke treguar historinë e saj me Johnin dhe duke kërkuar ndihmë që të mblidhnin para për të.

Deri më tani janë mbledhur rreth 380 mijë dollar.

https://dailymotion.com/video/x6dekkk

Emrin “Dukat” ky fshat e gëzon nga viti 220 para erës sonë. Aty është zbuluar një varrezë ilire e mijëvjeçarit III para Krishtit. Më vitin 48 pas Krishtit, pikërisht aty, Jul Cezari kërkoi ndihmë për të sulmuar dhe shpartalluar Pompeun.

Më 29 maj 1920 në Dukat u mbajt Kuvendi i Barçallasë që vendosi për të filluar luftën kundër pushtuesve italianë. Sipas Mulla Isa Hasko, emri i ketij fshati duhet te ketë prejardhjen nga një monedhe e vjeter dhe me vlere.

Edhe Evilja Celebiu në librin “Shqipëria para dyqind vjetëve”, i përkthyer nga Sali Vuçiterni, hedh dritë mbi emrin e Dukatit.

Ndërsa Dukati i Ri ose siç quhet ndryshe Dukat-Fushë u ndërtua pas vitit 1945 në të zbritur të grykës së Shën Thanasit, në të majtë të lumit të Dukatit e të rrugës automobilistike Vlorë – Himarë, nën këmbët e maleve të vetëtimës ose siç quhet sot mali i Rimit.