Art-Kulture

Ka lindur me 15 Nentor 1893 ne Radhime. Qysh i ri u radhit ne luften e popullit shqiptar per indipendence e demokraci. Shquhej per zgjuarsine, elokuencen e oratorine e tij dhe shpejt u fut ne lufte e ne udheheqie te saj. Ne nje kohe qe mosha plakte patriotin e vendosur e perparimtar Ymer Radhimen, ne kete fshat rritet dhe ndjek me tej rrugen e tij, Hasan Pulo, i cili gjithe jeten e tij luftoi per nje demokraci dhe liri te vertete.

Ai kalon etapat e luftes dhe gjithmon eshte bashkuar me krahun me perparimtar te saj. Ne cdo kohe Hasani ka qene perkrahes i te drejtave te popullit dhe vecanerisht per fshatin e tij ka dhene nje ndihme te madhe. Ai ne te kaluaren njihej si figure nder parine e krahines; per zgjuarsine dhe zotesine e tij njihej e cmohej edhe ne Vlore e Himare, ku kish zgjedhur miqesine e shoqerine e tij. Hasan Pulo me 1913 ka luftuar ne zonen e Leskovikut (Kolonjes) kunder grekeve, zogisteve dhe rebeleve te Esat Pashes deri me 1914 kur u pushtua Vlora nga Italia. Me 1920 ka marre pjese direkt ne luften kunder italianeve dhe ka qene qysh ne fillim anetar i udheheqies se shoqerise “Mbrojtja Shkollore” qe ish dege e org. “Mbrojtja Kombetare” ne Vlore.

Ai eshte shquar per aktivitetin e tij, per mobilizimin e popullit vecanerisht ne Radhime, per luften kunder ushtrise italiane. Pas clirimit te Vlores, ne Janar 1921 eshte emeruar mesues ne Shkollen Fillore te Tragjasit. Me 07.06.1921 kur e permbys “Autonomia” e Niko Milos ne Himare nga forcat clirimtare ku merrte pjese edhe ai vete si vullnetar, eshte emeruar zv/komisar i Policise ne Himare. Me 29.02.1922 me urdher te Ministrit te Brendshem Ahmet Zogu, pushohet si antizogist dhe si anetar i Partise Kushtetonjese. Ka qene anetar i opozites, anetar 71 suplementar i Shoqerise “Bashkimi” dhe ka marre pjese ne luften kunder Zogut ne Qershor 1924.

Me formimin e qeverise demokratike te kryesuar nga Fan Noli me 1924, eshte emeruar zv/komisar i Policise ne nenprefekturen e Pogradecit, ku ka punuar deri ne kthimin e regjimit monarkist te Zogut. Me 27 Dhjetor 1924, se bashku me antizogistet e tjere eshte arratisur ne Greqi, prej andej ne Itali dhe ne Tetor 1926 eshte kthyer ne vendlindjen pa te drejte pune shteterore. Me formimin e Komitetit Nacional Revolucionar (KONARE) ne veren e vitit 1925 ne Itali eshte bere anetar i saj.

Si gjate regjimit zogist ashtu edhe gjate pushtimit italian prej 07 Prillit 1939 nuk ka qene i punesuar, por perkundrazi nuk ka dashur. Me formimin e PKSH dhe dhenien e kushtrimit te Luftes Nac-Cl, Hasan Pulo qysh ne fillim u vu ne dispozicion te luftes kunder pushtuesit dhe veglave te tij me vendosmeri e pa kompromise dhe shtepia e tij u be baze e kesaj lufte. Ai ka qene Kryetari i Pare i Keshillit Nac-Cl i fshatit Radhime, detyre te cilen e mbajti deri ne Gusht 1943, kohe te cilen u zgjodh dhe u dergua delegat i Qarkut te Vlores per te marre pjese ne Konferencen e Labinotit qe u mbajt me 3-8 Shtator 1943. Mbas saj Konferenca e Qarkut Vlore e zgjodhi Kryetar te Keshillit Nac-Cl per Vloren duke qene keshtu kryetari i pare i ketij keshilli. Me 06 Mars 1942 ka marre pjese ne mbledhjen e perfaqesuesve te fshatrave te Vlores, qe u be ne bazen e Komitetit Qarkor ne Vlore per t’u dhene udhezimet e rastit per qellimin, veprimin e organizimin e Demostrates se Bukes, qe u zhvillua ne Vlore po ate date, duke perqafuar organizimin dhe qellimin politik te saj.

Pjesemarrja e tij aktive ne Luften Nac-Cl, qe e udhehoqi PKSH e beri ate me te vendosur deri ne fund, besnik te saj, per vijen e drejte qe kishte ajo lufte dhe per qellimet demokratike popullore per te cilat behej ajo. Me autoritetin dhe elokuencen qe ai propagandonte drejtesine e kesaj lufte si dhe respekti qe gezonte ne vendlindje si person i drejte, i ndershem, popullor e me ide perparimtare, ndikoi ndjeshem ne banoret e Radhimes, qe u 72 radhiten qysh ne fillim ne kete levizje duke mos u percare e lekundur nga perpjekiet e reaksionit.

Per aktivitetin e tij antifashist e antiballist, Hasan Pulo kerkohej per t’u kapur e likujduar. Prandaj edhe me 25 Dhjetor 1943 forca te shumta italiane rrethuan fshatin e ne pamundesi per ta kapur kercenuan per pushkatimin e djalit te tij te vogel e duke i djegur si perfundim shtepine. Me 31 Korrik 1943 mori pjese ne Konferencen e mbajtur ne Terbac per zgjedhjen e shtabit te Zones se I-re operative VloreGjirokaster, duke u zgjedhur nenkryetar i ketij shtabi. Ai ka qene pjesemarres ne shume mbledhje e depate per mbarevajtjen e luftes deri ne Maj 1944 ku u caktua delegat per ne Kongresin e Permetit.

Ne kete kongres Hasan Pulo u zgjodh nenkryetar i Keshillit Antifashist Nac-Cl dhe ne legjislacionin e I-re ne Dhjetor 1945 u zgjodh deputet i rrethit te Fierit, kurse ne parlamentin e pare u zgjodh anetar i Presidiumit te Kuvendit Popullor. Per merita te luftes dhe te punes eshte dekoruar me 6 urdhera e medalje te ndryshme dhe per te nderuar aktivitetin e tij, ne vitin 1968 Shkolles 8-Vjecare Orikum ju vu emri “Hasan Pulo”. Ne figuren e Hasan Pulos shikojme personin popullor, liridashes, demokrat e revolucionar, i cili gjate gjithe jetes se tij dhe sidomos gjate Luftes Nac-Cl. u vu me mish e shpirt ne dispozicion te saj, pa marre parasysh asgje…