Emri Himarë e ka origjinën nga fjala Greke “Χείμαρρος” që do të thotë Përrua dhe perkon me vendosjen gjeografike te Himarres mbi Prrua qe zbret nga vargmalet e Acrocherauneve, ose sic quhet sot, (Malet e Vetetimes).
Etimologjia popullore e shkoqit si Hi+Marë, pra “Eja Marë”, ku Marë përbën një trajtë vendase e emrit Maria.
E ndërtuar në pjesën jugore të bregdetit shqiptar, qyteza e Himarës ka qenë gjithmonë qendër e një zone që ka përfshirë jo vetëm fshatrat e jugut, por edhe Labërinë e Kurveleshin.
Në kohët e lashta quhej vendbanimi Kërkyrë me rrethinat e tij. Në Mesjetë ky emërtim u zgjerua edhe mbi dy vendbanime të tjera[2].
Historia moderne duket se fillon në 1199, kur në qytet u vendos sundimi i Venedikasve. Fqinjet tanë veriorë nuk mundën ta mbanin për shumë kohë dhe në shekullin e XIII zona e Himarës u përfshi nga Karli i Anzhuinëve në atë që ai e quajti Mbretëria e Arbërisë. Zona ka qenë gjithmonë me një popullsi autoktone shqiptare, kryesisht me origjinë nga ajo njihet si zona e Labërisë dhe duke filluar që nga shekulli i XV edhe me të ardhur nga zonat e Mirditës dhe Krujës.
Më 1431 Himara u përfshi nga Perandoria Osmane si pjesë e Sanxhakut Arvanid, turqit kuptonin me këtë term fshatrat në bregdetin midis Rrugës së Bardhë dhe Sarandës. Venecianët futnin aty edhe të gjithë fshatrat (21) të brendatokës, që ishin ende të krishterë. Por kur ato u kthyen e u bënë myslimane mes 1690 dhe 1790-ës, me emrin Himarë kuptoheshin vetëm shtatë fshatrat, që paguanin taksën e qirasë (mukatá, 0,035 napolona taksë vjetore për person). Pas vendosjes së Tanzimatit në krahinë më 1880, u vendos administrata turke (kajmekamllëk). Kazaja e Himarës më 1906 me dhjetëra fshatra dhe 12 mijë banorë përfshihej në sanxhakun e Gjirokastrës[2].
Në 1482 disa familje u larguan nga qyteti për në Siçili, dhe atje u është dhënë tokë në afërsi të qytetit të Palermos. Këtij vendbanimi apo fshati më pas ju dha emri Hora e Arbëreshëvet (Qyteti i Shqiptarëve), banorët e të cilit flasin edhe sot gjuhën shqipe (arbërishtjën) dhe mirëmbajnë zakonet, veshjet popullore dhe besimi ortodoks. Duke filluar që nga shekulli i XVI, si pasojë e disa kryengritjeve, Himara, ashtu si edhe Mirdita, siguroi një sërë privilegjesh dhe një lloj autonomie, që e lejoi të ruante fenë dhe flamurin Shqiptar. Fatkeqësisht, mungesa e rrugëve dhe zona malore krijoi vështirësi në komunikimin e saj me zonat e brendshme të vendit. Perveç gjuhës amtare Shqipe, duke shfrytëzuar detin banorët e këtyre anëve vendosën lidhje tregtare me Greqinë e Venedikun e kryesisht me Korfuzin dhe Gjiritin dhe si pasojë e këtyre lidhjeve, filloi te përdorej edhe gjuha Greke e Italiane për qëllime tregtare.
Më 1912 Himara ngriti flamurin e pavarësisë dhe dërgoi përfaqësinë e saj në Vlorë.
Sipas statistikave të INSTAT-it, në 100 martesa, 24 përfundojnë me divorc.
Mosha mesatare e të divorcuarve është 30 vjeç. Por çfarë ndodh kur një çift bashkëshortësh ndahen pasi kanë jetuar 30 vjet së bashku?
Vera Shkëmbi, një grua 65-vjeçare me origjinë nga Korça tashmë jeton në kryeqytet. Pas një martese që zgjati mbi 3 dekada, të kurorëzuar me 2 fëmijë, ndodhi ajo që Verës nuk i kishte shkuar kurrë në mendje, divorci.
“E kishtë tjetrën ai atje ku punonte. Biles kam rastisur që kam vajtur kam mbledhur ullinj edhe ajo ka ardhur deri tek dera. Donte nuse të re! Vinte në shtëpi dhe zihej më mua. E kisha frikë në fakt se kur pinte s’u njihte se kush ishte. Për divorcin nuk më tha fare. Vjen postieri dhe lë letrën e gjyqit. Mua më shkoi mendja tek fëmijët, se nuk kisha mendjen tek ky. Hyr e dil këtë javë sa të hapet gjyqi, se pastaj do të të ndaj – kështu më tha”, kujton Vera.
Gjyshër të 5 nipërve dhe mbesave, Vera tregon pështjellimin e atyre kohëve, kur këmbët e çonin dyerve të gjykatës.
“Kur kam vajtur afër gjykatës, thashë që më mirë të mos ekzistoj si njeri. Më vinte turp, zor, keq! Më vinte edhe keq. Vdekjen e dija, por që të ndahesha, nuk më shkonte mendja kurrë”, kujton ajo.
Sot zonja 65-vjeçare jeton me të bijën dhe nipin, Gersin 6 vjeç. Ish-bashkëshorti i Verës, së fundmi i ka kërkuar ribashkimin, por Vera thotë se kjo nuk ka për të ndodhur më kurrë.TCH
Personi që shihni në foto quhet Madjel Husa dhe është një nga 40 personat që kanë dalë para Gjykatës së Tiranës, të akuzuar për përndjekje.
Gjykata e ka dënuar me 2 vite burg.
Por 40-vjeçari pretendon se nuk ka përndjekur askënd. Sipas tij, ai mbahet në burg sepse familja e vajzës kundërshton një histori dashurie për shkak të diferencës së moshës. Vajza është 20 vite më e re sesa ai.
Por prokurorja që mbështet versionin e familjes këmbënguli në proces se, Madjeli u arrestua pas denoncimit të ish-partneres si pasojë e kërcënimeve disamujore. Qëndrimi i akuzës u kundërshtua nga i pandehuri, i cili kujtoi se gjatë arrestimit të parë, për shkak se e dashura e kishte takuar edhe në burg, gjykata i kishte ndryshuar masën në arrest shtëpiak.
Sipas tij, historia mes tyre kishte vazhduar edhe gjatë arrestit në shtëpi. Por çifti ka pasur plot momente zënkash xhelozie. Madjel Husa deklaroi në gjyq se xhelozia mes partnerëve nuk është vepër penale.
“Ajo ishte super xheloze, e më merrte mua që të mos kisha mundësi të ulesha me koleget e mia”, tha Madjel Husa.
“I pandehuri ka qenë me masën e sigurimit arrest në burg nga Gjykata e Shkallës së Parë Tiranë, është lënë në arrest shtëpie nga Gjykata e Apelit. Pas kësaj periudhe, ata kanë vazhduar sërish marrëdhënien e tyre. Rasti është përsëritur”, tha Suela Salavaci, prokurore.
Gjykata nuk e konsideroi rrethanë lehtësuese, as faktin që gjatë arrestit shtëpiak të vendosur ndaj tij, vajza që e kishte kallëzuar kishte jetuar në të njëjtën banesë me të pandehurin.
Fatkeqësisht kjo është historia e trishtueshme e një babai i cili pas disa vitesh zbuloi se djali i tij 6 vjeçar nuk ishte në fakt i biri i tij.
Historia nisi në fillim të vitit 2005 kur Jonathan Grindon, rreth të 50-tave dhe gruaja e tij Annette, pas 2 vitesh martesë vendosën të bëjnë një fëmijë së bashku.
Farëzimi artificial ishte e vetmja mënyrë e tyre për t’u bërë me fëmijë dhe kështu ata u vendosën në një klinikë fertiliteti spanjolle, ku procedura për dhurimin e vezëve u kushtoi 7 mijë paund.
Mësohet se Jonathan depozitoi një mostër të spermës së tij në një nga vizitat në klinikë.
E më vonë gruaja e tij Annete shkoi vetëm në klinikë, por nuk përdori spermën e Jonathan për të mbetur shtatzënë.
Jonathan, krejtësisht i pavetëdijshëm për mashtrimin që i ishte bërë, u gëzua shumë kur mori vesh që gruaja ishte shtatzënë dhe kur në tetor lindi djali.
Ama pas 18 muajsh martesa e tyre nuk po funksiononte më dhe Jonathan vendosi të ndahej, duke marrë përsipër shpenzimet vjetore për djalin. Por kur Timothy, ishte 6 vjeç, ai zbuloi lajmin e trishtueshëm që ai nuk ishte djali i tij biologjik.
“Nuk ka dënim më të madh se sa kur djali që t’i ke rritur dhe je lidhur me të, i bindur plotësisht se ai është fëmija jot, papritmas ta rrëmbejnë nga jeta,” shprehet Jonathan i cili pasi zbuloi mashtrimin e paditi gruan në gjykatë, dhe u kompensua me 40 mijë paund.
“Shpresa ime e vetme është që kur djali të rritet, të më kërkojë sërish pasi të jetë në gjendje të vendos vetë,”, tha ai.
Kjo grua që shihni në video është Vera Shkëmbi, një
https://youtu.be/ryE_Rg2wMjA65-vjeçare me origjinë nga Korça e cila sot jeton në Tiranë.
Pas një martese që zgjati mbi 3 dekada, të kurorëzuar me 2 fëmijë, ndodhi ajo që Verës nuk i kishte shkuar kurrë në mendje. Burri e divorcoi.
“E kishtë tjetrën ai atje ku punonte. Biles kam rastisur që kam vajtur kam mbledhur ullinj edhe ajo ka ardhur deri tek dera. Donte nuse të re! Vinte në shtëpi dhe zihej më mua. E kisha frikë në fakt se kur pinte s’u njihte se kush ishte. Për divorcin nuk më tha fare. Vjen postieri dhe lë letrën e gjyqit. Mua më shkoi mendja tek fëmijët, se nuk kisha mendjen tek ky. Hyr e dil këtë javë sa të hapet gjyqi, se pastaj do të të ndaj – kështu më tha”, kujton Vera.
Gjyshër të 5 nipërve dhe mbesave, Vera tregon pështjellimin e atyre kohëve, kur këmbët e çonin dyerve të gjykatës.
“Kur kam vajtur afër gjykatës, thashë që më mirë të mos ekzistoj si njeri. Më vinte turp, zor, keq! Më vinte edhe keq. Vdekjen e dija, por që të ndahesha, nuk më shkonte mendja kurrë”, kujton ajo.
Sot zonja 65-vjeçare jeton me të bijën dhe nipin, Gersin 6 vjeç. Ish-bashkëshorti i Verës, së fundmi i ka kërkuar ribashkimin, por Vera thotë se kjo nuk ka për të ndodhur më kurrë.
“Unë?! Ndoshta mund të na bashkojë ose Tufina, ose Sharra, se për të bashkuar jo, kurrë!”, thotë ajo e vendosur.
Për pensionisten, divorci tani ka kaluar në plan të dytë, parësore është mbijetesa.
“Të ardhurat e mia deri para prillit ishin zero. Marr ndihmën ekonomike, ato 25 mijë më duken sikur marr 250 mijë, por i jap për ilaçet dhe nuk më ka mbetur asnjë lek”, thotë Vera.
Vera ka hapur 3 herë gjyq për pensionin. Ajo pretendon një pension kooperative që do të shkonte tek rreth 70 mijë lekë të vjetra, por që me kalvarin e proceseve gjyqësore, që ja ndjekin falas avokatë nga lista e Ministrisë së Drejtësisë, nuk dihet kur do të finalizohet.
Shtëpia ku jeton është në proces legalizimi dhe në emër të ish-bashkëshortit i cili e kërcënon, se shumë shpejt do t’ja marrë e ta hedhë në rrugë.
“Nuk di ku të shkoj! Harroj, kam ato mendimet! Jam si peshku pa ujë. Nuk di! Nuk kam asgjë! Nuk kam as shtëpinë! Të kem shëndetin dhe të ketë shëndetin ajo çupa se po më luan mendja”, rrëfen Vera mes lotësh.
Sociologia Meri Poni shpjegon se për një sërë arsyesh, divorci në moshë të tretë është shumë më i rëndë sesa në rini.
“Çifti mund të ketë kaluar peripeci gjatë jetës martesore dhe ndihen të pakënaqura, sidomos gratë. Ajo që mund të mos humbasë nga divorci është gruaja. Më i humburi në divorcin në moshë të madhe do të ishte me patjetër burri”, thotë ajo.
Ish- drejtori i Arkivit në ministrinë e Brendshme Kastriot Dervishi publikon listën e dytë të deputetëve të pushkatuar nga Enver Hoxha në vitin 1948. Sipas këtij dokumenti ata u akuzuan si bashkëpunëtorë me anglo – amerikanët dhe në veçanti me Harri Fultzin.
1948/Grupi i dytë i deputetëve
Në fillim të shkurtit 1948 u ekzekutuan të dënuarit me vdekje në procesin e dytë ndaj grupit të deputetëve. Organizimi i këtij procesi është diskutuar edhe gjatë takimit të korrikut 1947 të E.Hoxhës me Stalinit. Sipas diktatorit të Shqipërisë, “lufta ndaj armiqve të brendshme zhvillohej e ashpër”, por çdo ditë dilnin “armiq të rinj”. Hoxha akuzon “dorën anglo-amerikane” dhe H.Fultzin.
Gjatë bisedës, del edhe fakti do bëheshin dy gjyqe, një i hapur (u bë në shtator 1947), e tjetri i mbyllur (u bë në janar 1948). Ndryshe nga procesi i parë ndaj grupit të deputetëve, ku shumica nën presion të jashtëzakonshëm i “pranoi” akuzat, në procesin e dytë, shumica e të pandehurve nuk i pranoi ato, pavarësisht se u vu nën tortura të rënda.
U dënuan me vdekje, pushkatim: Riza Dani (63 vjeç, ish-deputet), Faik Shehu (48 vjeç, ish-deputet), Islam Radovicka (49 vjeç, ish-deputet), Syrja Selfo (35 vjeç), Uan Filipi (46 vjeç), Hilmi Hysi, (35 vjeç), Hasan Reçi (43 vjeç).
U dënuan me dënime të ndryshme: Arif Gjyli (ish-deputet), Isuf Hysenbegasi, Kostandin Boshnjaku (ish-deputet), Demir Kallaratin, Bexhet Shehu, Adem Beli, Hivzi Kokalari, Mestan Ujaniku, Halit Gjolena, Kamber Jaskollari, Ibrahim Hasani, Nexhmi Ballka.
Bashkëlidhur, fotot e Arif Gjylit (sipër) dhe Hasan Reçit (poshtë), pas torturave në hetuesinë komuniste
Valentina Stefani nga Borshi ka sjellë në rubrikën “Shihemi në gjyq” në emisionin “E Diela Shqiptare” vëllain e saj, Arqilenë, pasi ky i fundit i ka marrë çelësat e shtëpisë dhe nuk ia kthen derisa t’i shlyejë borxhin, duke e kërcënuar madje se do t’i marrë shtëpinë, e cila në fakt nuk është as e të motrës.
“Isha e martuar në Konispol, më vdiq burri, e shita shtëpinë në Konispol dhe isha pa shtëpi. Kam qenë në Greqi. Në Dhjetor të vitit 2009 unë operohem për herë të parë për kancer sepse kam patur edhe herë të dytë. Bëja kimitoterapinë, me paruke në kokë dhe kam ardhur në Sarandë se ndihesha më mirë. Më thotë djali të më ndihmonte të bëja një shtëpi e të qëndroja në Borsh. Bëj kërkesën në komunë se tokë në Borsh nuk kisha”.
Arqilea e ndërpret duke i kërkuar të thotë të vërtetën se kush e ka ndihmuar nga ana ekonomike si për operacionet që ka kryer, ashtu edhe për shtëpinë dhe ajo i përgjigjet: “Edhe ti vëlla më ndihmove nuk e mohoj, nuk e hedh poshtë”.
Ajo vazhdon të tregojë procedurën e ndërtimit të shtëpisë prej 200 metrash katrorë në tokë të shtetit, larg zonës së detit. Në Mars të vitit 2010, Ylli Shehu pretendoi se kjo tokë është e tij, ndaj hapi çështje gjyqësore, por me vëllezërit e Valentinës.
“Do e dëgjoni historinë time, është një kalvar i gjatë 8 vjet. Luftova 2 herë me kancerin, në vitin 2013 u operova prapë. Luftoja me Gjykatën e Sarandës, me fëmijët në shtëpi kam probleme se dhe ata më thonë të ndaloj sepse nëqoftëse nuk ia dal dot unë mbanë ia dalin ata thonë. Si do ia dalin fëmijët? Do vejë gjakderdhje se fëmijët janë fëmijë, nuk e kanë guximin dhe durimin që kam patur unë”.
Arqilea tregon se e motra i ka kërkuar ndihmë kur kishte nevojë për dy operacionet, si edhe për të ngritur një “kasolle” për të jetuar dhe pranon që e ka ndihmuar. Por ajo nuk i kishte thënë për gjyqin që kishte me Shehun dhe kjo gjë e ka acaruar Arqilenë, ndaj dhe janë zënë, i ka marrë çelësin e shtëpisë dhe nuk flasin prej 5 vitesh.
Valentina i thotë: “Çdo ditë po më vrasin gjykatat. 8 vjet, e kupton?”. I vëllai shprehet se kërkon vetëm paratë që ka dhënë për shtëpinë, jo ato që i ka përdorur për operacionet, duke thënë: “Dua lekët e shtëpisë ose i marr shtëpinë!”.
Ajo shton: “Nëqoftëse nuk më zgjidhet tani kjo çështje në Gjykatën e Sarandës, unë një rrugëzgjidhje kam, të vras veten! 8 vjet të dalësh nga spitali në orën 3, të marrësh autobusin e orës 7 që të vish të nesërmen që të bësh gjyq. Gjykata e Sarandës nuk do!”
Juristja Eni Çobani thotë se më 25.12.2010 komuna Lukovë e ka pajisur Valentina Stefanin me një leje ndërtimi, duke i dhënë të drejtën për të ndërtuar një objekt të përkohshëm, por në kundërshtim me këtë leje, ajo ka ndërtuar me tulla. Pasi Valentina nisi ndërtimin është shfaqurr Ylli Shehu, i cili ka pretenduar se është trashëgimtar i kësaj toke, duke mos e lejuar të vazhdonte punimet. Çobani shprehet se rezulton një çështje gjyqësore e hapur nga Ylli Shehu që më 20 Prill të vitit 2010, kur Valentina ende nuk e kishte marrë lejen. Më 30.06.2010, gjyqtarja Enkeleda Doda ka pezulluar këtë çështje, pasi paditësi pretendonte se ka patur një çështje tjetër paralel në këtë gjykatë.
“Si është e mundur që kjo zonjë ka qenë e paditur në procesin e datës 30.06.2010, pra 6 muaj përpara? Kësaj pyetjeje përgjigjen nuk mund t’ia japim ne, do ta japin ato organe që do të merren me gjykimin e kësaj çështje. Valentina që këtu kemi një parregullsi proceduriale sepse ju keni hyrë në këtë proces pa marrë lejen e ndërtimit. Si jeni futur këtu? Kjo ngelet për t’u studiuar!”, u shpreh juristja Eni Çobani.
E pyetur nga moderatori Ardit Gjebrea se përse ndërtoi me tulla, në kundërshtim me lejen e komunës, Valentina tha se e shtyn njerëzit, të cilët i thonin se të gjithë janë pa leje, ndërsa ajo që e ka dhe që e paguan tokën, do të ndërtojë më dërrasa.
Gjebrea iu përgjigj duke thënë: “Themi ky vend nuk bëhet, por nuk bëhet sepse jemi ne dhe nuk na ka faj vendi. Fajin e kemi vetëm ne! Gishtin ta kthejmë një herë nga vetja, pastaj nga shteti!”
Eni Çobani shprehet se Valentina ka gabuar, por gabimi më i madh ka ndodhur më 18.09.2007, kur tre gjyqtarë i kanë dhënë 6500 metra katrorë tokë në Borsh Ylli Shehut, duke saktësuar kufijtë e tij, pa asnjë palë kundërshtare, me mungesën e Zyrës së Administrimit të Mbrojtjes së Tokës Delvinë, Zyrës së Administrimit të Mbrojtjes së Tokës Sarandë, Drejtorisë së Shërbimit Pyjor Delvinë dhe Drejtorisë së Shërbimit Pyjor Sarandë, me një akt – ekspertimi të rremë, e cila është vërtetuar nga Prokuroria Sarandë që është e falsifikuar. Ajo shton se Ylli Shehu nuk është bërë ende pronar i tokës, pasi Agjencia e Kthimit të Pronave nuk e ka bërë të tillë. Por Gjykata e Rrethit Gjyqësor Sarandë ka pezulluar gjykimin, duke lënë disa persona pa ndërtuar, pasi pretendohet se ai është pronar.
Komuna Lukovë ka paraqitur pranë gjykatës disa vërtetime që toka, e pretenduar nga Ylli Shehu si pronë e trashëguar, janë pronë e shtetit. Një problem tjetër shfaqet ne dokumentin e lëshuar nga Gjykata Sarandë më 18.09.2007, pasi ky proces gjyqësor ka patur 3 gjyqtarë, por vetëm një prej tyre ka firmosur vendimin.
Juristja Çobani thotë që Valentina ka bërë kallëzim penal për ekspertizën e rreme dhe prokurori e ka pushuar çështjen, pasi kanë kaluar 8 vite dhe është parashkruar vepra penale, por ai ka “harruar” që ky vendim vazhdon të qëndrojë në dosjen e Ylli Shehut në Agjencinë e Kthimit të Pronave në Tiranë, i cili vijon të presë pronësinë e kësaj toke.
“Kodi, të cilit ti (prokurori) i drejtohesh për të gjykuar çështjet, të thotë që duhet të shkosh deri në asgjesimin e këtij dokumenti, që të mos përdoret më në asnjë proces gjyqësor dhe para asnjë institucioni që merr vendimmarrje administrative për pronën!
Në bazë të nenit 300 të Kodit Penal, nëse të gjithë ne jemi vënë në dijeni të një akti të kryer në kundërshtim me ligjin, kemi detyrimin ligjor të shkojmë dhe të bëjmë kallëzim penal. Nëse ju nuk e bëni, dënoheni më gjobë ose me burgim deri në 3 vjet. ”
Pas gjithë shpjegimit që u bë për këtë pronë, ku Valentinës i ka dhënë të drejtë komuna Lukovë të bëjë një objekt të përkohshëm, Arqilea vazhdon të kërkojë paratë që i ka dhënë për ta ndërtuar, përndryshe kërkon vetë pronën.
Publiku i emisionit “E Diela Shqiptare” , në këtë seancë ndërmjetësimi i ka dhënë të drejtë Valentinës, e cila nuk ka para për t’i shlyer borxhin vëllait dhe jo këtij të fundit që kërkon t’i marrë ndërtesën në këmbim.
Arqilea – Çelësin nuk e jap, harroje atë punë! Ajo duhet të më kthejë ç’më detyrohet, veç atyre që i kam dhënë për dy operacionet që ka bërë se nuk i dua. Të më kthejë lekët e shtëpisë, unë i kam marrë çelësin, do t’i marr shtëpinë!
E. Çobani – E ule pak detyrimin se unë e dija që doje dhe ato të operacioneve …
Arqilea – Të më bëjë një proces, të më firmosë me ty zonja Eni, që i detyrohem kaq lekë.
E. Çobani – Po ti nuk na ke thënë sa lekë të detyrohet …
Arqilea – Ta thotë ajo. E di ajo sa i kam dhënë. Unë nuk e publikoj se …
E. Çobani – Z. Arqile, ju drejtohem edhe një herë, si motër tani kundrejt një vëllai të kuptojë …
Arqilea – Nuk bën vaki që ai çelës të jepet. Më vjen keq, por nuk bën vaki.
E. Çobani – Pra është e vetmja gjë, të cilën ju keni besim se duke mbajtur çelësin …
Arqilea – Po.
E. Çobani – Po zonja mund të bëjë edhe një çelës tjetër se s’është problem kjo.
Arqilea – Po mirë, le ta bëjë. Do bëj dhe unë tjetër.
A. Gjebrea – Po ku do rrijë zonja, jashtë?
Arqilea – As që më intereson fare. Ashtu i solli punët ajo dhe unë do t’i jap zgjidhje vetë.
Valentina – Nuk i solla unë vëlla, më detyruan …
A. Gjebrea – Po ç’faj ka ajo?
Arqilea – M’i jepni ju Ardit!
A. Gjebrea – Po ta kisha motër do ta kisha ndihmuar.
Juristja Çobani i thotë Arqileas që në momentin që pasuria do të vendoset në emrin e Valentinës, do të mund të bëjnë një marrëveshje. Por ai thotë se pa u bërë marrëveshja nuk do t’ia japë çelësin e shtëpisë, duke e mbyllur kështu këtë seancë ndërmjetësimi në rubrikën “Shihemi në gjyq” të emisionit “E Diela Shqiptare”. /Tv Klan
Kufiri detar është shndërruar kohët e fundit në një kryefjalë të madhe mediatike, për shkak të raporteve se qeveria shqiptare i ka falur Greqisë 12 milje.
Por historia na mëson se nuk ka qenë gjithnjë kështu, pasi në kohën e komunizmit ishte Shqipëria ajo që kishte zaptuar detin, dhe nuk donte t’ia dinte për dakortësinë e fqinjëve, sidomos Greqisë.
Madje në vitin 1989 ka pasur një komunikim të tërthortë midis qeverisë amerikane dhe asaj shqiptare me ndërmjetësinë e qeverisë franceze, në lidhje me bregdetin shqiptar.
Një letër e nisur nga Parisi më 21 qershor 1989 vinte në dukje se qeveria komuniste mbante si kufi detar, largësinë prej 15 miljesh (27 km e 780 m), në një kohë që duhej ta kishte sipas konventës së detit të vitit 1982, në 12 milje (22 km e 224 m).
Sipas historianit Kastriot Dervishi, komunistët, të veçuar nga bota, pa njohje me traktatet ndërkombëtare, e trajtonin kufirin detar të vendit si çështje të brendshme, të paharmonizuar me ligjet ndërkombëtare, në mbështetje të dekreteve të Presidiumit të Kuvendit Popullor të viteve 1970 dhe 1976.
Pasi nota amerikane erdhi në Tiranë, u ngrit një grup pune me 4 persona. Në përfundim, ministri i Punëve të Brendshme, Simon Stefani, la shënimin se Shqipëria do vazhdonte të vepronte me dekretin e vitit 1976.
Ja një pjesë e letrës së qeverisë amerikane:
Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës i paraqet përgëzimet e veta Ministrisë së Punëve të Jashtme të Republikës së Francës dhe ka nderin t’i kërkojë ndihmë në transmetimin e informacionit që vijon qeverisë së Shqipërisë: Shtetet e Bashkuara të Amerikës i referohen dekretit shqiptar nr.5384, datë 23.2.1976, që ndryshon dekretin nr.4650, datë 9.3.1970, i cili kërkon të vendosë një det territorial prej 15 miljesh detare, që ndryshon sistemin e vijave të bazë të drejta jashtë mase dhe që ka për qëllim të porosisë se anijet e huaja të luftës mund të hyjnë ose kalojnë nëpër detin territorial vetëm me autorizim të veçantë.
Deklarimi i detit territorial me 15 milje detare nuk mbështetet nga parimet e vendosura të së drejtës ndërkombëtare dhe praktika e shteteve.
Siç është e mirënjohur, e drejta ndërkombëtare zakon, siç reflektohet në nenin 3 të Konventës së Kombeve të Bashkuara të vitit 1982 mbi të drejtën e detit, njeh një gjerësi të detit territorial deri në një kufi që nuk kapërcen 12 milje detare, të matur nga vijat bazë të përcaktuara në përputhje me Konventën.
Kjo praktikë është ndjekur nga shumica e shteteve bregdetare.”
